نبض اقتصاد در دستان تالار شیشه‌ای
هادی بهرامی- بورس کالا در هفته‌ای که گذشت میزبان عرضه ۶میلیون و ۳۳۸هزار و ۳۷۲تن محصول مختلف شرکت‌ها بود که نسبت به هفته قبل از آن ۳۸۹هزار تن بیشتر است. روزهای ۲۲ و ۲۳شهریور، دو روز طلایی این هفته به حساب می‌آید به طوری که در ۲۲ شهریورماه به میزان یک میلیون و ۲۵۹هزار و ۴۹۶تن و در ۲۳شهریورماه، ۲میلیون و ۸۶۹هزار و ۹۳۹تن محصول عرضه شد. در روز ۲۴شهریورماه نیز محصولات تولیدی کمترین میزان عرضه را تجربه کردند و با عرضه ۵۱۰هزار و ۷۶۸تنی محصول، روز کم رمقی را برای بورس کالا رقم زدند.
طی یک هفته اخیر بازار فرعی ۱۴۴هزار و ۴۹۵تن، پتروپالایشی ۲۶۹هزار و ۷۷۴تن، صنعتی یک میلیون و ۷۳۸هزار و ۶۸۹تن، کالای صادراتی ۷۸۱هزار و ۶۰۵تن و بازار حراج ۳میلیون و ۱۶۴هزار و ۸۰۹تن محصول عرضه کردند. بازار صنعتی در روز ۲۳شهریورماه و بازار کالای صادراتی ۲۵شهریورماه بیشترین میزان عرضه را تجربه کردند به طوری که صنعتی ۹۳۳هزار و ۶۰۰تن و کالای صادراتی ۲۲۱هزار و ۴۶۱تن در آن روز عرضه محصول داشتند.
پیشتازی بازار فیزیکی در حجم عرضه و فروش
در این مدت بازار فیزیکی ۷/۶۵درصد از کل حجم عرضه و بازار فروش را در بورس کالا به خود اختصاص داده بود. در بازار فیزیکی محصولات فیزیکی و مهمی مانند انواع محصولات پتروشیمی، فرآورده‌‌های نفتی، محصولات کشاورزی و همینطور انواع محصولات صنعتی و معدنی دادوستد می‌شود. بازار مالی ۶/۲۵درصد، گواهی سپرده ۲/۸درصد و بازار آتی ۵/۰درصد به جریانات نقدینگی بورس کالا تسلط دارند که پس از بازار فیزیکی، رتبه دوم از آن بازار مالی است.
صدرنشینی هفتگی بازار مشتقه
میانگین ارزش معاملات گواهی شمش طلا در هفته‌ای که گذشت ۱۵۴۲میلیارد تومان برآورد می‌شود که در ۲۵شهریورماه به اوج خود در محدوده ۲۲۰۶میلیارد تومان رسید. در همین مدت بازار مشتقه و مالی ۶۹۴۵میلیارد تومان، گواهی زعفران ۵میلیارد تومان و گواهی شمش نقره ۱۹میلیارد تومان ارزش معاملات داشتند.
با یک مقایسه ساده می‌توان متوجه شد که بازار مشتقه و مالی با میانگین ارزش معاملات ۶۹۴۵میلیارد تومانی در یک هفته، حجم و قدرت بیشتری نسبت به گواهی شمش طلا، نقره و زعفران دارد. بازار مشتقه و مالی در ۲۵شهریورماه، بیشترین میزان ارزش معاملات را در محدوده ۸۸۴۵ میلیارد تومان تجربه کرده است.
طلا در اوج؛ نقره در کمین
طی هفته گذشته گردش مالی در شمش طلا بالا بود. نرخ اونس جهانی طلا طی یک هفته اخیر به میزان ۲/۰درصد رشد کرده و از محدوده ۳۶۴۹دلار به ۳۶۵۸ دلار رسیده است البته پیش از آن هم رشد قابل توجه نرخ جهانی و به‌خصوص داخلی طلا رقم خورده بود که می‌تواند یکی از دلایل گردش بالای نقدینگی در شمش طلای بورس کالا باشد.
اونس جهانی نقره نیز کاهش ۲/۰درصدی را در این مدت تجربه کرده است اما قبل از آن، روند رو به رشدی داشته و منجر به افزایش ارزش معاملات شمش نقره در بورس کالای ایران شده است. قیمت نقره اکنون در محدوده ۳/۴۲دلار قرار گرفته و با توجه به لمس نشدن سقف تاریخی ۷/۴۹دلار، پتانسیل رشد بیشتری نسبت به طلا دارد.
بازندگان بازار زعفران
در بخش معاملات زعفران باید اشاره داشت با توجه به اینکه صندوق نهال به عنوان بزرگ‌ترین صندوق زعفران بورس ایران شناخته می‌شود، طی یک هفته اخیر به میزان ۵/۲درصد افت قیمت را تجربه کرده و از محدوده ۳۹۷۰تومان به ۳۸۶۷تومان رسیده است. این صندوق تحت مدیریت شرکت سبدگردان نوویرا بوده و ۳۷میلیارد تومان ارزش معاملات دارد. از طرف دیگر، دومین و آخرین صندوق زعفران با نام سحرخیز هم در این مدت ۲درصد افت قیمت را تجربه کرده و با ارزش معاملات ۵/۳میلیارد تومانی به قیمت ۴۷۱۲تومان رسیده است.
رشد درآمد شرکت، کاهش قیمت سهام
قیمت سهام شرکت بورس کالا در هفته‌ای که گذشت از محدوده ۵۶۹تومان به ۵۲۹ تومان رسید که کاهش ۷درصدی را نشان می‌دهد. ارزش بازار سهام بورس کالای ایران در بازار سرمایه ۱۵هزار و ۳۷۰میلیارد تومان و ارزش معاملات آن نیز ۱/۱۱میلیارد تومان برآورد می‌شود.
شرکت بورس کالا از طریق کارمزد معاملات و انبارداری توانست در مردادماه۱۴۰۴ به مبلغ ۵/۲۶۱میلیارد تومان درآمد عملیاتی کسب کند که نسبت به دوره مشابه سال قبل ۱۳۰درصد افزایش یافته و با نگاهی به روند گذشته نگر درآمد‌های بورس کالا می‌توان گفت معامله محصولات برای این شرکت مطلوب بوده است.
قیر، ستاره تالار صادراتی
تالار صادراتی بورس کالای ایران در هفته منتهی به ۲۸شهریورماه میزبان معامله ۳۳۰هزار و ۷۴۷تن انواع محصولات شامل قیر، تختال، کنسانتره سنگ‌آهن، سیمان، کلینکر، گوگرد و عایق رطوبتی در تالار صادراتی معامله بود.
در این هفته صادرات سیمان و کلینکر در بستر تالار صادراتی بورس کالای ایران شروع به فعالیت کرد. در هفته کاری سپری شده ۲۲۵هزار و ۲۲۲تن قیر دادوستد شد که بیشترین حجم و ارزش معاملات را به خود اختصاص داد. از این میزان قیر فروخته شده، ۱۲۹هزار و ۱۳تن آن به صورت دلاری به ارزش ۲۹میلیون و ۷۱۹هزار دلار فروخته شد و ۹۶هزار و ۲۰۹تن آن به صورت ریالی به ارزش ۴/۲همت مورد معامله قرار گرفته است.
بورس کالا، ناجی اقتصاد مدرن
کارشناسان اقتصادی معتقدند که بورس‌های کالایی به دلیل شفافیت در معاملات و کشف قیمت منصفانه کالاها می‌توانند خدمات بزرگی را به اقتصادهای مدرن ارائه دهند.
بورس اوراق بهادار استرالیا، بورس کالا و معاملات آتی برزیل، اوراق مشتقه بورس مالزی، هیات بازرگانی شیکاگو، بورس کالای شیکاگو، بورس کالای دوبی، بورس انرژی اروپا، بورس و پایاپای هنگ‌کنگ و بورس چند کالایی هند را می‌توان بهترین بورس‌های کالایی جهان در نظر گرفت.
کشورهای پاکستان، کنیا، نپال، اتیوپی و هند در دهه ابتدایی قرن۲۱ بورس کالا تاسیس کردند و قدیمی‌ترین بازار بورس کالا در دنیا نیز برای ژاپن، چهارمین اقتصاد برتر دنیاست. سازوکار بازار بورس کالا اینگونه است که تفاوت قیمت بین عدد اعلامی تولیدکننده و فروشنده را کاهش می‌دهد و ضمن کشف قیمت رقابتی محصول، فرآیند صادرات و واردات را تسهیل کرده و بساط اقتصاد دستوری را جمع می‌کند.
