گزارش رسمی از تیرهروزی مردم
محمدصادق جنان صفت
یکی از تحلیلگران اقتصاد سیاسی ایران در یکی از دهها گفتوگوی اینترنتی خود با همان حرارت همیشگی که «من آدم عدد و رقم هستم» به مجری میگفت «به حرف من گوش بده، من با جرات میگویم تحریم آمریکا نتوانسته است اقتصاد ایران را به زانو در بیاورد و روی این داوری خود اصرار داشت.»
البته نگاهی از بالا به اقتصاد ایران با تلسکوپ نشان میدهد حتی در بخش واقعی اقتصاد تجارت خارجی سرپاست و کالا صادر میشود و واردات نیز وجود دارد، بنگاههای تولیدکننده کالاهای صنعتی به هرحال با همان کیفیت همیشگی و دور از تکنولوژیهای روز در حال فعالیت هستند بهویژه انواع خودروهای چینی با شتاب به ایران میرسند و خانوادهها نیز زندگی را ادامه میدهند.
اگر به داستان تحریم از زاویهدید این دسته از تحلیلگران نگاه کنیم حرفشان را نمیتوان بهسادگی انکار کرد اما اگر زندگی و کسبوکار ایرانیان را با میکروسکوپ بررسی کنیم دهها و شاید صدها گره تازه و کهنه را میبینیم که راه رفتن را سخت کردهاند و تحریم یک دلیل اصلی است. بدبختی فزاینده در این آمار موج میزند.
برای اینکه راه دور نرویم به اطلاعات تازهترین گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که هشتمآذر۱۴۰۴ با عنوان «ایران در میانه تحریم: نگاهی به تحولات شاخصهای رفاهی» منتشر کرده است چنگ میاندازیم.
این گزارش نشان میدهد تمامی شاخصهای رفاهی ایران پس از دوره آغاز تحریمها افت کردهاند اما بیشترین آسیب در دو حوزه تغذیه و مسکن بوده است. برپایه اطلاعات این گزارش فقر مطلق از ۳۰درصد در ۱۳۹۷ به ۴۴درصد در ۱۴۰۳ افزایش یافته و مصرف کالری در تمام دوره ۱۳۹۷تا۱۴۰۳ روند کاهشی مداوم داشته است.
خانوارهای مستاجر با فقر درآمدی از ۲۶درصد در ۱۳۹۷ به ۳۸درصد در ۱۴۰۳ رسیده، سهم آموزش از هزینه خانوار از ۵/۱درصد به ۶۴/۰ درصد کاهش یافته و شمار بازماندگان از تحصیل از ۷۷۷هزار نفر(۱۳۹۴) به ۹۱۱هزار نفر(۱۴۰۱) افزایش یافته است و…
درصورتی که روزگار تولیدکنندگان، صادرکنندگان و نیز مزدبگیران و حقوقبگیران را در این سالها اندازهگیری کنیم قصه تلختر و غمانگیزتر میشود.
باتوجه به اینکه احتمال ادامه تحریمها در شرایط امروز سیاست خارجی بیشتر از پیش خواهد شد و به همین دلیل احتمال رسیدن به بنبست سیاستگذاری و حکمرانی اقتصادی چندان دور نیز افزایش را تجربه خواهد کرد، باید از تحلیلهای احساسی دوری کرده و واقعیتها را ببینیم.
