پدافند کشاورزی، ضرورتی برای حفظ امنیت غذایی
جهان صنعت– در ماه ژوئن سال ۲۰۲۵، منطقه خاورمیانه شاهد تشدید درگیری‌های نظامی شدیدی میان ایران و رژیم صهیونیستی بود. این درگیری‌ها از حملات هوایی رژیم صهیونیستی به تاسیسات هسته‌ای و موشکی ایران آغاز شد و به سرعت به بحرانی منطقه‌ای با پیامدهای گسترده در عرصه‌های مختلف تبدیل شد. یکی از بخش‌هایی که به شدت تحت‌تاثیر این جنگ قرار گرفت، صنعت کشاورزی و بازار محصولات کشاورزی بود.
به گزارش پایگاه خبری اقتصاد سبز آنلاین با آغاز درگیری‌ها، نگرانی‌ها درباره امنیت عرضه غلات در سطح جهانی افزایش یافت و قیمت گندم به‌طور محسوس در بازار سرمایه‌های بین‌المللی بالا رفت. به طور مثال، قیمت گندم خوراکی برای تحویل در نوامبر ۲۰۲۵ در بورس لندن تا حدود ۸۰/۱۸۰ پوند در هر تن افزایش یافت که بالاترین رقم در چهار هفته اخیر بود. این افزایش قیمت نشان‌دهنده اضطراب فعالان بازار نسبت به ثبات عرضه و تقاضای جهانی بود اما با گذشت زمان و اعلام آتش‌بس، همچنین پیش‌بینی‌های مثبت درباره برداشت محصول در روسیه و اتحادیه اروپا، قیمت‌ها به تدریج کاهش یافتند. پیش‌بینی تولید گندم در اتحادیه اروپا برای سال ۲۰۲۶-۲۰۲۵ میلادی به ۶/۱۳۵میلیون تن رسید که به کاهش نگرانی‌ها در مورد کمبود عرضه کمک شایانی کرد.
در کنار بازار غلات، بازار دانه‌های روغنی نیز از تبعات جنگ بی‌نصیب نماند. افزایش قیمت نفت‌خام به دلیل ناآرامی‌های منطقه‌ای، موجب شد تقاضا برای سوخت‌های زیستی به شکل قابل‌توجهی افزایش یابد. این تقاضا به نوبه خود قیمت روغن سویا و روغن نخل را به شدت تحت‌تاثیر قرار داد. در ایالات متحده آمریکا، برنامه‌ای برای افزایش سهم سوخت‌های زیستی در سوخت‌های مصرفی تا سقف ۰۲/۲۴میلیارد گالن تا سال ۲۰۲۶ مطرح شده است که این مساله به تقویت تقاضا برای روغن سویا انجامیده است اما پس از اعلام آتش‌بس و بهبود شرایط حمل‌ونقل، قیمت روغن‌های خوراکی مانند روغن پالم کاهش یافت و به حدود ۰۶۰/۱دلار در هر تن رسید. این کاهش به‌دلیل کاهش نگرانی‌ها از اختلال در زنجیره تامین و بهبود لجستیک بازار بود.
یکی از بخش‌های کلیدی در صنعت کشاورزی، کودهای شیمیایی هستند که تولید آنها به شدت به قیمت انرژی وابسته است. با افزایش قیمت نفت‌خام درپی بحران‌های خاورمیانه، هزینه‌های تولید کودهای نیتروژنی مانند آمونیوم نیترات به شدت بالا رفت. به عنوان نمونه، قیمت این کودها برای ماه می ۲۰۲۵ میلادی به ۳۷۲پوند در هر تن افزایش یافت که نشان‌دهنده فشارهای شدید بر تولیدکنندگان بود. علاوه بر این، تعطیلی برخی کارخانه‌های تولید کود در منطقه، به‌ویژه در ایران و مصر، منجر به کاهش عرضه کودهای شیمیایی شد که این مساله به نوبه خود بر قیمت‌ها و کیفیت محصولات کشاورزی تاثیر گذاشت. جنگ در خلیج‌فارس موجب اختلالات جدی در مسیرهای تجاری دریایی شد. خطرات امنیتی در تنگه هرمز باعث افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و بیمه کشتی‌ها شد و این امر، تامین مواد غذایی و کالاهای اساسی وارداتی را برای بسیاری از کشورها دشوارتر کرد. ایران که یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان برنج باسماتی از هند است، با توقف حدود ۱۰۰هزار تن برنج در بنادر هند مواجه شد. این توقف به‌دلیل افزایش هزینه‌های بیمه، نگرانی‌های امنیتی و اختلال در مسیرهای حمل‌ونقل رخ داد و همچنین پرداخت‌های مالی به صادرکنندگان هندی به تعویق افتاد. این مسائل نشان‌دهنده آسیب جدی جنگ به تجارت بین‌المللی کشاورزی و امنیت غذایی منطقه است.
به نوشته اقتصاد آنلاین سبز، کاهش واردات غلات و دانه‌های روغنی به ویژه در ایران و دیگر کشورهای خاورمیانه، شرایط را برای مردم دشوار کرد. کمبود مواد اولیه و افزایش هزینه‌های تولید باعث شد قیمت مواد غذایی به‌طور چشمگیری افزایش یابد و نگرانی‌های جدی در زمینه تامین امنیت غذایی ایجاد شود. این وضعیت ممکن است پیامدهای اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای از جمله ناآرامی‌های اجتماعی و فشارهای اقتصادی بر خانواده‌ها به‌دنبال داشته باشد. جنگ اخیر میان ایران و رژیم صهیونیستی، علاوه بر تاثیرات نظامی و سیاسی، ضربه سنگینی بر صنعت کشاورزی و بازار محصولات کشاورزی منطقه و جهان وارد کرد. افزایش ناگهانی قیمت‌ها، اختلال در زنجیره‌های تامین، کاهش واردات و بالا رفتن هزینه‌های تولید، همه‌وهمه زنگ خطری برای امنیت غذایی منطقه هستند. برای مقابله با این بحران، همکاری‌های منطقه‌ای و اتخاذ سیاست‌های کارآمد در مدیریت منابع و تضمین امنیت غذایی ضروری به‌نظر می‌رسد.
