فرصتی برای شنیدن صدای سکوت
جهان صنعت– انسان‌ها برای ارتباط برقرار کردن همیشه به شنیدن و گفتار وابسته نیستند، سکوت هم می‌تواند زبان ویژه‌ای داشته باشد. روز جهانی ناشنوایان فرصتی است تا به حقوق، نیازها و توانایی‌های افرادی که با کم‌شنوایی یا ناشنوایی زندگی می‌کنند توجه و اهمیت زبان اشاره و روش‌های جایگزین ارتباطی را بهتر درک کنیم. در ایران بیش از ۵/۵میلیون نفر با درجات مختلف کم‌شنوایی زندگی می‌کنند که این آمار اهمیت حمایت‌های تخصصی و اجتماعی از این قشر را دوچندان می‌کند. تکنولوژی‌های نوین از جمله نرم‌افزارهای تبدیل گفتار به متن و ابزارهای توان‌بخشی، روند ارتباط را برای ناشنوایان آسان‌تر کرده‌اند اما مهم‌تر از همه، رفتار و نگاه صحیح جامعه است که باید فراگیر شود. سازمان بهزیستی و انجمن علمی شنوایی‌شناسی ایران با انجام میلیون‌ها غربالگری و ارائه خدمات تخصصی توانسته‌اند گام‌های بزرگی در پیشگیری و توانمندسازی ناشنوایان بردارند. آموزش زبان اشاره، حمایت از حقوق این افراد و فراهم کردن فرصت‌های شغلی و مسکن مناسب از جمله راهکارهایی است که در مسیر تحقق عدالت اجتماعی و ایجاد جامعه‌ای فراگیر و برابر ضروری است. این روز یادآور آن است که تفاوت‌ها نباید ما را از هم جدا کنند بلکه فرصتی برای شناخت بهتر و همدلی بیشتر هستند. ناشنوایان بخشی ارزشمند از جامعه هستند که حضورشان رنگ و زندگی تازه‌ای به جمع ما می‌بخشد. این در حالی است که به گفته رییس انجمن علمی شنوایی‌شناسی ایران بیش از ۵/۵میلیون ایرانی با درجاتی از کم‌شنوایی زندگی می‌کنند.
محسن احدی به‌مناسبت هفته جهانی ناشنوایان و روز ناشنوایی اظهار کرد: هفته پایانی سپتامبر هر سال به نام «هفته جهانی ناشنوایان» در تقویم بین‌المللی ثبت شده است؛ هفته‌ای برای گرامیداشت هویت و فرهنگ ناشنوایان، برجسته‌سازی توانمندی‌های آنان و تاکید بر حقوق اجتماعی این قشر از جامعه. شعار امسال «تحقق حیات اجتماعی ناشنوایان با گسترش زبان اشاره» است؛ شعاری که بر حق بنیادین دسترسی ناشنوایان به ابزارهای ارتباطی تاکید دارد و یادآور این نکته است که زبان اشاره نه‌تنها یک شیوه ارتباطی بلکه بخشی از هویت فرهنگی و اجتماعی جامعه ناشنوایان است، کنار این نگاه فرهنگی و اجتماعی، توجه به سلامت شنوایی و پیشگیری از کم‌شنوایی نیز ضرورتی انکارناپذیر است.
کم‌شنوایی چیست؟
احدی درباره تعریف کم‌شنوایی گفت: براساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، کم‌شنوایی به حالتی اطلاق می‌شود که آستانه شنوایی فرد در یک یا هر دو گوش بالاتر از ۲۰دسی‌بل باشد. این اختلال می‌تواند خفیف، متوسط، شدید یا عمیق باشد و در صورت عدم‌مداخله، پیامدهای شناختی، ارتباطی، روانی و اجتماعی قابل‌توجهی به همراه دارد.
ابتلای بیش از ۵/۵میلیون ایرانی به درجاتی از کم‌شنوایی
رییس انجمن علمی شنوایی‌شناسی ایران در مورد آمار کم‌شنوایی در ایران تصریح کرد: آمار بین‌المللی نشان می‌دهد که کم‌شنوایی یکی از چهار بیماری اول جهان از نظر بار بیماری است و تاثیرات عمیقی بر فرد، خانواده و جامعه به‌جای می‌گذارد. در کشور ما نیز طبق اعلام وزارت بهداشت حدود ۷/۶درصد جمعیت در گروه‌های سنی مختلف با درجاتی از کم‌شنوایی مواجه هستند. این آمار شامل بیش از ۵/۵میلیون ایرانی است که با درجاتی از کم‌شنوایی زندگی می‌کنند.
دکترای تخصصی شنوایی‌شناسی با ارائه مثالی ادامه داد: برای نمونه تنها در سال۱۴۰۳، از هر یک‌هزار تولد، ۹/۳نوزاد دچار کم‌شنوایی بودند؛ رقمی که در برخی استان‌ها به ۲۱ در هزار تولد نیز رسیده است.
سن تشخیص کم‌شنوایی به یک‌سالگی کاهش یافت
احدی با بیان اینکه خوشبختانه ایران از پیشگامان منطقه در غربالگری شنوایی نوزادان است، اضافه کرد: از سال۱۳۸۴ تاکنون بیش از ۱۵میلیون نوزاد ایرانی تحت پوشش این برنامه قرار گرفته‌اند و پوشش بالای ۹۵درصدی آن موجب شده سن تشخیص کم‌شنوایی از حدود سه‌سالگی به نزدیک یک‌سالگی کاهش یابد. این دستاورد ملی زمینه‌ساز اجرای مداخلات زودهنگام شده از جمله تجویز سمعک، انجام کاشت حلزون و آغاز توان‌بخشی شنوایی که فرصت‌هایی بی‌بدیل برای رشد زبانی، هیجانی، تحصیلی و اجتماعی کودکان کم‌شنوا فراهم آورده است.
وی ادامه داد: سرمایه‌گذاری چشمگیر دولت در حوزه کاشت حلزون، تامین سمعک و آموزش خانواده‌ها، الگویی موفق از یک سیاست سلامت‌محور در حیطه توان‌بخشی است که تداوم آن نیازمند تقویت منابع، گسترش پوشش خدمات و آموزش عمومی جامعه نسبت به اهمیت مداخله زودهنگام شنوایی است.
عوامل خطر ابتلا به کم‌شنوایی چیست؟
رییس انجمن علمی شنوایی‌شناسی ایران درباره عوامل خطر بروز کم‌شنوایی بیان کرد: عوامل خطر کم‌شنوایی نیز متعدد و متنوع هستند از جمله این عوامل می‌توان به عفونت‌های بدوتولد یا دوران کودکی (مانند اوریون، سرخجه و مننژیت)، زایمان‌های پرخطر، نارس بودن نوزاد، عوامل ژنتیکی، مواجهه با صداهای بلند، مصرف داروهای سمی برای گوش و بیماری‌های مزمن نظیر دیابت و فشار خون بالا اشاره کرد. وی با تاکید به اینکه پیشگیری از کم‌شنوایی نیازمند رویکردی چندوجهی است که شامل آموزش عمومی، مراقبت‌های دوران بارداری، واکسیناسیون، اجرای برنامه‌های غربالگری در نوزادان و کودکان و پایش سلامت شنوایی در محیط‌های کاری می‌شود، خاطرنشان کرد: نقش شنوایی‌شناسان در این میان حیاتی است.
فعالیت ۳۰۰۰ شنوایی‌شناس در کشور
احدی گفت: امروزه حدود ۳هزار شنوایی‌شناس در کشور به طور فعال به ارائه خدمات تخصصی در زمینه ارزیابی شنوایی، تجویز و تنظیم سمعک، توان‌بخشی شنوایی و مشاوره به خانواده‌ها مشغول هستند، این خدمات حلقه مکمل سیاست‌های ملی در حوزه سلامت شنوایی‌اند و تضمین می‌کنند که مداخلات زودهنگام با بهترین کیفیت انجام شود.
رییس انجمن علمی شنوایی‌شناسی ایران با بیان اینکه برای بخشی از افراد ناشنوا، زبان اشاره تنها راه ارتباطی با جهان پیرامون است، تاکید کرد: حمایت از زبان اشاره گامی در جهت تحقق عدالت اجتماعی و احترام به تنوع فرهنگی- ارتباطی است. توسعه دسترسی به خدمات مترجم و رابط زبان اشاره در ادارات و سازمان‌های دولتی، فراهم‌سازی زیرنویس در برنامه‌های تلویزیونی و دیگر ابزارهای تسهیلگر ارتباطی، از حقوق اساسی جامعه ناشنوایان است که باید مورد توجه، حمایت و نهادینه‌سازی قرار گیرد، بی‌تردید، چنین اقداماتی با رویکردهای تخصصی شنوایی‌شناسی در تعارض نیست و می‌تواند کنار خدمات پزشکی و توان‌بخشی، پاسخگوی طیف متنوعی از نیازهای ارتباطی افراد دارای آسیب شنوایی باشد.
وی یادآور شد: هفته جهانی ناشنوایان، فرصتی است برای تامل دوباره بر مسوولیت‌های مشترک ما، مسوولیتی که از نهادهای سیاستگذار و خدمت‌رسان گرفته تا دانشگاهیان، متخصصان و فعالان مدنی بر دوش دارند. امید است با هم‌افزایی همه نهادهای تخصصی، اجرایی و مدنی، گامی بلند در جهت تحقق زندگی باکیفیت‌تر برای همه افراد دارای کم‌شنوایی و ناشنوایی برداشته شود.
نجات ۵۰ هزار نفر از ناشنوایی در ایران
سید‌جواد حسینی، معاون وزیر و رییس سازمان بهزیستی کشور نیز در آیین گرامیداشت روز جهانی ناشنوایان در اصفهان اظهار کرد: ایران با انجام ۱۸میلیون غربالگری شنوایی، موفق به نجات ۵۰هزار نفر از خطر ناشنوایی شده و در حوزه حمایت از ناشنوایان جزو هفت کشور برتر جهان قرار گرفته است.
وی با گرامیداشت یاد جبار باغچه‌بان، بنیانگذار آموزش ناشنوایان در ایران و اشاره به درگذشت اخیر ثمینه باغچه‌بان افزود: این روز فرصتی است برای بزرگداشت اراده، توانایی و امید ناشنوایان که جامعه‌ای متعادل و کامل است که صدای سکوت را بشنود و از دل این سکوت، صداهای معنادار را برکشد. معاون وزیر و رییس سازمان بهزیستی کشور ابراز کرد: زبان اشاره ناشنوایان، زبانی پر رمز و راز، سرشار از زندگی، نشاط و پیام است که باید آن را به‌رسمیت شناخت و تقویت کرد.
حسینی با تشریح سه نظریه بنیادین سازمان بهزیستی در حمایت از ناشنوایان گفت: ما براساس نظریه توسعه انسان‌محور، امتداد و دارایی‌محور فعالیت می‌کنیم. وی ادامه داد: در نظریه توسعه انسان‌محور، انسان‌ها ۸۰ درصد عامل توسعه هستند و همه از جمله ناشنوایان باید در این فرآیند نقش‌آفرین باشند.
رییس سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه آموزش‌وپرورش باید منابع انسانی ناشنوایان را به سرمایه انسانی تبدیل کند تا عدالت توسعه‌ای محقق شود، خاطرنشان کرد: نظریه امتداد می‌گوید همانطور که مخابرات امتداد گوش و هوش مصنوعی امتداد مغز است، باید ظرفیت‌های ناشنوایان با ابزارهای توان‌بخشی مانند سمعک و کاشت حلزون امتداد یابد. حسینی اضافه کرد: نظریه دارایی‌محور نیز بر این تاکید دارد که ناشنوایان مانند همه انسان‌ها، دارای استعدادها و توانمندی‌هایی هستند که باید به فعلیت برسند. رییس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به خدمات گسترده این سازمان اظهار کرد: از یک‌میلیون و ۶۰۰هزار فرد تحت پوشش بهزیستی، ۲۴۱هزار نفر ناشنوا هستند که ۷۷درصد آنها دارای اختلال شنوایی متوسط تا خیلی شدید هستند. حسینی با اشاره به اینکه در سال گذشته ۹۵هزار وسیله توان‌بخشی مانند سمعک و باتری به ناشنوایان اهدا شد، افزود: ۶هزار توان‌خواه ناشنوا نیز از خدمات ۱۲۷مرکز توان‌بخشی و آموزشی و ۶۰۰نفر از خدمات مراکز حرفه‌آموزی و کارگاه‌های تولیدی در ۱۸۲مرکز بهره‌مند شدند.
وی ادامه داد: ۱۶عنوان شایستگی شغلی برای ناشنوایان در سال‌جاری تعریف شده تا با همکاری سازمان فنی‌وحرفه‌ای به سمت مشاغل پایدار هدایت شوند.
معاون وزیر و رییس سازمان بهزیستی کشور خاطرنشان کرد: بیش از ۶هزار معلول از جمله ناشنوایان در سال گذشته از فرصت‌های شغلی پایدار برخوردار و ۳هزار و ۵۰ نفر از کمک‌هزینه کاشت حلزون بهره‌مند شدند. به گفته حسینی، ۲۵هزار نفر نیز از خدمات غربالگری، ارزیابی تشخیصی و توان‌بخشی در واحدهای شنوایی‌سنجی بهزیستی استفاده کردند.
وی با تاکید بر اهمیت غربالگری زودهنگام تصریح کرد: ناشنوایی یک اختلال پنهان است که در نوزادی بروز می‌کند و به ازای هر یک‌هزار نفر، دو تا چهار نفر دچار این اختلال می‌شوند. رییس سازمان بهزیستی کشور افزود: این سازمان با غربالگری در یک‌ماهگی که به آن زمان طلایی می‌گوییم، از تبدیل این اختلال به معلولیت دائم جلوگیری می‌کند.
حسینی ادامه داد: در حوزه بینایی نیز با ۶۲میلیون غربالگری، از نابینایی ۵۵۰هزار نفر جلوگیری شده و نرخ تنبلی چشم از ۴-۳درصد جهانی به ۵/۱درصد در ایران کاهش یافته است. وی با استناد به سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب در هیات دولت مبنی بر اهمیت تبدیل نداشته‌ها به داشته‌ها اظهار کرد: ما در مجمع جهانی سازمان ملل اعلام کردیم که بهزیستی با غربالگری‌های گسترده، دستاوردهای بزرگی در پیشگیری از معلولیت‌ها داشته است. در حوزه ناشنوایی ۱۸میلیون غربالگری انجام شده که ایران را در میان هفت کشور برتر جهان قرار داده است. رییس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به فعالیت‌های فرهنگی و هنری برای ناشنوایان گفت: ۵هزار و ۳۰۰نفر از ناشنوایان از خدمات هنر درمانی در مراکز بهزیستی بهره‌مند هستند و یک‌هزار و ۶۰مرکز توان‌بخشی خانه هنر دایر شده است. حسینی گفت: به‌زودی خانه بزرگ هنرمندان دارای معلولیت در اصفهان و تهران افتتاح خواهد شد.
وی در بخش دیگری از سخنانش به توسعه زبان اشاره پرداخت و افزود: هم‌اینک ۳هزار مترجم زبان اشاره در کشور فعالیت می‌کنند و در سال گذشته ۹هزار مترجم آموزش دیدند. رییس سازمان بهزیستی کشور خاطرنشان کرد: با تلاش‌های صورت‌گرفته به‌زودی زبان اشاره ایرانی به‌رسمیت شناخته خواهد شد.
به گفته حسینی، ۹۵۰ ناشنوا از خدمات خانواده‌محور بهره‌مند شدند و سال گذشته یک‌هزار و ۵۰۰واحد مسکونی به ناشنوایان تحویل شد. رییس سازمان بهزیستی تاکید کرد: ما به دنبال جامعه‌ای دوستدار انسان هستیم؛ جامعه‌ای که فراگیر، عادلانه، دسترس‌پذیر و بدون مانع باشد. حسینی گفت: دسترس‌پذیری به این معناست که همه از جمله ناشنوایان حق بهره‌مندی از امکانات جامعه را دارند. اگر ساختمانی دسترس‌پذیر نباشد، آن ساختمان معلول است و باید اصلاح شود. ما با توسعه زبان اشاره، فرصت‌آفرینی شغلی، مسکن و مهارت‌آموزی به سمت تحقق این هدف حرکت می‌کنیم تا جامعه‌ای عاری از خطر و مناسب‌سازی‌شده برای همه ایجاد شود.
