همه علیه سهام

پویان مظفری، مدیر توسعه انیگما

اصلی‌ترین مساله بازار سرمایه در شرایط کنونی این است که پنج محرک اصلی که سکان کل اقتصاد را در دست گرفته‌اند در حال حاضر همگی علیه بازار عمل می‌کنند. این محرک‌ها عبارتند از: نرخ بهره بالا به ‌عنوان نتیجه سیاست انقباضی بانک مرکزی، رکود سنگین صنایع که در شاخص شامخ به‌وضوح قابل مشاهده است، ارزان بودن نرخ ارز توافقی نسبت به ارز آزاد، تورم سنگین که طبق آمار تورم نقطه‌به‌نقطه تیرماه از ۴۰‌درصد عبور کرده و ریسک‌های سیاسی و نظامی که همچنان پابرجاست. مجموع این عوامل ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه را به‌شدت افزایش داده است. هرچند اعلام شده مرکز مبادله قصد دارد از یک بازار ارزی جدید رونمایی کند که می‌تواند بخشی از مشکلات را برطرف و سودآوری شرکت‌ها را تقویت کند اما مشکل اصلی بازار در سودسازی خلاصه نمی‌شود.

مساله مهم‌تر این است که بازار حاضر نیست برای این سودآوری، ارزشگذاری مناسبی انجام دهد. در حال حاضر نسبتE/‏P تحلیلی بازار در محدوده پنج واحد قرار دارد که کف تاریخی آن محسوب می‌شود و نسبت S/‏P نیز به ۶۷/‏۰ رسیده که پس از سال‌۱۳۹۹ بی‌سابقه بوده است. ارزش کل بازار نیز به زیر ۱۰۰‌میلیارد دلار سقوط کرده بنابراین حتی اگر با تغییر در نظام ارزی بخشی از مشکلات کاهش یابد، واقعیت این است که بازار بدون تغییر در پارامترهای کلیدی، چشم‌انداز صعود پایداری ندارد. از میان این عوامل، ریسک‌های سیاسی و نظامی در اولویت اول قرار دارند، سپس نرخ بهره و در مرحله بعد سایر محرک‌ها. مسائل نظامی به‌ سادگی حل‌شدنی نیستند و علاوه بر آن موضوع مکانیسم ماشه نگرانی جدی سرمایه‌گذاران را برانگیخته است. نتیجه این شرایط را می‌توان در آمار روز چهارشنبه گذشته دید و همانطور که شاهد بودیم ارزش معاملات خرد سهام بدون صندوق‌ها به زیر ۲‌هزار میلیارد تومان سقوط کرد و تنها ۴۴‌نماد با رشد قیمت به کار خود پایان دادند. پاسخ به این پرسش که آیا بازار در میان‌مدت می‌تواند رشد کند، این است: تا زمانی که حداقل یکی از این پنج محرک تغییر نکند، هر رشدی مقطعی بوده و صرفا فرصتی برای نوسان‌گیری است، نه سرمایه‌گذاری بلندمدت. اگر این پارامترها تغییر کنند، با توجه به ارزندگی فعلی، بازار ظرفیت رشد بالایی خواهد داشت اما در شرایط فعلی پیام مشترک تمام محرک‌ها روشن است: «سرمایه‌گذاری روی دارایی‌های ارزی.»