لزوم برنامهریزی برای تامین امنیت غذایی کشور

جهان صنعت– در دنیای پرتلاطم سیاست بینالملل، وقوع منازعه و جنگ به علت زیادهخواهی سران برخی کشورها یکی از امور اجتنابناپذیری است که بارها در طول تاریخ تکرار شده است. بعد از شروع جنگها یکی از مهمترین دغدغههای حاکمیت در کنار مدیریت میدان جنگ، مدیریت صحیح روند عادی زندگی مردم است؛ به نحوی که مردم تاثیر جنگ را در زندگی خود احساس نکنند. یکی از مهمترین تاثیراتی که مردم درپی جنگها احساس میکنند، کمبود مواد غذایی به دلیل افزایش تقاضا در بین مردم است. به گواه تاریخ، یکی از معضلاتی که نمونههای فراوانی از آن پس از جنگ در کشورهای جنگزده اتفاق افتاده، قحطی و کمبود مواد غذایی بوده که در برخی موارد سبب کشته شدن تعداد بالایی از شهروندان کشور جنگزده شده است.
یکی از تلخترین اتفاقات تاریخ ایران، قحطی بین سالهای ۱۲۹۶ تا ۱۲۹۸ است که در سالهای پایانی جنگ جهانی اول به وقوع پیوست. در سال ۱۲۹۶ ارتش انگلستان به ایران حمله و بخشهایی از کشور را اشغال کرد و طبق برخی نقلها ۵ تا ۱۰میلیون نفر در اثر قحطی ایجاد شده توسط انگلستان جان خود را از دست دادند. از دیگر نمونههای تاریخی، قحطی رخ داده در روسیه در سال ۱۹۲۱ بر اثر جنگ داخلی بر سر به دست گرفتن قدرت در آن کشور بود که در این قحطی نیز حدود ۵میلیون نفر جان خود را از دست دادند.
بنابراین امنیت غذایی یک سیاست حیاتی و مهم در تمام کشورهای دنیاست و هر کشوری با توجه به منابع و ظرفیتهای خود به دنبال ایجاد امنیت غذایی در حالت صلح و بهخصوص در وضعیت جنگی است.
تجربه تاریخی دیگر کشورها
کوبا در زمان جنگ سرد یکی از اعضای بلوک شرق و در جبهه مقابل آمریکا و غرب بود. در اواخر دهه ۱۹۸۰ و پس از فروپاشی شوروی، دولت کوبا مهمترین حامی خود را از دست داد اما سعی کرد به جای اینکه دست به دامان آمریکا شود با اتکا به قدرت مردم خود، مشکلات را حل کند. یکی از مشکلات مهم کوبا پس از نابودی بلوک شرق، کمبود مواد غذایی به علت قطع شدن واردات این محصولات به داخل خاک کوبا بود. دولت کوبا با درک این شرایط، سیاستهای توسعه کشاورزی شهری و نیمهشهری را در دستور کار خود قرار داد و برنامههایی مانند «Jardines de la Ciudad» (باغهای شهری) و «Organopónicos» (سیستمهای کشت ارگانیک در فضای کوچک) را آغاز کرد.
در اوایل دهه ۱۹۹۰ دولت کوبا به دخیل کردن دانش در کشاورزی سنتی برای ترویج روشهای کمهزینه و سازگار با محیطزیست پرداخت و نتایج مثبتی نیز از آن به دست آورد. در سال ۱۹۹۴ دولت، قانون کشاورزی را تصویب کرد که این قانون بر حمایت از کشاورزان خرد، ترویج کشاورزی اصولی و علمی و حفاظت از محیطزیست تاکید داشت. در نتیجه این تلاشها دهه ۲۰۰۰ تولید محصولات غذایی و کشاورزی در کوبا رشد چشمگیری داشت و به گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) تولید محصولات کشاورزی در سال ۲۰۰۵ به نسبت سال ۱۹۹۰ رشد ۵۰درصدی را ثبت کرد. دهه ۲۰۱۰ برای کوبا دهه تثبیت و رسیدن به امنیت غذایی بود. در سال ۲۰۱۲، کوبا «برنامه ملی امنیت غذایی و تغذیه» را راهاندازی کرد که بر بهبود دسترسی به غذا، آموزش تغذیه و حمایت از کشاورزی خانوادگی تاکید داشت. در سال ۲۰۲۰ به گزارش FAO کوبا توانست با تلاش نرخ گرسنگی را به زیر ۵/۲درصد برساند؛ عددی که کوبا را جزو موفقترین کشورهای آمریکای لاتین در این زمینه قرار داد. بنابراین تحولات سیاسی و نظامی میتواند زمینه بیداری سیاستگذاران و مسوولان برای توجه بیشتر به حوزه امنیت غذایی باشد.