پیش‌بینی افزایش قیمت مس در ۲۰۲۶
جهان‌صنعت– نگرانی‌های عرضه مس در جهان باعث شده که پیش‌بینی‌ها از افزایش قیمت مس حکایت کنند. درپی اختلالات گسترده در معادن جهان و تقویت چشمگیر تقاضا، بانک UBS به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین موسسات مالی و بانک‌های سرمایه‌گذاری در جهان، انتظار دارد قیمت مس در آستانه سال آینده بیش از این افزایش یابد چراکه کسری بازار قرار است عمیق‌تر شود.
براساس اطلاعاتی که این بانک منتشر کرده است، تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که قیمت مس برای فصل‌های متوالی سال ۲۰۲۶ افزایش یابد. ۱۱۵۰۰دلار به ازای هر تن برای ماه مارس، سپس ۱۲۰۰۰دلار و ۱۲۵۰۰دلار به‌ترتیب برای ماه‌های ژوئن و سپتامبر سال جدید میلادی خواهد بود. همچنین آنها نخستین هدف قیمتی برای دسامبر را ۱۳۰۰۰دلار اعلام کرده‌اند.
به گفته تحلیلگران، این پیش‌بینی‌های جدید عمدتا ناشی از تداوم ریسک‌های عرضه و کاهش موجودی انبارهاست که انتظار می‌رود شرایط بازار را همچنان محدود نگه دارد. همچنین این بانک اشاره کرده است که اختلالات معدنی در سال جاری از جمله حادثه مرگبار در معدن گراسبرگ متعلق به شرکت Freeport-McMoRan در اندونزی، روند کند بازیابی تولید در شیلی و اعتراضات مکرر در پرو همگی نشان‌دهنده محدودیت‌های ساختاری عرضه هستند که احتمالا تا سال ۲۰۲۶ ادامه خواهند داشت.
با در نظر گرفتن این ریسک‌ها، این بانک پیش‌بینی می‌کند کسری بازار مس امسال و سال آینده به‌طور قابل‌توجهی افزایش یابد. طبق این گزارش، کسری بازار در سال ۲۰۲۵ ممکن است به ۲۳۰هزار تن برسد و در سال ۲۰۲۶ تقریبا دو برابر شده و به ۴۰۷هزار تن افزایش یابد. این در حالی است که پیشتر، پیش‌بینی‌های بانک برای این دو سال به‌ترتیب ۵۳هزار تن و ۸۷هزار تن بود که تقریبا یک‌چهارم برآورد فعلی است.
UBS همچنین برآورد رشد تولید مس تصفیه‌شده را کاهش داده و آن را برای سال ۲۰۲۵ برابر ۲/۱درصد و برای سال ۲۰۲۶ برابر ۲/۲درصد اعلام کرده است؛ موضوعی که عمدتا ناشی از افت عیار ذخایر و چالش‌های عملیاتی است.
در همین حال این بانک انتظار دارد تقاضای جهانی مس در هر دو سال با رشد ۸/۲درصدی همراه باشد؛ رشدی که تحت‌تاثیر خودروهای برقی، انرژی‌های تجدیدپذیر، سرمایه‌گذاری در شبکه برق و توسعه مراکز داده خواهد بود. در نتیجه UBS معتقد است هرگونه کاهش قیمت مس کوتاه‌مدت خواهد بود و توصیه می‌کند سرمایه‌گذاران در موقعیت خرید باقی بمانند یا از استراتژی‌های معاملاتی مبتنی بر فروش نوسان استفاده کنند.
روز سه‌شنبه قیمت مس در بورس فلزات لندن با ۳/۰درصد افزایش، به بیش از ۱۰۷۷۷دلار در هر تن رسید؛ قیمتی که تنها ۵۰۰دلار پایین‌تر از رکورد ۱۱۲۰۰دلاری اواخر اکتبر است. قیمت‌ها در بورس کومکس نیز با افزایش ۱/۱درصدی به ۰۲۱۵/۵دلار به‌ازای هر پوند رسید که چیزی معادل حدود ۱۱۰۷۰دلار به‌ازای هر تن است.
ارزآوری ۲برابری در کمتر از یک سال
گفته می‌شود اگر نگاه ایران توجه به صنایع مس و به‌دست آوردن سهم بالا در بازار جهانی و همچنان حفظ کیفیت و رقابتی بودن باشد، نیازمند آن هستیم علاوه بر نتیجه‌محوری در این صنعت به جای توجیه، از ظرفیت‌های فعلی نیز بهره بهتر ببریم و فرآیندهای اشتباه کنونی را نیز اصلاح کنیم. پیشتر سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت‌خانه صمت تکمیل زنجیره صنعت مس را فرصتی بزرگ برای توسعه اشتغال ارزآوری دانست و افزود: در صورت تحقق اهداف برنامه هفتم، این صنعت بیش از ۸میلیارد دلار ارزآوری برای کشور دارد. سیدروح‌اله لطیفی اظهار داشت: ایران بیش از ۷درصد منابع زیرزمینی جهان را داراست اما به دلیل خام‌فروشی یا نیمه‌خام‌فروشی و بی‌توجهی به سرمایه‌گذاری در تکمیل زنجیره ارزش صنایع معدنی نتوانسته از این مزیت خدادادی به درستی بهره ببرد. وی افزود: رهبر معظم انقلاب توجه به زنجیره ارزش در معدن را یکی از مسیرهای مزیت‌دار برای رونق اقتصادی بیان داشتند که در برنامه هفتم نیز به آن تاکید شده است؛ یکی از این محصولات معدنی، مس است که در برنامه هفتم رسیدن به یک‌میلیون تن کاتد با تولید ۳/۴میلیون تن کنسانتره از محورهای توسعه این صنعت دیده شده است، در صورتی که در حال حاضر نزدیک به ۳۰۰هزار تن کاتد و ۳/۱میلیون تن کنسانتره تولید می‌شود. لطیفی گفت: برای رسیدن به اهداف این برنامه نیازمند برداشت سنگ سولفوری از ۵۵میلیون تن با خاکبرداری ۲۸۰میلیون تن به ۱۷۷میلیون تن سنگ سولفوری با خاکبرداری ۶۳۰میلیون تن هستیم.
سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت‌خانه صمت در ادامه توضیح داد: با سیاست‌های فعلی ما شاهد تولید حداقلی واحدهای تولیدی کاتد، مفتول و لوله مسی در کشور هستیم. به گونه‌ای که بزرگ‌ترین واحد تولیدی بخش خصوصی با ۳۰درصد ظرفیت در حال کار است و با وجود اشتغال بیش از ۷۰۰نفر در این واحد تولیدی که در مناطق محروم نیز واقع شده، می‌شد آن را به نزدیک به ۲هزار نفر رساند.
سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت گفت: با تغییر سیاست‌های تعرفه‌ای تا رسیدن به تولید ۳/۴میلیون تنی کنسانتره می‌توان اشتغال و ارزآوری را تضمین کرد؛ بستن عوارض بیشتر بر صادرات کنسانتره به عنوان موادخام با هدف ورود همه این کنسانتره‌ها به چرخه تولید و کاهش عوارض واردات کنسانتره برای پر کردن خلأ فعلی، یک سیاست استانداردی است که در همه دنیا مرسوم است در حالی که متاسفانه ما صادرات موادخام را آسان و واردات آن را سخت کرده‌ایم. لطیفی ادامه داد: این در حالی است که کشور حتی با ممانعت از صادرات کنسانتره فعلی، نیاز به صدها‌هزار تن کنسانتره برای چرخیدن چرخ واحدهای تولیدی فعلی دارد که با وجود پر سود بودن محصولات مسی و علاقه‌مندی دنیا به خرید کاتد و لوله مسی ایرانی امکان تولید را از خود سلب کرده‌ایم. سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت‌خانه صمت اظهار داشت: اگر واحدهای تولیدی ما با حداکثر ظرفیت فعالیت کنند با تقسیم هزینه‌های ثابت و سربار بر هر تن محصول مسی امکان تولید با قیمت رقابتی و حاشیه سود بالاتر از دیگران برای ما فراهم خواهد بود و می‌توان ارزآوری مناسبی را برای کشور متصور بود، در صورتی که با فروش کنسانتره هم فرصت اشتغال و هم ارزآوری مناسب و هم ورود به زنجیره‌های پرسود‌تر را از خود می‌گیریم.
گفتنی است، سالانه بیش از یک‌میلیارد دلار کاتد از ایران صادر می‌شود که در صورت تغییر سیاست تعرفه‌ای یعنی محدودیت صادرات کنسانتره و تسهیل واردات آن با حقوق ورودی صفر‌درصد می‌توان طی یک سال این میزان را به بیش از ۲میلیارد دلار رساند. همین میزان سودآوری خود می‌تواند سرمایه‌ای برای استخراج معادن و تولید کنسانتره باشد. در اصل تقویت توان تولید منجر به رونق آن و در نهایت بهره‌برداری مناسب منابع برای کشور خواهد شد.
بازار مس در شرایط ناپایدار
براساس خبرها، کارخانه‌های ذوب مس چین با پیش‌بینی کاهش بی‌سابقه هزینه‌های پردازش برای قراردادهای سال آینده مواجه هستند، روندی که گفته می‌شود هم بازار جهانی مس را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و هم پیامدهای مهمی برای ایران به عنوان یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان منطقه‌ای دارد. کارشناسان معتقدند این وضعیت می‌تواند تهدیدی برای سودآوری ذوب‌کنندگان ایرانی باشد اما با تقویت ظرفیت‌های داخلی، توسعه فناوری‌های فرآوری و ایجاد سیاست‌های حمایتی پایدار، ایران قادر است جایگاه خود در بازار جهانی مس را حفظ کرده و از فرصت‌های صادراتی بهره‌برداری کند.
کارخانه‌های ذوب مس چین احتمالا برای قراردادهای سال آینده با کمترین هزینه پردازش تاریخ مواجه خواهند شد زیرا مذاکرات برای تامین کنسانتره با کمبود عرضه و گسترش ظرفیت ذوب در این کشور در جریان است. این وضعیت نه‌تنها بازار جهانی مس را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد بلکه پیامدهای مهمی برای ایران به عنوان یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان مس منطقه‌ای دارد.
ایران با دارا بودن معادن بزرگ مس یکی از بازیگران کلیدی منطقه‌ای است. افت هزینه‌های پردازش در چین و فشار برای کاهش نرخ‌ها، می‌تواند بر درآمد کارخانه‌های ذوب مس ایرانی اثرگذار باشد، به ویژه اگر صنایع داخلی قادر به تطبیق سریع با تغییرات قیمت جهانی و قراردادهای بین‌المللی نباشند. مشکل اصلی ایران در شرایط فعلی، ظرفیت محدود کارخانه‌های ذوب و فرآوری مس است. تجربه چین نشان می‌دهد که رشد سریع ظرفیت و فشار بازار می‌تواند سودآوری ذوب‌کنندگان را کاهش دهد. برای مقابله با چنین شرایطی، ایران نیازمند سرمایه‌گذاری در ارتقای تکنولوژی ذوب و توسعه ظرفیت‌های جدید است تا بتواند وابستگی به واردات فرآورده‌های میانی را کاهش و قدرت مذاکره در بازار جهانی را افزایش دهد.
با توجه به افت موقت هزینه‌های پردازش در چین و محدودیت عرضه، ایران می‌تواند با بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی و توسعه مجتمع‌های ذوب جدید، سهم خود در بازار صادراتی مس را افزایش دهد. این اقدام می‌تواند به ویژه در بازارهای خاورمیانه و جنوب‌شرق آسیا موثر باشد و به جایگاه ایران به‌عنوان صادرکننده مس و محصولات نهایی فلزی تقویت کند.تجربه چین نشان می‌دهد که تثبیت سیاست‌ها و ایجاد ثبات در قراردادهای بلندمدت برای سرمایه‌گذاران حیاتی است. در ایران نیز تدوین سیاست‌های حمایتی برای ذوب‌کنندگان و تولیدکنندگان مس، کاهش بوروکراسی و تضمین خرید محصولات داخلی و صادراتی می‌تواند به کاهش ریسک و افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در این بخش منجر شود. اگر ایران بتواند ظرفیت‌های داخلی خود را تقویت کرده، فناوری‌های نوین را در فرآوری مس به کار گیرد و سیاست‌های حمایتی پایدار ایجاد کند، می‌تواند جایگاه خود را در بازار جهانی مس حفظ کرده و از نوسانات بین‌المللی بهره ببرد.
