حلال به مثابه سلامت

جهان‌صنعت– برندسازی این روزها شاه‌کلید موفقیت در تمام حوزه‌های اقتصادی شده است؛‌ هنگامی که بتوانید نام یک برند و نشان را با صفاتی مانند کیفیت، سلامت و ایمنی گره بزنید موفقیت آن از پیش تضمین شده است. البته این امر یک چاقوی دو لبه است و اگر نتوانید محصول با کیفیت خود را به شیوه درست معرفی کنید احتمال شکست آن به صورت چشمگیری بالا می‌رود. در دین اسلام، اهمیت سالم بودن غذا و باکیفیت بودن محصولات غذایی به وضوح در آموزه‌ها و دستورات قرآن و سنت پیامبر اسلام بیان شده است و می‌توان گفت این آموزه‌ها نشان‌دهنده نگرش کلی اسلام به زندگی سالم و تندرستی انسان‌هاست؛ مسلمانان به عنوان پیروان یک دین الهی موظف به رعایت اصول غذایی هستند که برپایه سالم بودن و کیفیت بالا بنا شده است. اهمیت این موضوع در دین مقدس اسلام تا جایی است که خوردن غذاهای حلال و پاک نه‌تنها به عنوان یک توصیه، بلکه به عنوان یک وظیفه دینی مطرح شده است. حلال بودن غذا به معنای تامین استانداردهای دقیقی در مورد نوع مواد اولیه، روش‌های تهیه و رعایت بهداشت در طول فرآیند تولید است. این اصول به طور خاص به سلامتی انسان و جلوگیری از بروز بیماری‌ها تاکید دارد. برای مسلمانان، انتخاب غذاهایی که مطابق با این معیارها نیستند، می‌تواند به معنای عدم توجه به سنت‌های دینی و آسیب به جسم و روح باشد.

اهمیت کیفیت غذا در اسلام

کیفیت بالا و سالم بودن غذا در دین اسلام به طور مستقیم با مسؤولیت‌پذیری ما نسبت به بدن و سلامتی‌مان مرتبط است. مسلمانان معتقدند که بدن امانتی از سوی خداوند است و باید به بهترین شکل از آن نگهداری شود. بنابراین، مصرف غذاهای ناسالم و کثیف نه‌تنها بر جسم تاثیر منفی می‌گذارد، بلکه می‌تواند بر روح و روان نیز اثرات مخربی بگذارد. در این راستا، اسلام به پیروان خود گوشزد می‌کند که باید غذاهای سالم و مغذی را مصرف و از مواد شیمیایی و مضر پرهیز کنند. علاوه بر این برپایه آموزه‌های اسلامی، احترام به حقوق دیگران نیز در انتخاب غذا و کیفیت آن اهمیت دارد. وقتی فردی غذایی را انتخاب می‌کند، باید به تاثیرات آن بر روی جامعه و محیط‌زیست نیز توجه کند. از این رو، تولید و مصرف غذاهایی که به سلامت انسان‌ها و محیط‌زیست آسیب می‌زند، نه‌تنها در زمره حلال‌ها قرار نمی‌گیرد، بلکه با ارزش‌های اخلاقی اسلام تناقض دارد. اهمیت سالم بودن و با کیفیت بودن محصولات غذایی در دین اسلام نشان‌دهنده نگرش جامع و عمیق این دین به زندگی انسانی است. تاکید بر تغذیه سالم و انتخاب هوشمندانه غذا نمایانگر این است که اسلام نه‌تنها به عبادت و وظایف دینی توجه دارد، بلکه به تندرستی و سلامت جسمی و روانی نیز اهتمام ویژه‌ای می‌ورزد. این رویکرد، انضباط و حسن‌نیت را در پیروان خود تقویت کرده و آنها را به سوی یک زندگی سالم و آگاهانه رهنمون می‌سازد.

اولویت مردم جهان، کیفیت است

تا به اینجا متوجه شدیم که معنی حلال در اسلام تنها نوع خاصی از ذبح نیست بلکه نمادی از سلامت و کیفیت غذا است. در عصر جدید، اهمیت کیفیت و سلامت غذا به طور فزاینده‌ای در کانون توجه مردم قرار گرفته است. با افزایش آگاهی از مسائل مربوط به سلامت و تغذیه، جوامع به ارزش انتخاب غذاهای سالم و باکیفیت پی‌برده‌اند. این تغییر نگرش به‌ویژه در پی افزایش شیوع بیماری‌های ناشی از تغذیه نامناسب، مانند چاقی، دیابت و بیماری‌های قلبی، به وجود آمده است. مردم اکنون به دنبال محصولاتی هستند که نه‌تنها باید طعم مطبوعی داشته باشند، بلکه باید ارزش غذایی بالایی نیز ارائه دهند و حاضر هستند برای این نوع غذا هزینه‌های لازم را نیز پرداخت کنند. ظهور علم تغذیه و تحقیقات جدید درباره تاثیر مواد غذایی بر سلامت بدن، موجب شده است که افراد بیشتر به انتخاب‌های غذایی خود توجه کنند. این افراد به دنبال اطلاعات بیشتری درباره منشأ، ترکیبات و فرآیندهای تولید غذا هستند و به همین خاطر، تمایل به خرید محصولاتی دارند که توسط کشاورزان و تولیدکنندگان معتبر و با رعایت استانداردهای بهداشتی تولید شده‌اند. به این ترتیب، تقاضا برای غذاهای ارگانیک، غیرتراریخته و باکیفیت افزایش یافته است.

از سوی دیگر توجه به مسائل زیست‌محیطی و پایداری نیز به یکی از اولویت‌های مصرف‌کنندگان تبدیل شده است. مردم اکنون می‌دانند که نحوه تولید غذا نه‌تنها بر سلامت آنها تاثیر دارد، بلکه می‌تواند به محیط‌زیست آسیب بزند. بنابراین، انتخاب محصولاتی که به شیوه پایدار تولید شده و محیط‌زیست را حفظ می‌کنند، در حال افزایش است. این آگاهی منجر به شکل‌گیری حرکات و جنبش‌های اجتماعی حول محور تغذیه سالم و پایداری شده است. شیوع بیماری‌های عفونی و پاندمی‌ها، مانند کووید- ۱۹، بر اهمیت سلامت غذا افزوده‌اند. افراد و خانواده‌ها اکنون به طور جدی‌تری به تغذیه خود توجه می‌کنند و این امر به افزایش تقاضا برای مواد غذایی سالم و ایمن منجر شده است. در نهایت امر در عصر جدید، کیفیت و سلامت غذا نه‌تنها به عنوان یک نیاز اساسی بلکه به عنوان یک حق بشر در نظر گرفته می‌شود و این تغییر نگرش می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد و جوامع کمک کند.

معرفی درست مفهوم حلال

تا به اینجای کار به سه گزاره عمده رسیده‌ایم؛ نخست اینکه؛ برند‌سازی عامل تعیین کننده‌ای در جهان تجارت است. دوم اینکه؛ در اسلام حلال بودن به‌مثابه کیفیت و سلامت غذاست و در آخر اینکه؛ در عصر کنونی اهمیت سلامت غذا بر مردم بسیار بیشتر از پیش شده است و نسبت به باقی عوامل در اولویت است. با یک هوشمندی ساده می‌توان گفت اگر بتوانیم مفهوم حلال را در چشم باقی مردم جهان به معنای غذای سالم، باکیفیت و مطمن برندسازی کنیم دیگر بازار هدف‌مان محدود به مسلمانان نیست و می‌تواند به تمام مردم جهان به عنوان بازار هدف نگریست.

«جهان‌صنعت» در گفت‌وگو با حمیدرضا دلاوری، مدیر شرکت فرهیختگان زرنام به بررسی اهمیت معرفی مفهوم حلال به مردم جهان به‌مثابه غذای سالم و باکیفیت پرداخته است. دلاوری گفت: نباید مقوله حلال را تنها به محصولات غذایی برای مسلمانان محدود کنیم بلکه باید آن را در بخش‌ها و ابعاد گوناگون و در ابعاد جهانی دید. فارق از بحث‌های دینی و مذهبی، حلال می‌تواند به یک نماد برای ایمنی، سلامت و کیفیت غذا تبدیل و موجب امنیت خاطر مصرف‌کننده شود. در جهان امروز، سلامت غذا برای مصرف‌کنندگان محصولات غذایی در سراسر جهان به دغدغه اصلی و اولویت نخست تبدیل شده است؛ مردم حاضرند به خاطر کیفیت و سلامت بالاتر غذا هزینه کنند و به هر قیمت که شده به مواد غذایی باکیفیت بالا دسترسی پیدا کنند. در چنین شرایطی کلمه حلال می‌تواند به یک اطمینان خاطر برای این دسته از مصرف‌کنندگان تبدیل شود.

وی افزود: البته این موضوع  روی کاغذ بسیار ساده‌تر از اجرای آن در واقعیت است. اگر می‌خواهیم مردم جهان به کلمه حلال به‌مثابه سالم، امن و باکیفیت نگاه کنند باید ویژگی‌های محصول حلال را به درستی به آنها بشناسانیم و برندسازی کنیم. حلال تنها یک محصول نیست بلکه یک سبک زندگی است، سبک زندگی سالم، اصولی و باکیفیت. باید این نوع از سبک زندگی را با تمام مشخصه‌ها و ویژگی‌های مختص به خودش به زبان جهان‌شمول و امروزی معرفی کنیم. این موضوع به دیپلماسی فرهنگی مربوط می‌شود که اهمیت فراوانی برای فعالیت در عرصه جهانی دارد. کشور‌های موفق و فعال در این حوزه پیش از ما از ابزار دیپلماسی فرهنگی استفاده کرده‌اند و نتایج مثبت آن را هم دیده‌اند؛ ما نیز باید وارد این مسیر شویم.

ظرفیت‌های فراوان ایران

دلاوری ادامه داد: متاسفانه سهم کشور ما از بازار گسترده حلال در جهان بسیار کمتر از انتظار است. بر کسی پوشیده نیست که ایران ظرفیت‌های فراوانی در این بازار دارد اما تا به اینجای کار این ظرفیت‌ها به شکوفایی نرسیده است. در این میان یک حلقه گمشده وجود دارد و آن حلقه گمشده ارتباطات بین‌المللی است. ما برای موفقیت در این حوزه باید به یک درک صحیح و چندجانبه از نیاز‌های بازار کشور‌های هدف برسیم و این امر از طریق کمپانی‌های بین‌المللی ممکن می‌شود. برخی کشور‌ها زیرساخت‌های لازم برای تولید محصول حلال را ندارند و برای تهیه همین زیرساخت‌ها مجبور به هزینه‌های هنگفت هستند اما بحث ایران جداست؛ ما در کشورمان زیرساخت‌های لازم برای تولید غذای حلال را داریم و در صورت همکاری با برند‌های معتبر بین‌المللی که در کشور‌های مسلمان منطقه شهرت و بازار بسیار خوبی دارند می‌توانیم تولید را به کشورمان بیاوریم چراکه در ایران هم شرایط آب‌وهوایی و هم زیرساخت‌ها به‌خوبی وجود دارد. می‌توانیم تولیدات این شرکت‌ها را تحت لیسانس در کشورمان انجام دهیم و از این طریق یک زنجیره ارزشمند خلق کنیم. پیش از این چندین و چند متولی برای مساله حلال در کشور وجود داشت اما در حال حاضر متولی شناسایی شده است و ما در شناسایی متولی مشکلی نداریم بلکه بیشتر بحث ما الزام سیاستگذاری صحیح در راستای استراتژی‌های کلی این صنعت و صادرات‌مان است.

الزام دعوت از تولیدکنندگان بین‌المللی

دلاوری افزود: ما باید از تولید‌کنندگان بین‌المللی دعوت به همکاری کنیم و در این دعوت به همکاری از زیرساخت‌های موجود در کشورمان به عنوان مزیت استفاده کنیم و امر تولید را به عهده بگیریم. ارتباط با کشور‌های پیشرفته خود سریع‌ترین راه برای جبران عقب‌ماندگی‌هایمان در این حوزه است. این دعوت نیازمند دیپلماسی سیاسی و اقتصادی توامان است و خود موضوعی پیچیده است. نگاهی به اقدامات ترکیه در سال‌های اخیر در صنعت غذا بیندازید؛ این کشور تک‌تک فرصت‌های خود را غنیمت شمرده است و نگذاشته هیچ فرصتی از دستش برود. قطعا سرمایه‌گذاران ایرانی تا به اینجای کار به این فرصت‌ها پی‌برده‌اند و نیازمند حمایت هستند تا آن را اجرایی کنند.

وی در خاتمه سخنانش گفت: ایران نسبت به کشور‌های منطقه تقریبا در تمام محصولات صنعت حلال مزیت دارد. تمرکز گروه تولیدی ما بیشتر بر بحث کانفیکشنری و ماکارانی است. از آنجا که ماده اصلی تولیدات ما غلات است با چالش‌های چندانی مواجه نیستیم اما محصولات‌مان همگی گواهی را دارند تا نشان‌دهنده سلامت و کیفیت آنها باشد. به نظر می‌رسد کشور‌های شمال آفریقا بازار بسیار خوبی برای محصولات‌مان باشد و محصولات ایرانی به‌خوبی پاسخگوی نیاز بازار این کشور‌ها باشد. از این جهت باید توجه بیشتری به صادرات محصول به این کشور‌ها اختصاص داد.