۲۰ نوامبر؛ یادآور تعهد جهانی به حقوق کودکان
دکتر فریبرز درتاج*– به بهانه روز جهانی کودک، روزی که باید آن را نه‌تنها یک مناسبت نمادین بلکه فرصتی برای تامل، بازنگری و اقدام بدانیم. این روز در تقویم جهانی، مصادف با ۲۰نوامبر (۲۹ آبان) است که سالگرد تصویب «پیمان‌نامه حقوق کودک» در سال۱۹۸۹میلادی است؛ سندی بین‌المللی که تقریبا توسط تمام کشورهای جهان پذیرفته شده است اما باید به خاطر داشت که این روز تنها یک جشن نیست بلکه روزی برای آگاهی‌بخشی و اقدام‌جویی برای بهبود رفاه کودکان در سراسر جهان است.
اهداف جهانی این روز چیست؟
سازمان ملل متحد این روز را برای تحقق سه هدف عمده تعیین کرده است:
۱- جلب توجه به حقوق کودکان.
۲- تضمین رشد سالم، ایمن و انسانی برای آنان.
۳- تقویت نقش خانواده، مدرسه و جامعه در حمایت همه‌جانبه از کودک.
پس می‌بینیم که این روز، فراتر از جشن و شادی، یک روز آگاهی‌بخشی و مطالبه‌گری است.
در سطح جهان برای این روز چه برنامه‌های نمادینی برگزار می‌شود؟
کمپینGoBlue # : در این روز، ساختمان‌های معروف جهان مانند آبشار نیاگارا و برج پیزا به رنگ آبی، نماد یونیسف، روشن می‌شوند.
کمپین «صدای تو مهم است»: از کودکان دعوت می‌شود تا در مورد مسائلی که بر زندگی‌شان تاثیر می‌گذارد، صحبت کنند و شبکه‌های اجتماعی پر از هشتگ‌هایی مانند WorldChildrensDay #می‌شود.
تصمیم‌گیری نمادین توسط کودکان: در برخی کشورها، کودکان برای یک روز، سمت‌های مهمی مانند شهردار یا وزیر را به عهده می‌گیرند تا صدای خود را به گوش رهبران برسانند.
و همچنین برگزاری کنسرت‌ها و رویدادهای مجازی با حضور چهره‌های مشهور برای جمع‌آوری کمک‌های مالی و افزایش آگاهی.
هر سال روی چه موضوعات خاصی تاکید می‌شود؟
یونیسف هر سال یک محور جهانی پیشنهاد می‌کند. اگر نگاهی به محورهای ۱۰سال اخیر بیندازیم، می‌بینیم که در:
۲۰۱۵: پایان فقر کودکان و اثر آن بر رشد شناختی و عاطفی
۲۰۱۸: توانمندسازی کودکان و تقویت خودکارآمدی
۲۰۲۰: سلامت روان کودکان در دوران کرونا و اهمیت توجه به اضطراب و استرس
۲۰۲۱: مقابله با خشونت علیه کودکان و پیشگیری از آسیب‌های بلندمدت
۲۰۲۲: عدالت آموزشی و عدالت در فرصت رشد شناختی
و در سال ۲۰۲۳: بر «صدای کودک در تصمیمات» و نقش مشارکت فعال در شکل‌گیری هویت تاکید شد که همگی حول محورهای مشترک جهانی می‌چرخند: حق شنیده‌شدن، حق امنیت، حق رشد سالم و حق بازی.
روز جهانی کودک به ما یادآوری می‌کند که آینده هر جامعه‌ای در دستان کودکان امروز است. آنان نه‌تنها آینده‌سازان که شهروندان کنونی هستند که حق دارند در فضایی امن، سالم و پرورنده رشد کنند و صدایشان در تمامی تصمیماتی که به زندگی‌شان مربوط می‌شود، شنیده شود. بیایید این روز را بهانه‌ای قرار دهیم تا بار دیگر تعهد خود را نسبت به حمایت از کودکان تجدید کنیم؛ تعهدی که در قالب خانواده‌ای مسوول، مدرسه‌ای توانمند و جامعه‌ای آگاه معنا پیدا می‌کند. بیایید با همکاری یکدیگر دنیایی بسازیم که در آن هر کودک بتواند بدون ترس و با امید، رویاهایش را پرورش دهد و استعدادهایش را به شکوفایی برساند.
* استاد گروه روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی
