فشردن بودجه فشردن گلوی مردم است
محمدصادق جنان صفت
توزیع قدرت سیاسی بین نهادهای قدرت موجود در قانوناساسی جمهوری اسلامی بهگونهای است که نهاد دولت یا نهاد ریاستجمهوری اکنون قدرت بالایی در نظام ندارد. شهروندان اما از این توزیع قدرت اطلاع دقیق ندارند و هر رخداد ناراحتکننده را به دولت نسبت میدهند و نیز هرخواستهای دارند رو به دولت میآورند. دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان که مطابق با عرف نظام سیاسی کشور یک سیاستمدار متوسط بهحساب میآید بهنظر میرسد ضعیفترین دولت پس از جنگ است. مسعود پزشکیان به مثابه رییس دولت که زیر تیغ نقدهای چندجانبه قرار دارد روز ۱۶آذر به میان دانشجویان رفت و هنگامی که با پرسشهای کمی متفاوت مواجه شد نوعی خشم از خود نشان داد. او در جایی از سخنانش با تندی گفت که بودجه سال۱۴۰۵ گونهای تنظیم شده که نسبت به بودجه امسال تنها ۲درصد رشد خواهد داشت. وی البته توضیح نداد چگونه میخواهد به این عدد برسد و کیفیت و ترکیب بودجه۱۴۰۵ چیست. واقعیت این است که وی به دلیل ناآشنایی با ساختار بودجهبندی و نیز نقشهای گوناگونی که بودجه کل کشور و بهویژه بودجه دولت در سرنوشت و کسبوکار شهروندان بازی میکند، این کار را یک اتفاق مهم میداند.
رییسجمهور انگار یادش رفته که او و همکارانش در دولت بارهاوبارها تاکید کردهاند بخش اصلی بودجه دولت برای پرداخت حقوق کارمندان و نیز تامین منابع برای سازمان بازنشستگی کشور است که بتوانند مستمریها را پرداخت کنند. بارها در دولت بحث و گفتوگو شده است که باید برای هزینههای عمرانی که در بخش مخارج دولت قرار میگیرند منابع تهیه شود.
در صورتی که حرف رییسجمهور درباره انقباضی کردن شدید بودجه اتفاق بیفتد و مجلس قانونگذاری هم زیر بار لایحه برود باید گفت رنج شهروندان بیشتر خواهد شد. میدانیم که باوجود کمی گزافهگویی درباره هزینههای مربوط به نهادهای آموزشی-مذهبی و سازمانهای این مقوله عدد آن نسبت به کل بودجه چندان قابلاعتنا نیست. حتی اگر دولت بتواند به سویی برود که این هزینهها از بیخوبن برچیده شوند باز هم دخل دولت به اندازه خرجش نمیشود. معلوم است که دولت درباره هزینههای فزاینده تامین امنیت بهویژه هزینه امنیت مرزها و شرایط مبهم اختیار و شهامت کاهش دادن بودجههای دفاعی را ندارد. به این ترتیب انقباض بودجه به معنای برچیدن بخشهایی از یارانهها و نیز تثبیت حقوق کارمندان خواهد بود که بر ابعاد فاجعه میافزاید.
آقای رییسجمهور و تیم اقتصادی دولت باید به سویی بروند که منابع تازهای برای کسب درآمد بیابند و یادشان باشد کاهش رفاه شهروندان از مسیر بودجه بسته میتواند پیامدهای اجتماعی-سیاسی داشته باشد. دولت چهاردهم باید کوشش کند و روی این خواسته بماند که اداره کشور بدون به دست آوردن درآمد سرچشمه گرفته از صادرات نفت بر ابعاد بدبختی میافزاید. دولت باید راه برای حذف تحریم را بیش از پیش جدی بگیرد. از سوی دیگر دولت باید نهادهای بزرگی مثل بنیاد مستضعفان و نیز نهادهای مشابه را ناگزیر کند به دولت مالیات بپردازند. جز این راهی نیست. فشردن ارقام بودجه فشردن گلوی مردم است.
