تصمیم نفتی که ترامپ به نفع چین گرفت
جهان صنعت– تغییرات خلق‌الساعه تصمیم‌های دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا نه فقط معامله‌گران بازار نفت را سردرهم کرده، بلکه پیش‌بینی موسسات مالی دنیا را هم به هم ریخته است و کشورها به درستی نمی‌توانند پیش‌بینی کوتاه‌مدت و حتی میان مدتی برای نفت داشته باشند. در چنین شرایطی سوال این است که تصمیم آخر رییس‌جمهوری آمریکا مبنی بر اجازه به چین برای خرید آزادانه نفت از ایران چقدر می‌تواند دوام داشته باشد؟
تحلیلگران بازار نفت بر این باورند که تصمیم ترامپ مبنی بر اجازه دادن به ایران برای فروش نفت به چین می‌تواند آثار گسترده‌ای بر تقاضای جهانی و قیمت‌های فروش نفت داشته باشد و موجب کاهش هزینه‌های مربوط به حمل‌و‌نقل و بیمه نفت ایران شود، با این حال باید در نظر داشت این تصمیم در حالی اتخاذ می‌شود که بازار نفت جهانی تحت تاثیر مشکلات اقتصادی و نگرانی‌ها از رکود در برخی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان است. افزایش عرضه نفت ایران به چین می‌تواند به افزایش تنوع در تامین منابع انرژی چین و کاهش وابستگی به نفت کشورهای دیگر منجر شود. از سوی دیگر، این موضوع می‌تواند قیمت نفت در بازارهای جهانی را تحت تاثیر قرار دهد و در کوتاه‌مدت نوسانات قیمتی بیشتری را به همراه داشته باشد.
اگرچه ترامپ در این اقدام به نظر تغییراتی در رویکرد خود به تحریم‌های نفتی ایران نشان داده است اما بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که این تصمیم به طور قطعی به لغو کامل تحریم‌های نفتی علیه ایران منتهی نخواهد شد. ایالات‌متحده همچنان نگران برنامه هسته‌ای ایران و فعالیت‌های منطقه‌ای آن است و تغییر در سیاست‌های تحریمی، نیاز به توافقات سیاسی و دیپلماتیک پیچیده‌تری دارد.
تصمیم ترامپ برای اجازه دادن به ایران جهت فروش نفت به چین، در حال حاضر گام مهمی در تغییر مواضع ایالات‌متحده در قبال ایران به شمار می‌رود. این تغییر موضع می‌تواند تاثیرات چشمگیری بر بازار نفت جهانی، به‌ویژه در بخش خرید و فروش نفت ایران توسط چین داشته باشد. اگرچه این اقدام به نظر نمی‌رسد که منجر به لغو کامل تحریم‌های نفتی ایران شود اما می‌تواند زمینه‌ساز تحولات مهمی در آینده نزدیک باشد و نشان‌دهنده تغییرات احتمالی در سیاست‌های انرژی و اقتصادی آمریکا در قبال ایران باشد.
تغییر کوچک اما تاثیرگذار
سید‌حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی در گفت‌وگو با ایلنا می‌گوید که مجوز ایالات‌متحده برای صادرات نفت ایران به چین، عمدتا بر هزینه‌های صادرات نفت تاثیرگذار است. به گفته حسینی، این مجوز می‌تواند هزینه‌های حمل‌و‌نقل، بیمه، اسناد و فرآیندهای»ship to ship» (انتقال نفت بین کشتی‌ها) را کاهش دهد. کاهش این هزینه‌ها، در نهایت می‌تواند باعث جذب خریداران جدید برای نفت ایران شود و به افزایش قیمت فروش نفت ایران کمک کند.
با وجود اینکه این مجوز به ظاهر یک تغییر کوچک در سیاست‌های تحریمی آمریکاست اما به گفته حسینی، تاثیرات آن بر فروش نفت ایران در بلندمدت می‌تواند بسیار قابل توجه باشد. وی همچنین به این نکته اشاره کرد که این مجوز به طور مستقیم به بهبود شرایط اقتصادی ایران کمک می‌کند زیرا یکی از مشکلات اصلی ایران در صادرات نفت، هزینه‌های بالای حمل‌و‌نقل و بیمه بوده است.
با آغاز جنگ میان ایران و رژیم صهیونیستی قیمت نفت به شدت تحت تاثیر قرار گرفت. حسینی در این باره می‌گوید: «قبل از حمله رژیم صهیونیستی به ایران، کشورهای اوپک‌پلاس به طور متوسط ۴۱۱هزار بشکه نفت در روز به تولید خود اضافه می‌کردند. این افزایش تولید به همراه تقاضای فصلی باعث شد که عرضه بیش از تقاضا در بازار باشد.»
به گفته او، پس از آغاز جنگ، قیمت نفت به طور موقت به ۷۹دلار رسید اما وقتی بازار متوجه شد که هیچ‌یک از طرفین جنگ قصد توقف صادرات نفت و بسته شدن خلیج‌فارس را ندارند، قیمت‌ها دوباره به ۶۶ تا ۶۷دلار بازگشت.
حسینی در تحلیل وضعیت کنونی بازار نفت تاکید می‌کند که در حال حاضر، بازار نفت تحت تاثیر سه عامل اصلی قرار دارد: اول، عرضه و تقاضا، دوم، تحولات سیاسی و جنگ‌ها و سوم، گزارش‌های اقتصادی از کشورهای مختلف. به گفته وی، در حال حاضر میزان تقاضای جهانی نفت به حدود ۱۰۳ تا ۱۰۴میلیون بشکه در روز رسیده، در حالی که عرضه جهانی نفت حدود ۱۰۶میلیون بشکه است.
او همچنین می‌گوید که در چنین شرایطی، بازار در دست فروشندگان نیست و خریداران هستند که تصمیمات کلیدی را در رابطه با قیمت‌ها می‌گیرند. این امر به خصوص در شرایطی که تقاضای جهانی نفت از رشد اقتصادی در چین و دیگر کشورهای مهم مصرف‌کننده نفت تاثیر می‌گیرد، بیشتر نمود پیدا می‌کند.
عوامل موثر بر قیمت نفت
حسینی بر این باور است که تحولات سیاسی، جنگ‌ها و ناامنی‌ها ازجمله عواملی هستند که می‌توانند به شدت بر قیمت نفت تاثیر بگذارند. به طور خاص، در شرایط کنونی، هرگونه جنگ یا تنش در منطقه خاورمیانه، به ویژه در کشورهایی که از مسیرهای صادراتی نفت مانند تنگه هرمز عبور می‌کنند، می‌تواند موجب اختلال در عرضه نفت و افزایش قیمت‌ها شود.
وی در این رابطه به پیش‌بینی‌های موسسات معتبر بین‌المللی مانند جی‌پی‌مورگان اشاره کرد که پیش‌بینی کرده‌اند، اگر محدودیت‌هایی در صدور نفت از خلیج‌فارس و تنگه هرمز ایجاد شود، قیمت نفت می‌تواند به ۱۲۰دلار در هر بشکه برسد. این پیش‌بینی‌ها به ویژه در شرایطی که حدود ۴۰درصد از نفت جهان از خلیج‌فارس عبور می‌کند، اهمیت زیادی دارد. سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی در ادامه به تحلیل وضعیت بازار نفت و تاثیرات احتمالی بر قیمت‌ها در صورت ایجاد اختلال در مسیرهای صادراتی اشاره کرد. وی توضیح داد که در حال حاضر، حدود ۲۰میلیون بشکه نفت از خلیج‌فارس صادر می‌شود و هرگونه اختلال در این مسیر می‌تواند تاثیرات بزرگی بر قیمت‌ها بگذارد. این موضوع به ویژه در صورت افزایش تنش‌ها و وقوع جنگ‌های جدید در منطقه، می‌تواند باعث نوسانات شدید در قیمت نفت شود.
او همچنین می‌گوید که در صورت بروز اختلال در صادرات نفت از خلیج‌فارس، برخی کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که قیمت نفت به ۱۰۰دلار در هر بشکه برسد و حتی برخی مقامات سیاسی مانند وزیر خارجه عراق و برخی کارشناسان سیاسی، قیمت‌های تا ۲۰۰ تا ۳۰۰دلار را نیز پیش‌بینی کرده‌اند.
حسینی در بخشی از صحبت‌های خود به صدور مجوز ایالات‌متحده برای خرید نفت از ایران به چین اشاره می‌کند. او این اقدام را بخشی از تلاش‌های آمریکا برای کاهش تنش‌ها در منطقه می‌داند و می‌گوید: ایالات‌متحده به طور غیررسمی به چین مجوز داده تا نفت ایران را خریداری کند و این اقدام می‌تواند به عنوان یک گام مثبت در جهت کاهش تنش‌های منطقه‌ای و بهبود روابط ایران و آمریکا تلقی شود.
به گفته این فعال بازرگانی نفت، این اقدام آمریکا همچنین نشان‌دهنده آمادگی این کشور برای انجام مذاکره با ایران و رفع برخی تحریم‌هاست. این تغییرات در سیاست‌های ایالات‌متحده می‌تواند فرصت‌هایی برای ایران ایجاد کند تا روابط اقتصادی و تجاری خود را با چین و دیگر کشورها تقویت کند.
آیا تحریم‌ها در حال کاهش هستند؟
سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی به موضوع رفع تحریم‌ها اشاره کرد. حسینی به نقل از گزارش‌های رسانه‌ای توضیح داد که ایالات‌متحده در حال بررسی آزادسازی برخی منابع مالی فریز‌شده ایران و حتی اجازه خرید ایرباس به ایران است. احتمال برداشتن برخی تحریم‌های بانکی نیز مطرح شده است. به گفته حسینی، این اقدامات می‌تواند به کاهش تنش‌ها و تسهیل روابط تجاری و اقتصادی ایران کمک کند.
حسینی همچنین اشاره می‌کند که ایران شرط‌هایی را برای پذیرش آتش‌بس و توقف جنگ‌ها تعیین کرده است. یکی از این شروط، توقف تحریم‌های نفتی بوده و ایران خواهان آن است که آمریکا اجازه صادرات نفت خام به چین را بدهد. این موضوع همچنان در ابهام است و به گفته حسینی، مشخص نیست آیا این موضوع به طور کامل عملیاتی شده است یا خیر اما صادرات نفت ایران به چین همچنان ادامه دارد.
در حال حاضر، با وجود تحریم‌ها و تنش‌های سیاسی، صادرات نفت ایران همچنان ادامه دارد. این امر به ویژه به دلیل مجوزهای اخیر آمریکا برای صادرات نفت به چین و کاهش هزینه‌های صادرات، ازجمله حمل‌و‌نقل و بیمه، امکان‌پذیر شده است. به گفته حسینی، ایران در تلاش است تا از این شرایط برای تقویت صادرات نفت خود بهره‌برداری کند و در راستای بهبود وضعیت اقتصادی کشور گام بردارد.
در حالی که بازار نفت جهانی همچنان تحت تاثیر تحولات سیاسی و جنگ‌ها قرار دارد، پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که قیمت نفت در سال‌های آینده ممکن است تحت تاثیر مسائل سیاسی و اقتصادی مختلف به نوسانات شدیدی دچار شود. در این میان، ایران می‌تواند با اتخاذ سیاست‌های هوشمندانه و استفاده از فرصت‌های موجود، صادرات نفت خود را تقویت و تاثیرات مثبت این تحولات را بر اقتصاد کشور مشاهده کند.
