جنگ قیمتی در بازار نفت
جهان صنعت– مدیر پیشین امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران می‌گوید: در صورت نبود هماهنگی و افزایش عرضه بدون پشتوانه تقاضا در بازار جهانی نفت ممکن است بار دیگر جنگ قیمتی از سر گرفته شود.
هشت‌کشور عضو ائتلاف اوپک‌پلاس شنبه (دهم‌خرداد) تصمیم گرفتند در ماه جولای کاهش عرضه خود را نسبت‌به سطح تولید ماه ژوئن، مجموعا روزانه ۴۱۱ هزار بشکه، معادل کاهش سه ماه تعدیل کنند. این اقدام در حالی انجام شد که با توجه به سطح پایین ذخایر نفتی و سیگنال‌های مثبت بازار، انتظار می‌رود شرایط تعادلی ادامه یابد. با این حال، اعضا اعلام کردند این برنامه تعدیل می‌تواند بسته به شرایط بازار متوقف یا به وضعیت پیشین بازگردانده شده تا همچنان از ثبات بازار پشتیبانی شود.
پس از این تصمیم اوپک‌پلاس، درحالی که انتظار می‌رفت قیمت نفت در بازار جهانی روند کاهشی داشته باشد، ادامه تنش‌های تجاری میان چین و آمریکا، تحولات منطقه‌ای و تشدید تحریم‌های نفتی ایران باعث شد که قیمت‌ها گارد صعودی بگیرند. هفته جاری هم بازار جهانی در حالی کار خود را آغاز کرد که سرمایه‌گذاران به مذاکرات تجاری آمریکا و چین در لندن چشم دوخته و امیدوارند توافقی حاصل شود که بتوانند چشم‌انداز اقتصادی جهانی و تقاضای سوخت را تقویت کند.
محسن قمصری، مدیر پیشین امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران درباره تصمیم اخیر هشت کشور عضو ائتلاف اوپک‌پلاس به شانا گفته است که اگرچه تصمیم اخیر اوپک‌پلاس ممکن است در ظاهر با نیت ایجاد آرامش در بازار اتخاذ شده باشد اما افزایش عرضه در شرایطی که رشد تقاضا متناسب با آن نیست، می‌تواند به عاملی برای بی‌ثباتی بیشتر و کاهش اعتماد بازار تبدیل شود. درحالیکه اگر تصمیم اخیر هشت‌کشور اوپک‌پلاس به‌درستی مدیریت نشود و هماهنگی میان سایر اعضای این ائتلاف نیز از دست برود، احتمال دارد بازار نفت بار دیگر به‌سمت بی‌ثباتی حرکت کند. در چنین شرایطی، کشورهایی که توان تولید بالا و هزینه تولید پایین‌تری دارند، می‌توانند با تداوم عرضه، رقبا را از میدان خارج کنند اما در نهایت، همه تولیدکنندگان از کاهش شدید قیمت‌ها آسیب خواهند دید.
قمصری با یادآوری اینکه در صورت رقابت پنهان یا آشکار میان تولیدکنندگان برای حفظ یا افزایش سهم بازار، به‌ویژه در شرایطی که مازاد عرضه ایجاد شود، بازار می‌تواند وارد فاز «جنگ قیمتی» شود، عنوان کرد: این سناریو پیشتر نیز در سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ تجربه شد، زمانی‌که رقابت میان تولیدکنندگان سنتی نفت و بازیگران جدید نظیر شل آمریکا منجر به سقوط شدید قیمت‌ها شد. در فصل تابستان، با وجود آنکه مصرف جهانی نفت به اندازه زمستان یا زمستان نیم‌کره‌شمالی افزایش نمی‌یابد اما این بازه زمانی، معمولا دوره ذخیره‌سازی نفت از سوی بسیاری از کشورها به‌شمار می‌رود. از این رو، هرچند تقاضای روزانه ممکن است در ظاهر کاهش یابد اما سطح کلی تقاضا همچنان قابل توجه است.
به گفته وی، تحلیل روند قیمت نفت تنها با بررسی متغیر عرضه و تقاضا ممکن نیست بلکه باید نقش عوامل غیربازاری نظیر سیاست‌های تولیدی کشورها، تحولات ژئوپلیتیکی، انتظارات بازار و حتی تصمیم‌های انفرادی بازیگران بزرگ را نیز در نظر گرفت به این دلیل که تجربه بازار نفت نشان داده است که در مواردی، قیمت‌ها به‌‌طور ناگهانی و بدون پیروی از منطق سنتی عرضه و تقاضا، دچار نوسان شده‌اند.
مدیر پیشین امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه آینده بازار نفت به متغیرهای متعددی بستگی دارد، گفت: نوسانات اقتصاد جهانی، سیاست‌های پولی آمریکا و اروپا، سطح ذخایر راهبردی نفت، رشد اقتصادی چین و همچنین تنش‌های ژئوپلیتیکی از جمله عواملی هستند که بر قیمت نفت تاثیر مستقیم دارند. به همین دلیل، تصمیم‌گیری‌های یک‌جانبه یا بدون در نظر گرفتن شرایط کلی بازار ممکن است نتیجه عکس بدهد. درحالیکه بازار نفت امروز بیش از هر زمان دیگری به اجماع، شفافیت و اعتماد نیاز دارد. تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که هر زمان کشورهای تولیدکننده نفت با هدف‌های متفاوت و فاقد انسجام وارد بازار شده‌اند، نتیجه آن بی‌ثباتی، نوسان‌های شدید قیمتی و تضعیف جایگاه اوپک و اوپک‌پلاس بوده است. از این‌رو، بازگشت به اصل هماهنگی جمعی و تصمیم‌گیری منسجم، کلید حفظ منافع بلندمدت اعضا خواهد بود.
قمصری با اشاره به جایگاه ایران در بازار جهانی نفت گفت: هرچند ایران به‌واسطه تحریم‌ها در حاشیه بازار قرار گرفته اما هرگونه تحول در مناسبات عرضه و تقاضا در جهان نفت، برای ایران نیز اهمیت راهبردی دارد. در صورت رفع تحریم‌ها و بازگشت به بازار جهانی، برخورداری از ثبات نسبی در بازار و قیمت‌های قابل پیش‌بینی می‌تواند به نفع اقتصاد کشور باشد و فرصت مناسبی برای بازیابی سهم از دست‌رفته ایران فراهم کند. ایران افزون‌بر برخورداری از ظرفیت‌های بالای تولید، ذخایر قابل‌توجه و نیروی انسانی متخصص، برای بازگشت موثر به بازار نیازمند فراهم‌شدن بسترهای داخلی و بین‌المللی از جمله رفع تحریم‌ها، احیای زیرساخت‌های صادراتی و بازسازی میادین و جلب اعتماد بازار است.
