نظام بانکی حافظ امنیت ملی

محمدعلی اکبرزاده – جنگ پدیده‌ای چند وجهی است که سیاست، اقتصاد، اجتماع و هر کشوری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. نظام بانکی به‌عنوان ستون فقرات اقتصاد در شرایط جنگی نقش اساسی در حفظ امنیت مالی، ثبات اجتماعی و روانی جامعه دارد. در شرایط جنگی فارغ از فشارهای روانی تحمیل شده به دلیل جنگ و تنش، همواره ضعف اعتماد عمومی به دلیل احساس خطر نسبت به دارایی مردم محتمل است. تقاضای نقدینگی از سوی مشتریان افزایش می‌یابد، احتمال تخریب زیرساخت‌های فیزیکی وجود دارد، حملات سایبری قریب به یقین است و بانکداری جنگی با خطرات و چالش‌های عدیده از جمله تضعیف اعتماد عمومی مواجه می‌شود.

هر چند بانکداری جنگی یا به بیان بهتر بانکداری بحران در ایران به دلیل سابقه شرایط بحرانی در هشت سال دفاع مقدس، دهه‌ها تحریم از سوی آمریکا و دول اروپایی، تهدیدهای نظامی، پاندومی کرونا و اخیرا‌ جنگ ۱۲‌روزه، موضوع تازه‌ای به نظر نمی‌رسد اما کماکان با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه خدمات دیجیتال، شرایط نظام بانکی در چنین موقعیت‌های حساسی همواره با خطرات متعدد مواجه است.

در جریان جنگ ۱۲‌روزه که حملات سایبری گسترده به برخی بانک‌های کشور اتفاق افتاد و زیرساخت‌های سخت‌افزاری آنها را مورد حمله قرار داد، بانک‌های کشور با روند خدمات بی‌وقفه به‌صورت شعب کشیک به ارائه خدمات به مشتریان پرداخت؛ خدماتی چون انتقال وجه، تمدید تسهیلات، تمدید ضمانتنامه‌ها به‌صورت غیرحضوری و تمدید تاریخ انقضای کارت‌های بانکی، حفظ دسترسی مردم به خدمات مالی را تثبیت کرد. حجم موثر و پایدار خدمات بانکی بدون تعطیلی حتی در روزهایی که به‌عنوان تعطیل رسمی اعلام شده بود و دیگر نهاد‌ها و سازمان‌ها تعطیل بودند، اقدامی موثر در نقش بانک‌های کشور در تقویت اعتماد عمومی در شرایط بحرانی بود.

آنچه اهمیت دارد در بروز و ظهور چنین شرایطی، ضرورت جایگزینی همه‌جانبه بانکداری دیجیتال بر خدمات حضوری است.

مدیریت و حفظ اعتماد عمومی در شرایط ناپایدار جنگی، در کنار تقویت زیرساخت‌های سخت افزاری، با ایجاد شرایط پایدار خدمات بانکی بدون تعطیلی، به کاهش ترس مشتریان از احتمال زیان و خسران از سوی بانک‌ها انجامید. این مساله گامی در حفظ ثبات اقتصادی و اجتماعی در شرایط جنگی است و بررسی عملکرد بانک‌ها که بی‌وقفه به ارائه خدمات پرداختند، می‌تواند نمادی از آمادگی مقابله با چالش‌ها و بحران‌های نوین از سوی نظام بانکی کشور باشد.

نظام بانکی کشور نیز در جای خود با تقدیم بانویی شهیده به‌همراه کودک خود از بانک اقتصادنوین و همچنین شهدای گرانقدری از بانک‌های ملی و رفاه در کنار خدمات بانکی و اقتصادی در شرایط بحرانی، دین خود را به اسلام و انقلاب ادا کرد.

*کارشناس ارشد مسائل بانکی