وعده‌های اجرایی یا بازی زمان‌بندی؟
سارا اصغری– اواسط تیرماه بسته حمایتی دولت در جهت حمایت از کسب‌وکارها در کشور ابلاغ شد، بسته‌ای به ظاهر خوب برای تولیدکنندگان، البته پس از گذشت این مدت تولیدکنندگان را با این پرسش‌ها مواجه کرده که این بسته تا چه زمانی قابلیت تمدید دارد و آیا اصولا ضمانت اجرایی دارد؟
پیش از جنگ ۱۲روزه تحمیلی رژیم صهیونیستی علیه ایران، قرار بود در روز ۱۰تیرماه مصادف با روز صنعت و معدن از بسته حمایتی دولت برای کسب‌وکارها رونمایی شود که به دلیل جنگ رخ داده این اتفاق نیفتاد و دولت با رویکرد جنگ، بسته حمایتی خود را در اواسط تیرماه رونمایی کرد.
این بسته در ۵ بخش شامل حوزه‌های مالی (مالیات و تامین اجتماعی)، تامین مالی (تسهیلات، بدهی‌های بانکی و…)، ارز (تامین ارز و تعهدات ارزی صادرکنندگان)، زیرساخت (حمل‌ونقل و انرژی) و بازرگانی (امور گمرکی و ثبت سفارش) و با تاکید بر پشتیبانی از استمرار تولید و رفع موانع احتمالی واحد‌های تولیدی و خدماتی با تمرکز بر سیاست‌های ارزآوری در شرایط ویژه و تامین نیاز‌های اساسی و حفظ معیشت خانوار تهیه و تدوین شده است.
گامی مثبت در راستای حمایت از تولید
محمد زائری‌امیرانی، رییس مرکز بهبود کسب‌وکار اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت»، تهیه این بسته حمایت از تولید را با حمایت اتاق ایران برشمرد و آن را گامی مثبت در جهت بهبود فضای کسب‌وکار کشور ارزیابی کرد. زائری با اشاره به مشارکت فعالان اقتصادی در تدوین این بسته و همکاری دولت در آماده‌سازی آن، در پاسخ به این پرسش که مفاد این بسته تا چه اندازه برای تولیدنندگان و فعالان اقتصادی راهگشاست، عنوان کرد: برخی موارد این بسته از نظر ظاهری امیدبخش است اما برخی موارد آن سبب تردید در این امیدواری می‌شود، نخست آنکه این بسته از ابتدا محرمانه بود. دوم اینکه تمدید آن یک ماهه در نظر گرفته شده بود و سوم آنکه به استان‌ها ابلاغ نشده بود. در کل بسته به لحاظ محتوای شکلی، خوب به نظر می‌رسد و از دولت به سختی می‌توان چنین بسته‌ای را بیرون کشید، از این‌رو به‌خودی‌خود ارزشمند است و از ۱۰۰ امتیاز می‌توان ۵۰ امتیاز به آن داد اما باید به موارد عنوان شده نیز دقت کرد و اجرای این بسته است که می‌تواند تعیین‌کننده موفقیت یا شکست آن باشد.
آیا بسته حمایتی عملیاتی می‌شود؟
زائری با اشاره به ضرورت تمدید بسته، از ارسال نامه اتاق بازرگانی ایران به وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و موافقت وزیر با تمدید آن خبر داد. همچنین، رفع حالت محرمانگی بسته گامی مثبت برای ابلاغ آن به دستگاه‌های اجرایی دانسته شد.
اما نگرانی اصلی، نحوه اجرای این بسته است. زائری توضیح داد که دستگاه‌های اجرایی ممکن است با تفسیرهای متفاوت از مفاد بسته، از اجرای کامل آن سر باز بزنند. به گفته او، «هر کلمه در این بسته ممکن است برداشت‌های مختلفی داشته باشد» و این موضوع می‌تواند به کاهش اثربخشی طرح منجر شود.
رییس مرکز بهبود کسب‌وکار اتاق ایران تاکید کرد که این بسته یک «بسته جنگی» است اما بدون حمایت کامل دولت و دستگاه‌های اجرایی، ممکن است به نتیجه مطلوب نرسد.
تعامل حاکمیت با بخش خصوصی؛ کلید موفقیت
زائری در پایان، بر لزوم تعامل بهتر حاکمیت با بخش خصوصی تاکید کرد و گفت: «اگر بانک مرکزی صادرکنندگان را تحت‌فشار قرار ندهد و وزارت صمت از اختیارات ویژه خود (امضای طلایی) کمتر استفاده کند، می‌توان امیدوار بود که فضای کسب‌وکار بهبود یابد.»
وی ابراز امیدواری کرد که با ایجاد شرایط پایدار و ایمن، شاهد جذب سرمایه‌گذاری و کاهش فرار سرمایه باشیم اما هشدار داد که عدم اجرای درست این بسته می‌تواند به دلسردی تولیدکنندگان و افزایش زیان‌های اقتصادی بینجامد. در نهایت، زائری خواستار عمل‌گرایی دولت در حمایت از تولید شد و گفت: «تنها با اجرای دقیق و هماهنگ این بسته می‌توان به نتایج مطلوب رسید.»
خواستار تمدید بسته حمایتی
کیوان کاشفی، قائم‌مقام دبیر شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی و عضو هیات‌رییسه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در مورد اجرای بسته حمایتی دولت از صنایع گفته است که این بسته به تازگی اجرایی شده است و هنوز نقایصی در آن وجود دارد. متاسفانه بسیاری از استانداران و استان‌ها هنوز هم در جریان اجرای بسته حمایتی دولت از صنایع آسیب‌دیده از جنگ ۱۲روزه نیستند.
به گزارش ایلنا، کاشفی با بیان اینکه بسته حمایت از صنایع به‌تازگی اجرایی شده است ولی فرصت زیادی برای اجرا ندارد، عنوان کرده که ما نامه‌ای خطاب به رییس‌جمهوری ارسال و تقاضا کردیم که این بسته حداقل به مدت دو ماه دیگر تمدید شود.
وی خاطرنشان کرده که بسیاری از بندهای بسته حمایتی دولت از صنایع آسیب‌دیده از جنگ ۱۲روزه به صورت یک ماهه تصویب شده بود، این در حالی بود که زمانی این بسته به واحدها و دستگاه‌های مختلف ابلاغ شد که یک ماه از تدوین این بسته گذشته بود.
کاشفی افزوده است که این موضوعات موجب شد که عملا امکان اجرای بندهای یک ماهه این بسته وجود نداشته باشد؛ بنابراین تقاضا کردیم که بسته را به مدت دو ماه دیگر تمدید کنند. در بسته حمایتی دولت از صنایع آسیب‌دیده از جنگ ۱۲روزه دیده شده که امکان تمدید آن توسط هیات‌وزیران وجود دارد. به همین دلیل درخواست کردیم که این بسته را مجددا تمدید کنند.
کلام آخر
به نظر می‌رسد بسته حمایت از تولید اگرچه گامی روبه جلوست اما چالش‌های اجرایی و تفسیری می‌تواند اثربخشی آن را تحت‌تاثیر قرار دهد. موفقیت این طرح منوط به همکاری همه‌جانبه دولت، بخش خصوصی و دستگاه‌های اجرایی است تا بتواند به بهبود فضای کسب‌وکار و تقویت تولید ملی بینجامد.
آینده این بسته حمایتی به اقدامات عملی دولت و میزان همراهی دستگاه‌ها بستگی دارد. تنها در این صورت است که می‌توان امید داشت تولیدکنندگان با انگیزه بیشتری به فعالیت ادامه دهند و اقتصاد ایران شاهد رشد پایدار باشد.
