دولت زیر بار کسری، صنعت زیر فشار مضاعف
سارا اصغری– بیماری مزمن کسری بودجه که بیش از هر دلیل دیگری ناشی از تحریم‌ها بوده، چند سالی است که گریبانگیر دولت‌های مختلف شده است؛ این کسری می‌تواند پیامدهای گوناگونی برای حوزه‌های مختلف به‌همراه داشته باشد که در این میان حوزه صنعت و صنعتگران بیش از پیش متحمل بر دوش کشیدن این بار گران شده‌اند. باوجود این موضوع که دولتمردان از ارائه اعلام رسمی درباره کسری بودجه خود حذر دارند، در یک اقدام ناباورانه سیدعلی مدنی‌زاده وزیر امور اقتصادی و دارایی دولت چهاردهم برخلاف اسلاف خود اعلام کرده که دولت درگیر کسری بودجه ۸۰۰هزار‌میلیارد تومان است؛ کسری‌ای که پیامدهای مختلف آن می‌تواند بسیار ناگوار باشد.
کارشناسان معتقد هستند با توجه به راهکارهایی که دولتمردان برای جبران کسری بودجه خود در پیش می‌گیرند، تولیدکنندگان را بیش از پیش گرفتار رکود تورمی می‌کند، این در حالی است که دولت می‌تواند با ارائه راهکارهای کارشناسانه از این پیامد پیشگیری به عمل آورد.
دولت زیر فشار کسری بودجه به تولید فشار می‌آورد
درباره کسری بودجه دولت، سیدعبدالوهاب سهل‌آبادی، رییس خانه صنعت معدن و تجارت ایران در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» عنوان کرد: بودجه دولت یکی از ارکان مهم اقتصادی کشور به‌شمار می‌رود. امروز با توجه به کسری درآمدهای دولت از قبیل کاهش فروش نفت، دولت را با مشکل کسری بودجه همراه کرده است و با توجه به وزن سنگین دولت که جمعیت ۹میلیون نفری را شامل می‌شود دولت برای تامین این جمعیت با مشکلاتی روبه‌رو است هرچند که دولت بخشی از درآمدهای خود را از طریق مالیات صاحبان کسب‌وکارها تامین می‌کند و مالیات ارزش‌افزوده را نیز به‌درستی دریافت می‌کند و در کل باید اذعان کرد که فرار مالیاتی به پایین‌ترین سطح خود طی چند سال اخیر رسیده است اما در این راستا باید به این موضوع توجه داشت که برخی مالیات‌ها با درآمدها هماهنگی ندارند و در این زمینه نیاز به بازنگری دارند.
سهل‌آبادی در ادامه با تاکید بر این موضوع که اساس تولید برق پایه انرژی است، عنوان کرد: تامین انرژی سال‌هاست که در انحصار دولت بوده. هم‌اکنون با ناترازی روبه‌رو شده و تقاضا از عرضه آن پیشی گرفته است، از این‌رو تاوان آن را صنعتگران باید بپردازند و این در حالی است که از سوی دولت هزینه‌های انرژی برای صنعتگران چند برابر قبل شده است در‌حالی‌که دولت حق ندارد بیش از این به تولیدکنندگان فشار وارد کند.
وی در ادامه یادآور شد: از سوی دیگر کشور با تحریم‌های بین‌المللی روبه‌رو است و این موضوع تولیدکنندگان را با فشار تامین مواد اولیه و صادرات مواجه کرده است. در تمام این شرایط تولیدکنندگان همواره صبوری کرده‌اند. رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در ادامه خاطرنشان کرد: کسری بودجه دولت را تحت فشار قرار می‌دهد و دولت بیشترین فشار خود را معطوف به صنعت کرده است. این در حالی است که دولت باید با برنامه‌ریزی دقیق بتواند این کسری بودجه را مدیریت کند و درصدد حمایت از تولیدکنندگان برآید اما ما همواره شاهد بودیم که حتی بسته حمایتی که دولت برای تولیدکنندگان در تیرماه سال‌جاری ارائه کرد، به‌دنیا نیامده سقط شد. دولت باید از تولید حمایت کند چراکه اگر تولید نچرخد، اقتصاد کشور نیز نخواهد چرخید و در این راستا باید تعامل سازنده خود را با تشکل‌های بخش‌خصوصی بیش از پیش کند.
مجراهای اثرگذار کسری بودجه بر صنعت
درباره این موضوع که کسری بودجه دولت به صورت مشخص از چه مجرایی می‌تواند بر تولید اثرگذار باشد، علی جعفری، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» عنوان کرد: یکی از آیتم‌های تاثیرگذار بر سیاست‌های پولی و مالی در اقتصاد، کسری بودجه دولت است که در این راستا هم بر مردم و هم به حوزه صنعت فشار وارد می‌شود و در این راستا اگر دولت نتواند راهکاری برای کسری بودجه خود پیدا کند، نخستین بخشی که متضرر خواهد بود، حوزه تولید و صنایع است.
تزریق نقدینگی، رکود تورمی تولیدکننده
جعفری در ادامه با ارائه تعریفی از کسری بودجه توضیح داد که کسری بودجه به معنای کاهش درآمدهای دولت نسبت‌به هزینه‌های اوست و طی چند سال گذشته با وجود تحریم‌ها و کاهش درآمدهای نفتی، دولت‌ها همواره با کسری بودجه مواجه بودند و نخستین راهکار آنها برای این کسری بودجه اتخاذ سیاست‌هایی است که با این روش به صنایع فشار مضاعفی وارد می‌شود، بدین معنا که دولت با انتشار پول و تزریق نقدینگی سبب تورم می‌شود که بدون شک تورم روی هزینه‌های تولید، افزایش حقوق و دستمزد نیروی انسانی و قیمت تمام‌شده تولید تاثیرگذار است. در چنین شرایطی است که بازار را برای تولیدکننده به رکود تورمی می‌کشاند، این در حالی است که دولت باید بتواند با ارائه راهکارهایی چون انتشار اوراق درصدد جبران کسری بودجه خود برآید. در غیراین صورت بیشترین فشار بر حوزه تولید خواهد بود. البته این موضوع را نباید فراموش کرد که تولیدکنندگان در شرایط کنونی با محدودیت‌های انرژی از جمله قطعی آب، برق و گاز در فصول مختلف طی سال روبه‌رو هستند و تولید آنها دستخوش نوسان است.
دولت راه‌های فرار مالیاتی را ببندد
رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در پاسخ به این پرسش که آیا دولت با فشار بیشتر در دریافت مالیات تولیدکنندگان درصدد کسری بودجه خود نیست گفت: بدون شک مالیات حق دولت‌هاست اما به‌جای افزایش مالیات بر واحدهای تولیدی دولت باید به‌دنبال مدیریت مالیات‌های پنهان باشد، به‌عبارت دیگر باید درصدد باشد تا مشاغل یا نهادهایی که از زیر بار مالیات شانه خالی کرده‌اند، نیز مشمول مالیات شوند چراکه برخی مشاغل و اصناف راه‌های فرار مالیاتی را به‌خوبی بلد شده‌اند اما صنعت تنها حوزه‌ای است که راه فرار مالیاتی ندارد و به‌صورت مشخص مالیات خود را پرداخت می‌کند و حتی بار نهادهایی که مالیات پرداخت نمی‌کنند را بر دوش می‌کشد؛ اینجاست که دولت باید بر این موضوع نظارت داشته باشد.
مظلوم بودجه، بودجه عمرانی است
این کارشناس اقتصادی در ادامه خاطرنشان کرد که موضوع دیگر آن است که معمولا دولت‌ها برای صرفه‌جویی در کسری خود، اولویت را برای کاهش بودجه بر حوزه عمرانی می‌گذارند و در اصطلاح بخش عمرانی همیشه در بودجه دولت مظلوم واقع می‌شود، این در حالی است که اختصاص بودجه به حوزه‌های عمرانی می‌تواند واحدهای تولیدی و مشاغل زیادی را در کشور به تحرک وا دارد بنابراین نباید فراموش کنیم هر عمرانی نشان از فعالیت اقتصادی آن کشور دارد که نباید بودجه آن کاهش پیدا کند.
