ضعف اینترنت، سد راه هوشمندسازی معادن
منیر حضوری– از اول مردادماه، تمامی مجوزهای معدنی کشور صرفا از طریق درگاه ملی مجوزهای کشور صادر خواهد شد؛ اقدامی که با هدف تسهیل و شفاف‌سازی فرآیندهای صدور مجوزهای معدنی اجرایی می‌شود. این خبر را رییس مرکز ملی پایش و بهبود محیط کسب‌وکار اعلام کرده و تاکید داشته است که پس از سه سال پیگیری مداوم حالا قانون بهبود محیط کسب‌وکار در بخش معادن به مرحله اجرا درآمده است.
اما با وجود هوشمندسازی صدور مجوزها، نگرانی‌های جدی نسبت به زیرساخت‌های فناوری و بستر اینترنتی کشور وجود دارد. در واقع مساله این است که وضعیت زیرساخت‌های اینترنتی آن‌قدر ضعیف است که عملا نمی‌شود کاری را به شکل فوری از پیش برد! حتی گاهی دیده شده که سامانه‌هایی مانند کاداستر، املاک و اسکان به‌هم وصل شده‌اند و اختلالاتی برای فعال معدنی ایجاد کرده که عملا حوصله سر بر هستند. در ادامه قطع و وصل شدن مداوم سامانه‌ها یا اشتباه بودن اطلاعات باعث شده فعال اقتصادی با چالش‌های دست‌وپاگیر روبه‌رو شود.
حالا مطرح می‌شود پیش از هوشمندسازی باید زیرساخت‌ها را اصلاح کرد. در واقع شرط لازم برای موفقیت این سامانه‌ها، داشتن زیرساخت اینترنتی قوی و پرسرعت است، موضوعی که در کشور ما هنوز اندر خم یک کوچه است و حالا هم که صحبت از اینترنت طبقاتی می‌شود! تاکید بر این است که بدون زیرساخت‌ها، هوشمندسازی نه‌تنها مفید نیست، بلکه باعث تشدید مشکلات نیز می‌شود و خود نوعی به‌هم ریختگی ایجاد می‌کند. مورد دیگر بحث آموزش فعالان معدنی است، در واقع بسیاری از معدنکاران در مناطق دورافتاده فعالیت می‌کنند و آشنایی چندانی با سامانه‌ها ندارند. بدون آموزش درست نمی‌توان انتظار داشت که آنها با سامانه‌هایی مثل کاداستر یا سامانه جامع تجارت به‌درستی فعالیت کنند.
یکی از مباحث هوشمندسازی راه‌اندازی سامانه کاداستر است که از سال ۱۳۹۴ به تدریج اجرا شده اما همچنان برای بسیاری از مهندسان و معدن‌داران، به‌ویژه افراد تازه‌کار، چالش‌برانگیز است. گاهی دیده شده که بارگذاری اطلاعات به دلیل ترس از جریمه‌های احتمالی به‌خاطر داده‌های ناقص یا اشتباه، برای برخی معدن‌داران دشوار بوده و بسیاری ترجیح داده‌اند که اطلاعات را اصلا وارد نکنند!
بسترها آماده نیست!
در این خصوص نایب‌رییس هیات‌مدیره خانه معدن اردبیل به «جهان‌صنعت» گفت: متاسفانه بستر اینترنتی کشور شرایط مساعدی ندارد. در این بین باور دارم که وضعیت سامانه‌های کشور بسیار نابسامان است. به‌عنوان مثال، اخیرا فردی قصد دریافت پروانه بهره‌برداری از معدن را داشته اما به دلیل اتصال سامانه‌ها به‌هم یعنی وصل شدن کاداستر به سامانه املاک و اسکان دچار مشکل شده است. او تاکید کرد: قطع و وصل شدن مداوم سامانه‌ها یا اشتباه بودن اطلاعات شامل کدپستی و… باعث شده بود که فرد مدت‌ها گرفتار شود. بنابراین وقتی سامانه‌ها به‌هم وصل می‌شوند، مشکلات هم زیاد می‌شود!
رحیم فرهادی در پاسخ به این سوال که سامانه‌ها چه شرایطی باید داشته باشند، تصریح کرد: مشکل اصلی این است که زیرساخت لازم برای هوشمندسازی فراهم نشده اما سامانه‌ها را به‌هم وصل کرده‌اند. شرط لازم و کافی برای موفقیت این سامانه‌ها، داشتن زیرساخت اینترنتی قوی و پرسرعت است. مهم‌تر از همه ارائه آموزش‌های حرفه‌ای به فعالان معدنی است. بدون این زیرساخت‌ها، اتصال سامانه‌ها نه‌تنها مفید نیست، بلکه باعث تشدید مشکلات نیز می‌شود. نایب‌رییس هیات‌مدیره خانه معدن اردبیل در خصوص اهمیت آموزش کاربران گفت: این مهم بسیار ضرورت دارد. بسیاری از معدنکاران در مناطق دورافتاده صحرایی هستند و آشنایی کافی با سامانه‌ها ندارند. بدون آموزش درست هم نمی‌توان انتظار داشت که آنها با سامانه‌هایی مثل کاداستر یا سامانه جامع تجارت به‌درستی کار کنند.
فرهادی در پاسخ به این سوال که آیا معدن‌داران و مسوولان فنی می‌توانند از سامانه کاداستر استفاده کنند، گفت: هوشمندسازی یک مساله کلیدی و مهم است اما مساله این است با اینکه مسوولان فنی می‌توانند با سامانه کاداستر کار کنند اما در عمل کار کردن با این سامانه‌ها برای بسیاری از آنها بسیار سخت و پیچیده است، به‌خصوص وقتی که باید آمار استخراج را ثبت و اطلاعات را به سامانه‌های دیگر مانند سامانه جامع تجارت ارسال کنند. مساله مهم این است که باید نسبت به این مهم اشراف داشته باشند.
او با اشاره به سامانه کاداستر و مشکلات آن تصریح کرد: این سامانه از حدود سال ۱۳۹۴ رایج شده اما همچنان بسیاری از مهندسان و معدن‌داران، مخصوصا تازه‌کارها، در استفاده از آن مشکل دارند. مساله این است که بارگذاری اطلاعات و آمارها برای آنها دشوار است و بعضا از ترس جریمه به دلیل داده‌های ناقص یا اشتباه، ترجیح می‌دهند اصلا اطلاعات ندهند.
فرهادی در خصوص راهکارهای پیشنهادی گفت: در درجه اول، زیرساخت‌های اینترنتی باید تقویت شوند. سپس باید آموزش‌های تخصصی برای مسوولان فنی معادن برگزار شود تا بتوانند با این سامانه‌ها به‌درستی کار کنند. مساله این است که سواد دیجیتال در بین فعالان حوزه معدن بسیار پایین است و این خود یکی از مهم‌ترین چالش‌هاست.
مجوزهای معدنی به درگاه ملی مجوزهای کشور متصل شد
در این خصوص چندی پیش بود که رییس مرکز ملی پایش و بهبود محیط کسب‌وکار از اتصال مجوزهای معدنی به درگاه ملی مجوزهای کشور خبر داد و اعلام کرد: از یکم مردادماه، تمام مجوزهای معدنی فقط از طریق درگاه ملی مجوزها صادر می‌شود.
علیرضا نظری اظهار کرد: قانون بهبود محیط کسب‌وکار پس از سه سال با پیگیری‌های بی‌وقفه دبیرخانه هیات مقررات‌زدایی در معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت اجرایی شد.
وی اظهار کرد: با ابلاغ معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت و پس از پیگیری‌ها و جلسات متعدد دبیرخانه هیات مقررات‌زدایی با این معاونت، از یکم مرداد سال‌جاری تمامی مجوزهای معدنی صرفا از طریق درگاه ملی مجوزها صادر می‌شود.
رییس مرکز پایش و بهبود محیط کسب‌وکار تصریح کرد: مجوزهای معدنی که از ابتدای ماه آینده از طریق درگاه ملی مجوزها صادر خواهد شد شامل مجوزهای فعالیت اکتشاف معدن، گواهی کشف موادمعدنی، بهره‌برداری معدن، تاسیس زنجیره صنایع معدنی، برداشت مواد معدنی و ضایعات ساختمانی می‌شود.
اهمیت هوشمندسازی معادن
هوشمندسازی معادن یکی از تحولات بزرگ در صنعت معدنکاری است که با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، بهره‌وری و ایمنی را در معادن به طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
معدنکاری هوشمند یک رویکرد نوآورانه در صنعت معدن است که از فناوری‌های دیجیتال پیشرفته برای بهبود کارایی عملیاتی، ایمنی و پایداری استفاده می‌کند. این رویکرد به عنوان پاسخی به تقاضا‌های فزاینده برای شفافیت بیشتر و مسوولیت‌پذیری زیست‌محیطی ظهور کرده است.
شرکت‌های معدنی موفق در جهان با پذیرش فناوری‌های دیجیتال و هوشمند در تمامی مراحل معدنکاری، موفق شده‌اند کل زنجیره عملیات معدن را خودکار و بهینه کنند. براین اساس می‌توان گفت هوشمندسازی معادن در سطح جهان منجر به اثربخشی بیشتر اقدامات شده به‌طوری که تولید با سودآوری پایدار همراه شده است.
هوشمندسازی به معنای بهره‌گیری از ابزارها و تکنیک‌های فنی و اطلاعاتی جهت مدیریت صحیح امور، تسهیل فعالیت‌ها، ارتقا و اصلاح سبک زندگی، شتاب بخشیدن به اجرای دقیق و حرفه‌ای‌تر امور، کاهش مصرف انرژی و بهره‌برداری حداکثری از خدمات حوزه فناوری اطلاعات در راستای ارتقای شاخص‌های زندگی فردی و اجتماعی است.
در واقع هوشمندسازی به مجموعه‌ای از فرآیندها و تکنیک‌های مورد استفاده در ساخت و توسعه سیستم‌های هوشمند اطلاق می‌شود که بخشی از پروژه نوسازی، ارتقای تکنولوژی و نوآوری است و با استفاده از ابزارهای مختلف مانند هوش مصنوعی، کلان داده و… موجب بهبود کارایی و ارتقای عملکرد در فعالیت‌ها و فرآیندهای مرتبط می‌شود.
هوشمندسازی تسهیلات و امکانات فزاینده‌ای را برای رشد و توسعه اقتصادی در همه بخش‌ها ایجاد کرده است. هوشمندسازی محرک افزایش بهره‌وری، افزایش کیفیت و میزان تولید محصول، افزایش ایمنی، کاهش ریسک، افزایش سرعت عملیات، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و کاهش و حذف کربن به دلیل پیامد تغییر اقلیم و گرمایش جهان است. بنابراین معدنکاری دیجیتال ریزترین جزئیات فعالیت معدنی را تغییر خواهد داد.
