سرخابیها در گرداب زیان
هادی بهرامی- اوضاع مالی دو باشگاه استقلال و پرسپولیس با توجه به رقم سنگین قرارداد بازیکنان و عملکرد ضعیف‌تر در کسب درآمدهای عملیاتی نابسامان است زیرا هر دو باشگاه در همان ابتدا با کسر بهای تمام شده از درآمدها، زیان ناخالص به بار می‌آورند. موسسات فرهنگی-ورزشی معمولا از طریق هواداران، تبلیغات رسانه‌ای، درآمدهای بالقوه روز مسابقه و حامیان مالی به کسب درآمد می‌پردازند. علت اصلی زیان‌دهی باشگاه پرسپولیس و استقلال را هم می‌توان در فقدان برخی از این درآمدها جست‌وجو کرد. ریخت‌وپاش و قرارداد‌های سنگین سرخابیها در حالی که منابع مالی برای تامین این هزینه‌های سنگین کافی نیست، منجر به زیان‌دهی و افت ارزش هر دو باشگاه شده است.
بانک شهر به میزان ۳۰درصد، بانک‌های تجارت و ملت هر کدام ۲۰درصد، وزارت ورزش و جوانان و بانک صادرات هر کدام ۲/۵درصد، بانک اقتصاد نوین و رفاه کارگران هر کدام ۵درصد از سهام باشگاه پرسپولیس را در اختیار دارند. از سوی دیگر شرکت‌های پتروشیمی پارس، بوعلی سینا، شهید تندگویان و بندرامام هر کدام ۲۰درصد، صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس ۵درصد و وزارت ورزش‌وجوانان نیز ۵/۳درصد از سهام باشگاه استقلال را تحت مالکیت خود دارند. نکته جالب توجه این است که شرکت‌های شاخص‌ساز بورسی و سهامی عامی که ریخت‌وپاش زیادی در آنها مشاهده می‌شود، بیشترین سهام این دو باشگاه ورزشی را در پرتفوی سرمایه‌گذاری خود دارند.
آیا سهام سرخابی مرده است؟
سهام موسسه فرهنگی-ورزشی پرسپولیس ۱۵۷۰میلیارد تومان و استقلال ۱۲۵۷میلیارد تومان ارزش بازار بورسی دارد. با این حال براساس میانگین ارزش معاملات روزانه که در یک ماه گذشته ارزش معاملات سهام پرسپولیس به مبلغ ۱۶۹میلیون تومان و استقلال ۱۰۰میلیون تومان کاهش یافته است که نشان می‌دهد سهام هر دو باشگاه بزرگ فوتبال در بازار سرمایه به اندازه کافی نقدشوندگی ندارند!
در واقع شاخص NVT یا همان نسبت تراکنش به ارزش سهام پرسپولیس ۹۲۳۵واحد و سهام استقلال ۱۲۵۷۰واحد برآورد می‌شود. این سطح از شاخص تراکنش به ارزش مطلوب به نظر نمی‌رسد و سهام این دو باشگاه نقدشوندگی کمی دارند.
پرسپولیس و استقلال در تله زیان انباشته
باشگاه پرسپولیس در سال مالی ۱۴۰۳ به مبلغ ۶۰۲میلیارد تومان درآمد عملیاتی و ۹۳۹میلیارد تومان بهای تمام شده را به ثبت رسانده است که زیان ناخالص آن ۳۳۷میلیارد تومان برآورد می‌شود. باشگاه استقلال نیز در سال مالی ۱۴۰۲ توانست ۳۲۶میلیارد تومان درآمد کسب کند اما بهای تمام شده به ۴۹۵میلیارد تومان رسیده است که زیان ناخالص ۱۶۹میلیارد تومانی را نشان می‌دهد.
در حالت کلی زیان ناخالص پرسپولیس طی یک سال اخیر به میزان ۶۰درصد و استقلال ۶۴درصد افزایش یافته است و طی سه سال اخیر پرسپولیس ۱۰۳۶درصد و استقلال ۳۲۸۰درصد رشد زیان ناخالص را تجربه کرده‌اند.
ریخت‌وپاش میلیاردی از جیب خالی باشگاه‌ها
در آخرین سال مالی این دو باشگاه، هزینه‌های فروش، اداری و عمومی روند روبه رشد و نگران‌کننده‌ای را طی می‌کند؛ به طوری که پرسپولیس ۷/۹۸میلیارد تومان و استقلال ۳۰میلیارد تومان هزینه‌های اداری داشته است که به ترتیب، ۴۰۹ و ۱۳۱درصد نسبت به سه سال قبل افزایش یافته است.
باید در نظر داشت که ضریب هزینه‌های اداری و عمومی باشگاه پرسپولیس به درآمد عملیاتی به ۱۶درصد و استقلال به ۹درصد رسیده است؛ یعنی پرسپولیس ۱۶درصد از کل درآمدهای عملیاتی یک سال خود را صرف هزینه‌های اداری می‌کند که نسبت به استقلال بیشتر است.
رشد زیان خالص پرسپولیس و کاهش زیان خالص استقلال
زیان خالص باشگاه پرسپولیس از ۲۳۹میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ با رشد ۳۱درصدی به ۳۱۳میلیارد تومان در سال ۱۴۰۳ رسیده است که حاشیه زیان خالص را به منفی ۵۲درصد افزایش می‌دهد و این یک زنگ خطر است برای مدیران و عوامل باشگاه پرسپولیس.
زیان خالص باشگاه استقلال نیز از ۴۸۵میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱ به ۲۴۹میلیارد تومان رسیده است که کاهش ۴۹درصدی را نشان می‌دهد اما باید خاطرنشان کرد که باشگاه استقلال همچنان زیان‌ده است و برای سرمایه‌گذاری توجیه اقتصادی ندارد.
زیان خالص این موسسه فرهنگی-ورزشی بورس، نسبت به سه سال قبل ۱۹۷۵درصد افزایش یافته است که نشان می‌دهد سهام موسسه از نظر بنیادی، وضعیت مطلوبی ندارد و زیان‌سازی در بازه بلندمدت روند صعودی در پیش گرفته است.
براساس آخرین سال مالی، باشگاه پرسپولیس ۱۱۱۶میلیارد تومان و استقلال ۹۸۶میلیارد تومان زیان انباشته دارند که به ترتیب، ۳۹ و ۳۴درصد نسبت به سال قبل، افزایش یافته است. ضریب زیان انباشته به سرمایه پایه این دو باشگاه، وضعیت بحرانی ترازنامه آنها را نشان می‌دهد.
طی سه سال اخیر، زیان انباشته پرسپولیس ۴۶۴درصد و استقلال ۴۳۰درصد رشد کرده و به نظر می‌رسد قصد توقف و کاهش انباشت زیان را ندارد. نسبت دارایی به بدهی پرسپولیس ۳/۲واحد و استقلال۱/۱واحد برآورد می‌شود؛ البته زیان انباشته باعث شده است تا ارزش ویژه دو باشگاه افت قابل توجهی داشته باشد وگرنه میزان کل دارایی آنها از بدهی‌ها بیشتر است.
سرخابیها، نماد زیان سهامداری!
قیمت سهام پرسپولیس از زمان آغاز به معامله تا به امروز، ۶/۵۶درصد سقوط کرده است و از محدوده ۳۴۵تومان به ۱۵۰تومان رسیده است که نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران، علاوه بر اینکه هیچ سود تقسیمی دریافت نکرده‌اند بلکه با افت قابل توجه سرمایه خود مواجه شده‌اند. در محدوده ۱۴۰تومان، تا حدودی کف‌سازی شده است اما در صورت از دست رفتن آن، ریزش بیشتری در راه خواهد بود زیرا نشان می‌دهد قیمت، قدرت صعود و حفظ حمایت را ندارد.
از طرف دیگر، قیمت سهام استقلال از ۴۰۵تومان در زمان آغاز معامله با سقوط ۷۲درصدی به ۱۱۵تومان رسیده است که وضعیتی به مراتب بدتر از سهام پرسپولیس دارد و زیان سنگین‌تری را به سهامداران متحمل کرده است.
