مهاجرت نقدینگی از بورس

محمد غفوری، تحلیلگر بازار سرمایه

مدتی است که بازار سرمایه با چالش‌های جدی روبه‌رو شده و شاهد خروج قابل‌توجه پول حقیقی از این بازار بوده‌ایم. این روند که پس از بروز ریسک‌های سیستماتیک در بخش‌های مختلف اقتصادی شدت گرفته نشان‌دهنده نااطمینانی فزاینده در میان سرمایه‌گذاران است. داغ شدن بازارهای موازی مانند دلار و طلا، همراه با انتظارات تورمی که به‌طور فزاینده‌ای در جامعه شکل گرفته، باعث شده تا نرخ ارزهای خارجی به ویژه دلار به ارقامی بی‌سابقه حتی فراتر از ۱۰۰‌هزار تومان افزایش یابد. این شکاف قیمتی و جذابیت بازارهای غیررسمی، نقدینگی را از بازار سهام دور کرده است.

یکی از ریشه‌ای‌ترین عواملی که به این خروج نقدینگی دامن می‌زند بی‌اعتمادی عمومی و نااطمینانی نسبت‌به چشم‌انداز اقتصادی کشور است. این پدیده که در بسیاری از اقتصادهای در حال توسعه و حتی توسعه‌یافته نیز مشاهده می‌شود، سرمایه‌گذاران را به سمت دارایی‌های فیزیکی و امن‌تر هدایت می‌کند. بازار سرمایه که ذاتا بازاری با ریسک‌پذیری بالاست در چنین شرایطی جذابیت خود را از دست می‌دهد و تمایل به نگهداری نقدینگی در دارایی‌های باثبات‌تر مانند طلا یا ارز افزایش می‌یابد.با وجود این چالش‌ها و نااطمینانی‌های موجود، بازار سرمایه از منظر بنیادی همچنان در وضعیت مطلوبی قرار دارد. به عبارت دیگر ساختار و پتانسیل‌های ذاتی بازار سهام، از نظر فاندامنتالی، قوی و امیدوارکننده است. با این حال عواملی مانند نااطمینانی‌های مداوم و شکاف قابل‌توجه بین نرخ دلار آزاد و دلار نیمایی که به حدود ۵۰‌درصد رسیده است، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در ترسیم نقشه راه بازار سرمایه در کوتاه‌مدت و میان‌مدت ایفا کند.

این شکاف قیمتی نه‌تنها نشان‌دهنده نبود تعادل در بازار ارز است بلکه بر انتظارات تورمی و قدرت خرید سهامداران نیز تاثیر می‌گذارد. جذابیت فعلی بورس از لحاظ فاندامنتالی، فرصت‌های قابل‌توجهی را برای سرمایه‌گذاران بلندمدت فراهم می‌آورد. برای تجربه یک دوره کوتاه‌مدت مثبت و سودآور در بازار، رصد دقیق ارزش معاملات به عنوان یکی از مهم‌ترین سیگنال‌های پیش‌رو اهمیت حیاتی دارد. افزایش ارزش معاملات به سطوح بالاتر از ۱۰‌هزار‌میلیارد تومان می‌تواند نشانه‌ای بسیار قوی برای ورود نقدینگی جدید و تحرکات صعودی در بازار سرمایه تلقی شود.

در شرایط کنونی که ریسک‌های متعدد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی همراه با اخبار نامطمئن و متغیر در صحنه اقتصادی کشور پیش‌بینی دقیق و کاملی از وضعیت آتی بازار سهام را دشوار می‌کنند، اتخاذ رویکردی سناریومحور امری ضروری است. سرمایه‌گذارانی که قصد دارند در این بازار پرنوسان سرمایه‌گذاری کنند باید با ایجاد پرتفویی متنوع و متعادل، ریسک‌‌های احتمالی را به حداقل برسانند. این تنوع‌بخشی نه‌تنها به حفظ سرمایه در برابر نوسانات کمک می‌کند بلکه امکان بهره‌مندی از فرصت‌‌های رشد در بخش‌های مختلف بازار را نیز فراهم می‌آورد. به عنوان مثال در صورت تحقق سناریوی کاهش تنش‌‌های بین‌المللی و بهبود روابط خارجی، بازار سرمایه قطعا پتانسیل بالایی برای تجربه شرایط ایده‌آل و رشد پایدار خواهد داشت.

در مقابل اگر سناریوی افزایش تنش‌ها و تشدید تحریم‌ها عملیاتی شود و ریسک‌های سیستماتیک بیشتری بر بازار سایه بیندازد، فضا برای بازار سرمایه به طور قابل‌توجهی نوسانی و عمدتا منفی خواهد شد. در چنین شرایطی انتظار رشد چشمگیر از بازار سرمایه دور از انتظار خواهد بود و سرمایه‌گذاران باید خود را برای مواجهه با روندهای نزولی، رکود یا حتی بازدهی منفی آماده کنند بنابراین انعطاف‌پذیری در استراتژی‌های سرمایه‌گذاری، توانایی تحلیل سناریو‌های مختلف و آمادگی برای واکنش سریع به تغییرات، کلید موفقیت و حفظ سرمایه در بازار سرمایه به ویژه در دوران نبود قطعیت و ابهامات فراوان محسوب می‌شود.