رکود تورمی؛ بحران دوگانه اقتصاد

جهان‌صنعت – رکود تورمی یکی از پیچیده‌ترین بحران‌های اقتصادی است که کشورهای مختلف به‌ ویژه در شرایطی مانند ایران، با آن روبه‌رو هستند. این پدیده زمانی اتفاق می‌افتد که همزمان با افزایش قیمت‌ها (تورم)، رشد اقتصادی کاهش پیدا می‌کند یا حتی منفی می‌شود. رکود تورمی می‌تواند به‌صورت مستقیم بر زندگی روزمره مردم تاثیر بگذارد چراکه علاوه‌بر کاهش قدرت خرید، باعث افزایش بیکاری، کاهش سرمایه‌گذاری و اختلال در فرآیندهای اقتصادی می‌شود. این وضعیت نه‌تنها به تضعیف بخش‌های مختلف اقتصادی کشور منجر می‌شود بلکه مشکلات اجتماعی و سیاسی بسیاری را نیز به‌همراه خواهد داشت.

رکود تورمی به‌ ویژه در اقتصادهای در حال توسعه مانند ایران می‌تواند پیامدهای بسیار سنگینی به‌همراه داشته باشد. در شرایط تحریمی ایران با چالش‌های جدی در زمینه رشد اقتصادی مواجه است. تحریم‌ها، نوسانات شدید نرخ ارز، افزایش قیمت کالاهای اساسی و کاهش تولید داخلی از جمله عواملی هستند که به رکود تورمی دامن می‌زنند به‌‌ویژه در ایران هنگامی‌که کاهش درآمدهای نفتی و فشارهای اقتصادی خارجی به این وضعیت اضافه می‌شود، مشکلات بیشتر و پیچیده‌تر می‌شود.

یکی از اصلی‌ترین دلایل رکود تورمی در ایران، فشارهای داخلی و خارجی است که به تولید و بازارهای داخلی آسیب می‌زند درحالی‌که تولیدات داخلی کاهش یافته و واردات نیز تحت‌تاثیر تحریم‌ها با محدودیت‌هایی روبه‌رو است، نرخ تورم به‌‌طور تصاعدی در حال افزایش است. به‌‌طور خاص، افزایش هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل باعث بالا رفتن قیمت‌ها می‌شود و در نتیجه مصرف‌کنندگان قدرت خرید خود را از دست می‌دهند. این بحران نه‌تنها فشار زیادی بر بخش‌های مختلف اقتصادی می‌آورد بلکه باعث کاهش سطح رفاه اجتماعی می‌شود.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های رکود تورمی در ایران، این است که همزمان با افزایش نرخ تورم، رشد اقتصادی نیز کاهش می‌یابد. این مساله به‌ویژه در شرایطی که سیستم اقتصادی کشور به منابع خارجی وابسته است، مشکلات بیشتری را ایجاد می‌کند. هنگامی که تحریم‌ها باعث می‌شوند کشور نتواند منابع مالی جدید جذب کند یا روابط تجاری خود را گسترش دهد، فشارهای اقتصادی بیشتر شده و رکود عمیق‌تر می‌شود.

در چنین شرایطی کاهش تولید و افزایش بیکاری یکی از پیامدهای مستقیم رکود تورمی است. بسیاری از صنایع به‌ویژه در بخش‌های غیرنفتی، به‌دلیل افزایش هزینه‌ها و کاهش تقاضا قادر به ادامه تولید نیستند. این کاهش تولید باعث افزایش بیکاری و در نتیجه کاهش درآمد خانوارها می‌شود. در کنار این، مشکلات در بخش‌های مالی نیز به‌وجود می‌آید. بانک‌ها که در چنین شرایطی با کاهش میزان وام‌دهی و افزایش مطالبات معوق روبه‌رو هستند، نمی‌توانند به بخش تولیدی کمک کنند.برای مقابله با رکود تورمی، سیاستگذاران اقتصادی باید راهکارهای مناسبی را اتخاذ کنند. در کوتاه‌مدت، سیاست‌های پولی مانند افزایش نرخ بهره و کاهش نقدینگی می‌تواند به کاهش تورم کمک کند اما این سیاست‌ها معمولا منجربه کاهش رشد اقتصادی می‌شود. بنابراین دولت‌ها باید در کنار سیاست‌های پولی، به تقویت رشد اقتصادی نیز بپردازند. برای این منظور سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی، حمایت از صنایع داخلی و ایجاد اشتغال از جمله اقداماتی است که می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی کمک کند.

یکی دیگر از روش‌های مقابله با رکود تورمی، تقویت صادرات و کاهش وابستگی به واردات است. در شرایطی که فشارهای خارجی زیاد است، تقویت تولید داخلی و استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی موجود در کشور می‌تواند به کاهش وابستگی به بازارهای جهانی کمک کند. این موضوع باعث کاهش فشار بر منابع ارزی و تقویت تولید داخلی می‌شود که خود به رشد اقتصادی کشور کمک می‌کند.