هیچ‌گونه شبهه‌ای درباره ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران وجود نداشته و ندارد
جهان صنعت، «اسماعیل بقائی» در ابتدای این گفت‌وگو با اشاره به اینکه اقدام ایالات متحده در حمله به تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، عملی کاملاً مجرمانه و نقض آشکار حقوق بین‌الملل است، گفت: طبق اصول حقوق بین‌الملل، هرگونه حمله به تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز یک کشور به‌طور مطلق ممنوع است و این ممنوعیت استثنابردار نیست. افزون بر این، ایالات متحده به‌عنوان یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، که مسئولیت اولیه حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را بر عهده دارد، وظایف ویژه‌ای در این زمینه دارد. بنابراین، ارتکاب عمل تجاوز نظامی توسط این کشور، شدت قانون‌شکنی را دوچندان می‌کند.
ایالات متحده از روز گذشته به‌طور مستقیم وارد این ماجرا شده و این امر نشان‌دهنده هماهنگی و همکاری پیشین بین دو طرف است. بنابراین، اقدام ایالات متحده نه‌تنها نقض تعهدات بین‌المللی‌اش به‌عنوان عضو دائم شورای امنیت و امضاکننده معاهدات بین‌المللی است، بلکه تهدیدی جدی علیه صلح و امنیت جهانی به‌شمار می‌رود.
اقدام تجاوزکارانه آمریکا نقض فاحش چندین اصل حقوق بین‌الملل است
بقائی خاطرنشان کرد: ایالات متحده از امضاکنندگان کنوانسیون منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای (NPT) است. برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران نیز بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل تأیید شده است. توافق برجام، سندی است که همچنان معتبر است و ایالات متحده خود در سال ۲۰۱۵ قطعنامه مرتبط با آن را در شورای امنیت ارائه کرد، که با اجماع و بدون نیاز به رأی‌گیری به تصویب رسید. در نتیجه، اقدام تجاوزکارانه آمریکا نقض فاحش چندین اصل حقوق بین‌الملل را به‌دنبال داشته است.
سخنگوی وزارت خارجه خاطرنشان کرد: علاوه بر این، فلسفه تأسیس سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۵، پس از دو جنگ ویرانگر جهانی که عمدتاً توسط کشورهای اروپایی به جهان تحمیل شد، جلوگیری از وقوع جنگ و حفظ صلح برای نسل‌های آینده بوده است. بر اساس ماده ۲ بند ۴ منشور سازمان ملل، دولت‌ها در روابط بین‌المللی خود باید از تهدید یا استفاده از زور خودداری کنند. تنها استثنا در این زمینه، استفاده از زور در دفاع از خود طبق ماده ۵۱ منشور است.
اقدام ایالات متحده علیه ایران، تهدیدی جدی علیه صلح و امنیت جهانی است
اسماعیل بقائی با اشاره به اینکه همه شواهد نشان می‌دهد که بدون وجود هیچ‌گونه درگیری یا اقدام تحریک‌آمیز از سوی ایران، رژیم صهیونیستی در بامداد ۲۳ خرداد با ترکیبی از اقدامات تروریستی، هدف قرار دادن اساتید دانشگاه، شخصیت‌های نظامی و مردم عادی، جنایتی تجاوزکارانه علیه ایران آغاز کرد، گفت: در ابتدا، مقامات آمریکایی ادعا کردند که از این اقدامات بی‌اطلاع بوده‌اند، اما اکنون مشخص شده که این ادعاها نادرست بوده است. ایالات متحده از روز گذشته به‌طور مستقیم وارد این ماجرا شده و این امر نشان‌دهنده هماهنگی و همکاری پیشین بین دو طرف است. بنابراین، اقدام ایالات متحده نه‌تنها نقض تعهدات بین‌المللی‌اش به‌عنوان عضو دائم شورای امنیت و امضاکننده معاهدات بین‌المللی است، بلکه تهدیدی جدی علیه صلح و امنیت جهانی به‌شمار می‌رود.
در آخرین گزارش آژانس یک کلمه درباره عدم پایبندی ایران به تعهداتش پیدا نمی‌کنید
سخنگوی وزارت خارجه با اشاره به اینکه برنامه هسته‌ای ایران در سه تا چهار دهه گذشته، تحت شدیدترین نظارت‌ها و بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار داشته، گفت: در این مدت، هیچ‌گونه شبهه‌ای درباره ماهیت صلح‌آمیز آن وجود نداشته است. در آخرین گزارش آژانس نیز، با وجود تمام تلاش‌ها برای ایجاد تردید در برنامه هسته‌ای ایران، حتی یک کلمه نمی‌توان یافت که نشان‌دهنده عدم پایبندی ایران به تعهداتش باشد یا بیان کند که ایران از مسیر صلح‌آمیز منحرف شده است. تنها نکته‌ای که در گزارش آمده، آن است که به ادعای آن‌ها، ذراتی از اورانیوم مربوط به حدود ۲۰ سال پیش در محلی کشف شده و آژانس مدعی است که پاسخ قانع‌کننده‌ای از سوی ایران دریافت نکرده است. این موضوع نمی‌تواند به‌هیچ‌وجه توجیهی برای حمله به تأسیسات هسته‌ای یک کشور باشد.
بقائی تصریح کرد: از این‌رو، اقدام آمریکا و رژیم صهیونیستی از هر منظر—چه از نظر حقوق بین‌الملل، چه از نظر منطق و اخلاق—کاملاً مردود و محکوم است. به همین دلیل، ما با اعتماد به حقانیت مواضع خود، تلاش گسترده‌ای در سطح بین‌المللی آغاز کرده‌ایم تا جامعه جهانی را نسبت به ضرورت اقدام قاطع آگاه سازیم.
تنها نکته‌ای که در گزارش آمده، آن است که به ادعای آن‌ها، ذراتی از اورانیوم مربوط به حدود ۲۰ سال پیش در محلی کشف شده و آژانس مدعی است که پاسخ قانع‌کننده‌ای از سوی ایران دریافت نکرده است. این موضوع نمی‌تواند به‌هیچ‌وجه توجیهی برای حمله به تأسیسات هسته‌ای یک کشور باشد.
وی با تاکید بر اینکه جهان باید بپذیرد که دلیل گسترش قانون‌شکنی و رفتارهای یاغی‌گرانه رژیم صهیونیستی، مصونیتی است که طی سال‌ها به آن داده شده—چه در غزه، چه در کرانه باختری، و چه در دیگر مناطق اشغالی، گفت: همین حالا نیز خاک دو کشور در اشغال این رژیم قرار دارد. اگر جامعه بین‌المللی و کشورهای منطقه بخواهند نقطه پایانی بر این تعرض‌ها و تعدی‌ها بگذارند، راه آن، اقدام متحد و هماهنگ است؛ آن‌ها باید شورای امنیت سازمان ملل را وادار به واکنش کرده و حامیان رژیم صهیونیستی را ملزم کنند که این رژیم را مهار کنند.
مدیرکل آژانس باید مسئولیت روایت‌سازی‌های نادرست در خصوص برنامه هسته‌ای ایران را بپذیرند
سخنگوی وزارت خارجه با اشاره به تحرکات ضدایرانی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: متأسفانه، در مورد برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، بازی با کلمات و روایت‌سازی‌های نادرست به‌طور گسترده‌ای صورت گرفته و این خود یکی از بهانه‌های اصلی برای ارتکاب جنایات اخیر علیه ایران بوده است. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش‌تر اظهار داشت که نمی‌تواند با اطمینان کامل صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران را تأیید کند. اما در مصاحبه اخیر خود با شبکه سی‌ان‌ان، صراحتاً اعلام کرد که هیچ مدرک یا دلیلی مبنی بر گرایش برنامه هسته‌ای ایران به سمت اهداف تسلیحاتی وجود ندارد. این اعتراف، گامی مهم و البته دیرهنگام است که باید پیش‌تر مطرح می‌شد.
وی ادامه داد: شورای حکام آژانس و مدیرکل آن باید مسئولیت این روایت‌سازی‌های نادرست را بپذیرند، زیرا چنین اظهاراتی به جنگ‌طلبان بهانه‌ای داد تا منطقه و به‌ویژه کشور ما را با ناامنی مواجه کنند. این موضوع بدون شک بر رویکرد آینده ایران نسبت به نهادهای بین‌المللی و اسناد جهانی تأثیرگذار خواهد بود و لزوم بازنگری در تعاملات با این نهادها را برجسته می‌کند.
ایران با وجود بدعهدی‌ها، پیشنهاد گفت‌وگوی دولت جدید آمریکا را پذیرفت
اسماعیل بقائی ادامه داد: یکی از فریبکارانه‌ترین اظهاراتی که وزیر امور خارجه ایالات متحده می‌تواند مطرح کند، زیر سؤال بردن حسن نیت جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات است. ایران در طول دو دهه گذشته همواره با حسن نیت کامل وارد فرایندهای مذاکراتی شده است. هیچ کشوری را نمی‌توان یافت که به اندازه ایران در این مذاکرات جدیت و صداقت نشان داده باشد. نتیجه این رویکرد، توافق برجام در سال ۲۰۱۵ بود. اما چه کسی از برجام خارج شد؟ از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹، زمانی که ایران به تعهدات خود پایبند بود، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ۱۵ گزارش منتشر کرد که همگی رعایت کامل تعهدات ایران را تأیید می‌کردند. حتی یک مورد گزارش از سوی آژانس وجود ندارد که نشان‌دهنده کوتاهی ایران در انجام تعهداتش باشد.
یکی از فریبکارانه‌ترین اظهاراتی که وزیر امور خارجه ایالات متحده می‌تواند مطرح کند، زیر سؤال بردن حسن نیت ایران در مذاکرات است. ایران در طول دو دهه گذشته همواره با حسن نیت کامل وارد فرایندهای مذاکراتی شده است. هیچ کشوری را نمی‌توان یافت که به اندازه ایران در این مذاکرات جدیت و صداقت نشان داده باشد.
سخنگوی وزارت خارجه با اشاره به سابقه خروج آمریکا از برجام گفت: در مقابل، طرف آمریکایی از همان ابتدا بدعهدی را آغاز کرد و نهایتاً در سال ۲۰۱۸ به‌طور یک‌جانبه از برجام خارج شد. آیا ایران در این فرایند جدی نبود یا طرف مقابل؟ زمانی که آمریکا نامه نوشت و پیشنهاد گفت‌وگو داد، ایران با وجود سابقه بسیار منفی ایالات متحده در خروج از توافقی که به آن متعهد بود، این پیشنهاد را بررسی کرد. باید تأکید کرد که مردم ایران آگاه باشند: ایران در این مسیر کاملاً بر حق و منطقی عمل کرد و به توافقی پایبند ماند که از سوی قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، معتبر و الزام‌آور بود. در نظام بین‌الملل کنونی، به‌ویژه از نگاه کشورهای غربی، هیچ سندی از نظر اهمیت و اعتبار بالاتر از قطعنامه‌های شورای امنیت، به‌خصوص قطعنامه‌های فصل هفتم، نیست. با این حال، آمریکا قطعنامه‌ای که خود پیشنهاد داده و با اجماع به تصویب رسانده بود را زیر پا گذاشت و از برجام خارج شد.
اسماعیل بقائی ادامه داد: با وجود این بدعهدی‌ها، جمهوری اسلامی ایران با مسئولیت‌پذیری، پیشنهاد گفت‌وگوی دولت جدید آمریکا را پذیرفت و پنج دور مذاکره برگزار شد. در همان روزهای آغازین مذاکرات، در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران که آیا مذاکرات هفتگی با موضوعات پیچیده به نتیجه خواهد رسید، اعلام کردم که اگر طرف آمریکایی آمادگی داشته باشد، ایران آماده است تمام هفته را در مسقط به مذاکره ادامه دهد تا به نتیجه برسد. این نشان‌دهنده جدیت و حسن نیت ایران در حل‌وفصل موضوعی است که به دلیل بدعهدی طرف مقابل، پیچیده شده است.
حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران یک ضربه مهلک به رژیم عدم اشاعه تسلیحات بود
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره این ادعا که ایران به اندازه کافی جدیت خود را در مذاکرات نشان نداد؛ گفت: تیم کارشناسی که نیاز بود هم در بحث رفع تحریم‌ها و هم در بحث هسته‌ای مشاوره بدهد، از همان ابتدا شرکت کرد و با وجود این اقدامات چطور می‌توانستیم جدیت‌مان را نشان بدهیم؟ چه کسی، کدام طرف، فقط هفته‌ای یک‌بار، روزهای شنبه می‌آمد؟ و هر بار ما گفتیم که اگر قرار است این مذاکرات به نتیجه برسد، نیاز به وقت بیشتری است. شما نمی‌توانید موضوع هسته‌ای ایران را به‌عنوان یکی از چند پرونده داشته باشید و هفته‌ای یک‌بار، سفری چند ساعته انجام بدهید.
بقائی با اشاره به اینکه از همان ابتدا در ذهن ما این موضوع بود که طرف مقابل جدیت ندارد، افزود: با وجود این، ما باید کار خود را انجام می‌دادیم، تا بعداً پیش افکار عمومی خود و افکار عمومی بین‌المللی روسفید باشیم. این یک لکه ننگ است که تا ابد بر پیشانی آمریکا خواهد ماند؛ به‌عنوان طرفی که ادعا می‌کند قدرت جهانی است. در میانه مذاکرات چراغ سبز حمله داد. مگر اجبار بود که آمریکا قبول کند در روز یکشنبه در مسقط حاضر شود و دو روز قبل چراغ سبز به رژیم صهیونیستی برای حمله به تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران داد. این یک دروغ مطلق است که جمهوری اسلامی ایران با جدیت وارد مذاکرات نشد. طرفی که واقعاً خدعه و فریبکاری کرد، طرف آمریکایی بود. این نشان می‌دهد که در برابر منطق جمهوری اسلامی ایران واقعاً حرفی نداشتند.
بقائی ادامه داد: منطق ایران خیلی ساده است؛ ما به‌عنوان عضوی مسئول در معاهده عدم اشاعه، طبق ماده ۴، معادله‌ای را بر هم نزدیم. معاهده عدم اشاعه، تعهداتی را برای طرف‌های دارای سلاح هسته‌ای مبنی بر خلع سلاح ایجاد کرده و حقوقی را نیز برای کشورهای در حال توسعه و کشورهای دیگر برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای در نظر گرفته است. در مقابل، این کشورها تعهد می‌کنند که دنبال سلاح هسته‌ای نروند.
این یک دروغ مطلق است که جمهوری اسلامی ایران با جدیت وارد مذاکرات نشد. طرفی که واقعاً خدعه و فریبکاری کرد، طرف آمریکایی بود. این نشان می‌دهد که در برابر منطق جمهوری اسلامی ایران واقعاً حرفی نداشتند.
سخنگوی وزارت خارجه با طرح اینکه مگر ما دنبال سلاح هسته‌ای رفتیم؟ خاطرنشان کرد: برنامه هسته‌ای ما مطلقاً صلح‌آمیز بوده؛ هم اسناد آژانس این را نشان می‌دهد. برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران کمتر از ۳ درصد از کل برنامه‌های هسته‌ای صلح‌آمیز در دنیا را شامل می‌شود. آن مواردی که تحت پروتکل الحاقی به‌صورت داوطلبانه در حال اجراست، ۲۳ درصد از کل بازرسی‌های آژانس را شامل می‌شود. اصلاً قابل مقایسه نیست.
وی در ادامه این گفت‌وگو گفت: در این شرایط، چطور شما صرفاً بر اساس حدس و گمان که ممکن است یک زمانی ایران تلاش کند برای تسلیحاتی‌سازی، بدون هیچ مبنای قانونی و اخلاقی، تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز یک کشور را مورد تعرض قرار می‌دهید؟ این یک بدعت فوق‌العاده خطرناک است؛ یک ضربه مهلک به رژیم عدم اشاعه، یک ضربه مهلک به جایگاه و وجهه کشورهایی که خود را به‌عنوان امین معاهده عدم اشاعه می‌دانند؛ و کشورهایی که خود را عضو دائم شورای امنیت می‌دانند و موظف هستند بر اساس مفاد منشور ملل متحد عمل کنند.
منبع: ایرنا
