تحول فناورانه؛ راهبرد کلیدی گروه توسعه ملی
جهان‌صنعت– رویداد تخصصی ترویج و نهادینه‌سازی فرهنگ نوآوری راهبردهای کلیدی فناورانه گروه توسعه ملی با حضور مدیران و شرکت‌های تابعه برگزار شد. در این رویداد بر تحول فناورانه به‌عنوان یک مزیت رقابتی و حرکت از بنگاهداری به سهامداری ارزش‌آفرین تاکید شد. راه‌اندازی اکوسیستم فناوری درون‌گروهی، سرمایه‌گذاری جسورانه در استارتاپ‌ها و ایجاد شبکه مدیران فناوری از جمله محورهای اصلی این راهبردها اعلام شد.
شبکه‌سازی مدیران فناوری
حمیدرضا پرنیان، معاون توسعه راهبردی و سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی عنوان کرد: یکی از اقداماتی که در گروه توسعه ملی دنبال می‌کنیم، توسعه با رویکرد فناورانه است. در نگاه راهبردی هیات‌مدیره پیاده‌سازی حاکمیت شرکتی و حرکت از بنگاهداری به‌سوی سهامداری ارزش‌آفرین است. توسعه سرمایه‌گذاری‌ها نیز در زیرساخت توسعه سازمانی مورد نظر است. بحث مدیریت و شایستگی مبتنی‌بر گزینش مدیران و هیات مدیران یکی دیگر از گزینه‌های مورد تاکید هیات‌مدیره است و درنهایت بحث ارتقای فرهنگ سازمانی مدنظر ماست.
وی با اشاره به این موضوع که ما با دو بازوی افزایش بهره‌وری و ایجاد تمایز در گروه تابعه فعالیت‌های خود را دنبال می‌کنیم، افزود: به‌دنبال ایجاد مزیت رقابتی و سودآوری پایدار هستیم که در نهایت بقای مستمر را دنبال می‌کنیم. چشم‌انداز اصلی که دنبال می‌کنیم بحث پیشرو بودن نوآورانه است که در راستای رویکردهای جهانی و رشد عملکرد دانش‌بنیان و حضور در بازارهای بین‌المللی است. ماموریت ما استفاده از فرصت‌های سرمایه‌گذاری و ایجاد یک ساختار چابک و تعامل با ذی‌نفعان تابعه گروه توسعه ملی است. در این رابطه سه هدف کلان را دنبال می‌کنیم که شامل نوآوری همگامی با روندهای جهانی، حضور در بازارهای بین‌المللی و بحث بهینه‌سازی کسب‌وکارهاست.
پرنیان گفت: یکی از مسائل اصلی که دنبال می‌کنیم، تحول فناورانه است که یک مزیت رقابتی محسوب می‌شود. گروه توسعه ملی به‌خاطر ترکیب مختلف زیرمجموعه‌های خود ظرفیت منحصربه‌فردی دارد که زیست بوم فناوری و نوآوری را مورد استفاده قرار داده است. راهبرد کلیدی که دنبال می‌کنیم ایجاد یک اکوسیستم فناوری درون‌گروهی بر پایه سه محور است؛ نخست، بحث اتصال تحقیق و توسعه شرکت‌ها با استارتاپ‌های تخصصی، در ادامه همکاری با شتاب‌دهنده‌ها و دانشگاه‌ها و در نهایت شبکه‌سازی مدیران فناوری و گروه‌های تخصصی و اشتراک فناورانه فی‌مابین شرکت‌های تابعه گروه است. در این راستا از شرکت بارز دعوت شده که تجربه خود را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.
معاون توسعه راهبردی و سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی افزود: برای اینکه این راهبردها را دنبال کنیم برخی شاخص‌های کلیدی تعریف کردیم که سهم درآمد ناشی از اقدامات فناورانه را پایش می‌کند تا بتوانیم نرخ موفقیت پروژه‌های فناورانه، میزان افزایش بهره‌وری و تعداد پروژه‌های فناورانه را در شرکت‌های تابع اندازه‌گیری و بررسی کنیم.
پرنیان ادامه داد: سرمایه‌گذاری جسورانه و حمایت از استارتاپ‌ها به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی است که ما به‌دنبال آن هستیم. هدف اصلی ما از این موضوع تبدیل سرمایه‌گذاری جسورانه به یک بازوی صنعت و فناوری است. موضوع بعدی تمرکز سرمایه‌گذاری است که در این راستا استارتاپ‌ها عملا به‌عنوان یکی از راهکارهای اصلی مشکلات صنایع محسوب می‌شوند که در گروه توسعه ملی از این موضوع نیز بی‌نیاز نیستیم بنابراین قصد داریم استارتاپ‌های سولوشن‌محور را در گروه راه‌اندازی کنیم که در این راستا بحث فناوری‌های مقیاس‌پذیر در شرکت‌های تابعه گروه مدنظر است.
وی خاطرنشان کرد: موضوع، تبدیل کردن نوآوری به یکی از اجزای اصلی هلدینگ یکی از اهداف ماست که امکان کاهش توزیع ریسک برای شرکت‌های هدف را فراهم کنیم که در این راستا با همکاری شرکت‌های استارتاپی و دانشگاه‌ها این موضوع پیگیری خواهد شد و در نهایت با ادغام توسعه صنعتی و اجرای مشترک و سرمایه‌گذاری هم توسعه‌ای در دستور کار خواهد بود. ابزاری که برای این کار مورد نیاز بوده استفاده از پلتفرم دیجیتال نوآوری باز است.
معاون توسعه راهبردی و سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی همچنین افزود: بحث دیگر ما، بحث پاداش نظام نوآورانه است که به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین پشتیبان‌ها مورد استفاده گروه قرار خواهد گرفت. با تخصیص پاداش بهره‌وری برای شرکت‌هایی که در حوزه نوآوری پیشتاز بودند، امکان کاهش هزینه‌های شرکت و تبدیل هزینه‌ها به سهمی از مالیاتی که شرکت باید پرداخت کند وجود دارد. در این فرآیند به دنبال کاهش هزینه‌های تحقیق و توسعه و افزایش حل چالش‌های صنعتی هستیم. درنهایت به‌دنبال ارتقای برند ملی نوآوری در گروه توسعه ملی هستیم تا نتایج آن را در اختیار سایر بنگاه‌ها نیز قرار دهیم. در همین رابطه ارتباط با سایر هلدینگ‌ها نیز در دستور کار قرار گرفته است، مثل بحث انرژی هوشمند و داده‌های صنعتی که با همکاری چند هلدینگ قابل‌اجراست بنابراین نقش ما به‌عنوان هماهنگ‌کننده در مدیریت نوآوری در مجموعه گروه خواهد بود که درنهایت سبب تقویت برند ملی با مدیریت همکاری‌های فناورانه خواهد بود. در این زمینه توانمندسازی و شبکه‌سازی از شرکت‌های تابع مورد انتظار است که با تحقق آن امکان شبکه‌سازی در سطح کل گروه تشکیل می‌شود تا امکان تسهیل و تبادل دانش در سطح گروه را برای مجموعه فراهم کند. برای این منظور یک ساختار اجرایی طراحی شده است که شامل تفاهم‌های تخصصی دوره‌ای و کارگروه‌هایی بوده که در حوزه‌های مختلف مانند هوش‌مصنوعی یا داده‌پردازی عمیق و همکاری دیجیتال طراحی شده است. همچنین آموزش حرفه‌ای و گواهی مدیر فناوری توسعه ملی در دستورکار است. علاوه‌بر این مسیر رشد شغلی برای کارکنان در نظر گرفته شده که باعث ارتقای همکاران خواهد شد. بحث شبکه‌سازی میان هلدینگ در دستور کار قرار دارد که تا شش‌ماه دوم سال و در رویداد بعدی این فرآیند ادامه خواهد داشت.
پرنیان ادامه داد: در راستای این موضوع شاخص‌های موفقیت در نظر گرفته شده که تعداد پروژه‌های مشترکی است که مابین شرکت‌ها تعریف خواهد شد و نرخ همکاری شرکت‌های گروه به‌عنوان دو شاخص دیگر این حوزه مورد پیمایش و بررسی قرار خواهد گرفت. ما گزارش مربوط به این شاخص‌ها را سه ماه یکبار ارائه خواهیم کرد، شرکت‌های پیشتاز شناسایی خواهند شد و برای پاداش گرفتن دوستان را معرفی خواهیم کرد. همچنین یادگیری مداوم در گروه توسعه ملی مدنظر ما خواهد بود. امیدوار هستیم با ادامه این روند مدیران فناوری شرکت‌ها به الگو تبدیل شوند و برای این موضوع حمایت معاونت توسعه راهبردی را در ذیل این موضوعات خواهیم داشت. امیدواریم این توان مضاعف برای همکاران قابلیت اجرا داشته باشد.
وی با تاکید بر این موضوع که ما سه ماموریتی برای خود قائل هستیم، افزود: نخست اینکه هوشمندانه و هدفمندانه در امور فناورانه سرمایه‌گذاری کنیم، دوم هم‌افزایی بین‌هلدینگی برای توسعه که در این راستا شبکه‌سازی خواهیم کرد و در نهایت یک اکوسیستم پایدار نوآورانه درون‌گروهی برای توانبخشی مدیران و ایجاد یک زیرساخت اساسی برای توسعه این فرآیند در دستورکار داریم.
نگاهی به عملکرد گروه صنعتی بارز
شهدادی، مدیرکل برنامه‌ریزی راهبردی و مدیریت تغییر گروه صنعتی بارز در این رویداد عنوان کرد: گروه صنعتی بارز در چهلمین سال فعالیت خود به سر می‌برد. ظرفیت ابتدایی بارز ۲۵هزار تن در سال۱۳۷۲ بود که هم‌اکنون این ظرفیت به مرز ۱۴۰هزار تن رسیده است. برنامه‌ریزی داریم طی چهارسال آینده این ظرفیت را به ۲۵۰هزار تن افزایش دهیم یعنی طی ۴۰سال، ۱۰برابر افزایش ظرفیت خواهیم داشت. کارخانه‌های بارز در حال حاضر در کرمان، کردستان، سیرجان و لرستان واقع شدند و ما تنها شرکتی هستیم که تمام محصولات تایر در کشور را تولید می‌کنیم. در کردستان بزرگ‌ترین تولیدکننده تایر هستیم و در کرمان بارز تنها شرکتی است که تایر اتوبوس تولید می‌کند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: پس از آغاز فعالیت با ظرفیت ۲۵هزارتن در اوایل دهه۸۰ با انتقال فناوری از یک شرکت آلمانی، تولید تایرهای سواری و باری را در مجموعه شروع، پس از آن دومین کارخانه تولیدی بارز را در کردستان راه‌اندازی کردیم. در حال حاضر هم در کارخانه کرمان و هم در کارخانه کردستان طرح‌های توسعه‌ای در دست اقدام داریم و در کارخانه لرستان نیز در مرحله احداث هستیم. در کارخانه سیرجان نیز در زنجیره ارزش تولید لاستیک از بحث مواد اولیه تا انتهای خط فعالیت داریم.
مدیرکل برنامه‌ریزی راهبردی و مدیریت تغییر گروه صنعتی بارز در ادامه افزود: گروه صنعتی بارز چهار شرکت را در ذیل خود شامل کرمان، کردستان، سیرجان و لرستان مدیریت می‌کند. از لحاظ سهامداری نیز ۵۱درصد سهام آن در اختیار شرکت تاپیکو و ۳۲درصد نیز در اختیار گروه توسعه ملی قرار دارد.
شهدادی با نگاه کلی به عملکرد این شرکت در سال۱۴۰۳ عنوان کرد: در این سال در دو کارخانه کرمان و کردستان ۱۳۶هزار تن محصول تولید شده که رتبه نخست کشور را در این زمینه به خود اختصاص داده است. میزان تولید و فروش بارز در سال گذشته در مرز ۲۰هزار‌میلیارد تومان(همت) بوده و در زمینه تحقیق و توسعه گروه صنعتی بارز قادر شد رتبه۵۵ در بین همه تایرسازان دنیا را به خود اختصاص دهد. گروه صنعتی بارز سال گذشته ۳همت سود کسب کرد. در حال حاضر ۴۰۰۰ نفر در شرکت مشغول به کار هستند که با تحقق طرح‌های توسعه به مرز ۵۰۰۰ نفر نزدیک خواهیم شد.
وی در ادامه تاکید کرد: مهم‌ترین عاملی که در سال‌های گذشته به بارز کمک کرده، تولید محصولات جدید بوده است. طی سه سال گذشته ۷۹ محصول جدید را به بازار عرضه کرده‌ایم. در سال گذشته در کارخانه‌ای کرمان و کردستان بیش از ۹درصد افزایش تولید نسبت‌به سال۱۴۰۲ را به ثبت رسانده‌ایم.
مدیرکل برنامه‌ریزی راهبردی و مدیریت تغییر گروه صنعتی بارز در ادامه افزود: برای اینکه بتوانیم از روش‌های مختلف و رویکردهای جاری برای خلق ارزش استفاده کنیم در دوسال گذشته یک بازنگری در راهبردهای سازمان انجام داده و اهداف مرتبط را بازنگری کرده‌ایم، برای مثال در حوزه حمل‌ونقل تمرکز ویژه‌ای روی حمل‌ونقل برقی داریم. در بخش انقلاب صنعتی چهارم و تحول دیجیتال کاملا یک رویکرد اساسی را در سازمان در نظر گرفتیم و پروژه‌ای تحت‌عنوان تحول دیجیتال تعریف کرده‌ایم. به بحث توسعه پایدار نیز توجه ویژه داشته‌ایم که در این راستا به بحث‌های زیست‌محیطی نیز عنایت داشته و فلسفه سبز بارز را در قالب توسعه پایدار تعریف کرده و برای هریک از راهبردهای مدنظر اهداف کلان در نظر گرفتیم. در این راستا توسعه بسترهای داده‌محور را مورد توجه قرار داده و کاهش انتشار کربن را به‌عنوان یکی از اهداف خود می‌دانیم.
شهدادی ادامه داد: در مجموع، کارخانه‌های کرمان و کردستان بارز، ۴۵درصد تولید تایر کشور را در اختیار دارند که در این راستا رتبه اول را به خود اختصاص داده‌اند.
وی در ادامه با تاکید بر این موضوع که در گروه صنعتی بارز توجه به تحقیق و توسعه و نوآوری سابقه طولانی وجود دارد، ادامه داد: حدود ۲۰سال است که در کارخانه کرمان واحد تحقیق و توسعه فعالیت دارد. ما پس از توجه به رویکردهای دانش‌بنیان در کشور فعالیت خود را با معاونت علمی آغاز کردیم و پنج محصول ما در سال۱۴۰۱ و هشت محصول ما در سال۱۴۰۳ موفق به اخذ گرید دانش‌بنیان از معاونت علمی ریاست‌جمهوری شد و تنها شرکتی هستیم که از تمامی محصولات، تولیدات دانش‌بنیان و بیشترین محصول دانش‌بنیان را در اختیار داریم که بخشی از این محصولات در کرمان و بخشی نیز در کردستان تولید می‌شود. این اقدام را نیز برای سیرجان انجام می‌دهیم و تا انتهای سال‌جاری به ۲۰محصول دانش‌بنیان در گروه صنعتی بارز خواهیم رسید.
مدیرکل برنامه‌ریزی راهبردی و مدیریت تغییر گروه صنعتی بارز افزود: میزان فروش محصولات دانش‌بنیان به ما کمک می‌کند تا بتوانیم از نهادهای زیرمجموعه معاونت علمی ریاست‌جمهوری تسهیلات دریافت کنیم. ما در سال۱۴۰۲ حدود ۳/۳همت فروش محصولات دانش‌بنیان داشتیم در سال۱۴۰۳ این مقدار را به ۱/۴ همت رساندیم. حدود ۲۰درصد از فروش محصولات گروه صنعتی بارز شامل محصولات دانش‌بنیان است که نقطه‌قوت ماست تا هم برای کرمان و هم برای کردستان از طریق صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری تسهیلات دریافت کنیم.
شهدادی در ادامه با اشاره به عملکرد گروه صنعتی بارز در پنج‌ماهه نخست سال۱۴۰۴ عنوان کرد: حدود ۴/۲ همت فروش محصولات دانش‌بنیان گروه صنعتی بارز بوده که پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال بیشتر از ۵ همت آن را افزایش دهیم.
وی همچنین خاطرنشان کرد: یکی دیگر از تسهیلاتی که شرکت‌ها می‌توانند از آن استفاده کنند، اعتبار شبکه آزمایشگاهی است که از طریق ستاد نانو در اختیار شرکت‌ها قرار می‌گیرد. در نتیجه ارزیابی‌هایی که انجام می‌شود، ما موفق شدیم برای همه محصولاتی که در کرمان تولید می‌شود، گواهی نانو نماد صادر کنیم که به صادرات محصولات ما کمک می‌کند.
مدیرکل برنامه‌ریزی راهبردی و مدیریت تغییر گروه صنعتی بارز با اشاره به صادرات این شرکت افزود: ما سال گذشته ۳میلیون دلار صادرات داشتیم که همه این صادرات جزو محصولات دانش‌بنیان ما بوده است. داشتن نانو نماد از لحاظ برند و کیفیت محصول به شرکت‌ها بسیار کمک می‌کند. این کار را می‌توانید از طریق همکاری با ستاد ملی نانو انجام دهید.
وی ادامه داد: موضوع دیگری که طی سال‌های گذشته پس از شرکت‌های دانش‌بنیان مورد توجه قرار گرفته، بحث اعتبار مالیاتی تحقیقاتی است که هدف اصلی آن حمایت مالیاتی در راستای رشد فعالیت‌های تحقیق و توسعه است. از همین‌رو هر مجموعه‌ای، هر هزینه‌ای که در زمینه تحقیق و توسعه انجام می‌دهد معاونت علمی با هماهنگی سازمان امور مالیاتی مالیات را به‌عنوان تشویق به شرکت بازمی‌گرداند. البته پروژه باید دارای شرایطی باشد تا این مشوق به آنها اختصاص یابد که هم شامل تولید محصول جدید و هم ارتقای کیفی محصولات گذشته می‌شود که در هر دو مورد ما این مشوق را دریافت کرده‌ایم.
شهدادی با اشاره به به این موضوع که قانون ارتقای مالیاتی دو رکن اصلی دارد، گفت: اگر یک مجموعه‌ای فضایی برای تحقیق و توسعه اجاره کند هزینه این امر از مالیات آنها کسر می‌شود. دوم هزینه ماشین‌آلات و تجهیزات است که اگر این ماشین‌آلات مربوط به تحقیق و توسعه باشد، این هزینه‌ها به شرکت بازمی‌گردد. سومین موضوع هزینه نیروی انسانی است که در بخش تحقیق و توسعه فعالیت می‌کنند. همچنین هزینه مواد مصرفی و هزینه استاندارد را نیز قبول می‌کنند. درنهایت همکاری فناورانه است که اگر بتوانید نیازها را شناسایی کنید و در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان قرار دهید، در صورت انعقاد قرارداد، کل هزینه قرارداد را معاونت علمی برمی‌گرداند.
وی ادامه داد: در بارز یک‌میلیون تومان هزینه مالیاتی گرفتیم که حدود ۲۰۰میلیون تومان آن بابت قرارداد با دانشگاه تهران بود و ۸۰۰میلیون تومان نیز بابت همکاری با دو شرکت دانش‌بنیان بود. بارز هم‌اکنون به ۹میلیارد تومان ارتقای مالیاتی رسیده که از جایگاه ممتازی برخوردار است. در سال۱۴۰۲ اولین‌بار این قانون ابلاغ شد. در سال۱۴۰۲ موفق شدیم ۷/۱میلیارد تومان ارتقای مالیاتی بگیریم. از فناوری‌های جدید برای بهبود فرآیند تولید استفاده کردیم. موضوع دوم تولید محصولات جدید است که در این راستا نیز مشمول ارتقای مالیاتی شدیم.
شهدادی افزود: در سال۱۴۰۳ تمام شرکت‌های تابع را برای ارتقای مالیاتی درگیر و ابعاد مختلف قانون را به شرکت‌ها تفهیم کردیم تا اعتبار مالیاتی را به سازمان برگردانند. ارتقای مالیاتی در معاونت علمی دنبال می‌شود که در این معاونت یک مرکزی به‌عنوان مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی وجود دارد. مستقیما با معاونت علمی مکاتبه و با این مرکز جلسه‌هایی را برگزار کردیم و توانستیم ارزش پروژه‌های تعریف‌شده خود را به آنها نشان دهیم. در این راستا شبکه نوآوری را نیز توسعه دادیم. در سال۱۴۰۳ توانستیم حدود ۶/۴میلیارد تومان اعتبار مالیاتی دریافت کنیم. یکی از پروژه‌های ما تولید محصولات کشاورزی بود که دانش‌بنیان بودن را در دو سایز برای این محصول جدید دریافت خواهیم کرد و به ۱۵محصول دانش‌بنیان خواهیم رسید. تایر اتوبوس‌های برقی با همکاری مپنا و ایران‌خودرو دیزل را نیز طراحی کردیم و اعتبار آن را به سازمان برگرداندیم.
وی ادامه داد: در سال۱۴۰۴ نیز یک پله فعالیت خود را ارتقا دادیم. ۵/۴میلیارد تومان پروژه برای ارتقای مالیاتی کارخانه کردستان تعریف کردیم. تلاش داریم پروژه‌های خود را به‌سمت نسل چهارم پیش بریم. پروژه‌های مختلف برای کرمان تعریف کردیم. سه کلان‌پروژه در کارخانه کردستان تعریف کردیم. ۵/۴میلیارد تومان با یک شرکت دانش‌بنیان قرارداد بسته‌ایم که برای این ۵/۴میلیارد تومان تایید ارتقای مالیاتی گرفتیم. هر سه پروژه در راستای ارتقای هوش‌مصنوعی است. از بارز سیرجان نیز غافل نشدیم و در این راستا پروژه‌هایی را در این کارخانه تعریف کردیم تا برای آنها نیز ارتقای مالیاتی بگیریم. در سال۱۴۰۴ با مجموعه این پروژه‌ها که تاکنون ۹میلیارد تومان ارتقای مالیاتی گرفته‌ایم، گمان می‌کنم بتوانیم آن را به ۲۰میلیارد تومان افزایش دهیم و این بدان معناست که ۲۰میلیارد تومان در سازمان، خود صرف هزینه تحقیق و توسعه کردیم.
شهدادی افزود: موضوع دیگر توجه به تحول دیجیتال و ظهور فناوری‌های نوآفرین است که با حمایت مدیرعامل، برنامه‌ای با عنوان «بارز دیجیتال» و پروژه تحول دیجیتال در گروه صنعتی بارز را تدوین کرده‌ایم. در این راستا باید نیازهای مختلف سازمان را رصد و هماهنگ و پس از آن با ذی‌نفعان مختلف به اشتراک بگذاریم و به‌سمت خلق ارزش برای سازمان حرکت کنیم. براساس گزارش مکنزی، شکاف مهارتی سبب شکست پروژه‌های تحول دیجیتال می‌شود. در بارز یک کارگروه تحول دیجیتال تشکیل دادیم که هم از سوی دفتر مرکزی و هم از سوی همه کارخانه‌ها در این کارگروه حضور دارند.
وی تصریح کرد: در دانشگاه کرمان نیز همایش هوشمندسازی در صنعت را برگزار کردیم و از پلتفرم بارزنماد نیز رونمایی داشتیم. در درجه اول باید فرصت‌های فناوری گروه را شناسایی کنیم و در این راستا درصدد ارتقای مالیاتی پروژه‌های تحقیقاتی تمام مجموعه‌ها هستیم تا هزینه آن به سازمان برگردد. برای پوشش شکاف مهارتی در ستاد و کارخانه‌ها کل نیازهای آموزشی را احصا و دوره‌های آموزشی برگزار کردیم تا بتوانیم این شکاف مهارتی را کمرنگ کنیم و به‌سمت حکمرانی دیجیتال در مجموعه حرکت کنیم. در بارز پلتفرمی با عنوان بارز ماین(فکر بارز) را تعریف کردیم که پلتفرم یکپارچه صنعت نسل چهارم است، از ابتدای خط تا انتهای خط تولید را رصد و ثبت می‌کند و داده را تبدیل به تحلیل و تحلیل را تبدیل به تصمیم و درنهایت عملکرد هوشمند می‌کند.
وی افزود: ۲۱پروژه در راستای تحول دیجیتال در بارز پیش رفته است. تحول دیجیتال را تنها محدود به تولید ندیده‌ایم و برای تمام بخش‌ها پروژه تحول دیجیتال را تعریف کردیم.
باید شرکت‌های بزرگ را دانش‌بنیان کنیم
در ادامه این جلسه، مصطفی صفدری، عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران با اشاره به ضرورت نوآوری در مجموعه‌های بزرگ عنوان کرد: چه در دنیا و چه در کشور ما یک دوگانه‌ای وجود دارد؛ این موضوع که آیا شرکت‌های دانش‌بنیان را بزرگ کنیم یا اینکه شرکت‌های بزرگ را به دانش‌بنیان تبدیل کنیم؟ شرکت‌های بزرگ در دنیا به‌ویژه در غرب همواره ژن نوآوری را در خود داشتند و طی یک قرن توانستند به حیات خود ادامه دهند و این به‌واسطه نوآوری بوده که انجام دادند. البته در شرق نیز همین منوال وجود دارد. نمونه آن سامسونگ و ال‌جی در کره‌جنوبی است. داستان از این قرار است که برخی شرکت‌های بزرگ عزم و اراده نوآوری دارند که شاید به این دلیل بوده که در فضایی قرار گرفتند که نوآور بودن برای آنها تبدیل به یک الزام شده است. در کشور ما چه اتفاقی افتاده است؟ ما از طرف دیگر به مسیر توسعه ورود پیدا و فکر کردیم با تعداد بیشتر فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و تعداد بیشتر شرکت‌های دانش‌بنیان کوچک، می‌توانیم اقتصاد کشور را دانش‌بنیان کنیم اما برنامه‌ای که در ذهن ما بود با بیش از ۱۰هزار شرکت دانش‌بنیان
و ۱۳ تا ۱۴هزار واحد فناور و با وجود پارک‌های علم و فناوری جواب نداده است و حدود کمتر از ۲درصد جی‌دی‌پی اقتصاد کشور را دانش‌بنیان‌ها به خود اختصاص داده‌ند. وی در ادامه خاطرنشان کرد: در دنیا تاکید جدی بر نوآوری در مجموعه‌های بزرگ صنعتی است. در هیچ‌جای دنیا نمی‌توان پیشرفت چشمگیر اقتصادی را به عملکرد شرکت‌های کوچک، نوپا و استارتاپ گره زد چراکه در نخستین تحولات پیشرو ممکن است از بین بروند. البته به هیچ عنوان این امر به این معنا نیست که کوچک‌ها ضرورتی نداشته باشند اما اقتصاد کلان کشور را نمی‌توان به شرکت‌های کوچک و نوپا گره زد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: ما در ایران نهنگ‌هایی داریم که در ته دریا جا خشک کردند و تغذیه نیز می‌کنند اما تحرک و خروش لازم را ندارند. چه عاملی باعث حرکت نهنگ‌ها می‌شود؟ این کوسه‌ها و ابرماهی‌ها هستند که آرامش این نهنگ‌ها را به هم می‌زنند. در اقتصاد همین استارتاپ‌ها هستند که از طریق تخریب‌های خلاقانه خواب خوش نهنگ‌ها را مختل می‌کنند. نوکیا یک زمانی ۴۰درصد بازار تلفن همراه را در اختیار داشت اما چه بلایی بر سر این شرکت آمد که اپل و سامسونگ از او جلو زدند.
صفدری افزود: چه اتفاقی باید روی بدهد که اقتصاد ۴۰۰میلیارد دلاری ایران تبدیل به ۸۰۰میلیارد دلار شود، اگر نهنگ‌ها به حرکت در نیایند آیا این اتفاق خواهد افتاد؟ شرکت فولاد مبارکه ۵/۱درصد جی‌دی‌پی اقتصاد ایران را در اختیار دارد، اگر این شرکت دانش‌بنیان شود اتفاق بزرگ‌تری خواهد افتاد. بسیاری از طرح‌های پژوهشی دانش‌بنیان گسترده نمی‌شوند چون به یک مجموعه بزرگ صنعتی وصل نیستند. ما باید بزرگ‌ها را دانش‌بنیان کنیم، باید فناوری و نوآوری در مجموعه‌های بزرگ رسوخ پیدا کند.
وی ادامه داد: قانون جهش تولید دانش‌بنیان در ایران حاصل بلوغ فکری و یادگیری سیاستگذار است که مجموعه‌های بزرگ را به بازی نوآوری وارد می‌کند سیاستگذار اما زبان صحبت با مجموعه‌های بزرگ را نداشت، زبان او تسهیلات توانمندسازی و… بود. اما مالیات برای او جذاب است، هرچند ممکن است این گزینه نیز جواب ندهد چون طرف ما هوشمند عمل می‌کند.
این استاد دانشگاه با مطرح‌کردن این موضوع که اینک چه سازوکارهایی را باید به کار گرفت که یک واحد بزرگ صنعتی نوآور شود، عنوان کرد: مجموعه‌های بزرگ باید به‌سمت توسعه اکوسیستم نوآوری شرکتی پیش برود. البته برخی مکانیسم‌های برون‌زا نیز وجود دارد که مرکز نوآوری شتاب‌دهنده آنها را ایجاد می‌کنند. یا شرکت می‌تواند رویداد برگزار کند یا با مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها وارد تعامل شود. البته تمام مجموعه‌های بزرگ صنعتی با یک الگو نمی‌توانند به سمت اکوسیستم نوآوری پیش بروند و در این راستا نکته مهم این است که خود شرکت در چه نقطه‌ای از بلوغ نوآوری قرار دارد. شرکتی که بخش تحقیق و توسعه قوی را در خود نداشته باشد و تلخی و شیرینی ریسک‌پذیری درباره ایده‌های درون‌زای خودش را نچشیده است، چگونه می‌تواند تلخی و شیرینی ایده‌های بیرونی را بچشد. در این راستا اگر دو نسل فناوری نیز جلو پیش برود دیگر این شرکت با دنیا نمی‌تواند ارتباط برقرار کند.
باید به هوش استراتژیک رسید
در ادامه این جلسه محمدجعفر تارخ، عضو هیات‌علمی دانشگاه خواجه نصیر عنوان کرد: هوش تجاری در بنگاه‌های اقتصادی می‌تواند نتایج قابل‌توجهی داشته باشد. تا چند وقت پیش شرکت‌ها هوش تجاری را به‌عنوان داشبورد تلقی می‌کردند در‌حالی‌که اینگونه نیست. در رهبری بنگاه‌های اقتصادی اگر بنگاه‌ها از یک توانمندی برخوردار باشند حرکت به‌سمت هوش تجاری می‌تواند مثمرثمر باشد. البته موضوع رهبری با مدیر بنگاه دو موضوع متفاوت است؛ بدین معنا که کل مجموعه به این دیدگاه برسد که تحول دیجیتال در بنگاه پیاده‌سازی شود.
تارخ افزود: وقتی ما می‌خواهیم هوش تجاری در شرکت‌ها را پیاده‌سازی کنیم باید رهبری بنگاه را در نظر بگیریم که این رهبری بنگاه تا چه اندازه توانسته در راستای تغییر تحول گام بردارد. در
هوش تجاری درنهایت باید به تصمیم‌گیری رسید. بنگاه‌های اقتصادی ما کم و بیش با هوش تجاری کار می‌کنند و هوش تجاری مربوط به سال۲۰۰۵ است اما به این معنا نیست که باید آن را کنار گذاشت. مقوله‌های جدید در سیستم‌های جدید ایجاد شده است و به لایه‌های بالاتر از هوش تجاری یعنی هوش رقابتی و هوش استراتژیک رسیده‌اند. هم‌اکنون دنیا به مرحله هوش استراتژیک رسیده که در ایران کسی در این زمینه کار نکرده است. یکی از دلایل پیشرفت صنایع در آمریکا این موضوع است که آنها آینده را در حال دیدند. برنامه‌های توسعه از سه‌سال و پنج‌سال به شش‌ماه رسیدند چراکه سرعت تغییر و تحول بسیار بالاست بنابراین هوش استراتژیک به این معناست که استراتژی ما باید هوشمند باشد.
رویکرد گروه توسعه ملی، رویکردی فناورانه است
فرید شاهمرادی، مدیر فناوری‌های نوین و کسب‌وکارهای دانش‌بنیان در گفت‌وگوی اختصاصی با «جهان‌صنعت» در حاشیه این رویداد و در پاسخ به این پرسش که چگونه به فرهنگ‌سازی نوآورانه در گروه توسعه ملی رسیده‌اید، عنوان کرد: در زمینه فرهنگ‌سازی باید متناسب با وضعیت گروه و هلدینگ آن را تعریف کرد. دومین مساله‌ای که در زمینه فرهنگ‌سازی وجود دارد، زمان است. زمانبر بودن فرهنگ‌سازی اصلی‌ترین بخش موضوع است که در رئوس شرکت‌ها باید قرار بگیرد. اگر بخواهیم فرآیند رئوس خطرپذیری را در شرکت‌های قدیمی و با بنیه خود نهادینه کنیم چه باید کرد؟ در این راستا اولین ابزاری که تعریف کردیم، ایجاد برند ملی‌تک است؛ بدین‌معنا که هر اقدامی که زیرمجموعه‌های گروه توسعه ملی در زمینه فناوری انجام می‌دهند با این ابزارها مشخص می‌کنیم. در اولین اقدام خود برای هر شرکت یک نماینده فرستادیم که این دورهمی‌های ملی‌تک در همین راستاست. ما قصد داریم این شبکه‌سازی تقویت شود و با نماینده‌های خود که عنوان آنها مسوول فناوری و نوآوری شرکت است دور هم جمع شده و یک شبکه ۷۰ نفری را تشکیل دادیم تا فرآیندهای نوآوری را در این شرکت رسوخ دهیم. این شبکه‌سازی‌ها هر سه ماه یکبار صورت می‌گیرد و ما همه اعضا را دور هم جمع می‌کنیم و داده‌های جدید به آنها می‌دهیم. در این راستا پنل‌هایی را برگزار کرده و به آنها نقش می‌دهیم تا راحت‌تر این کارها را انجام دهند. سال گذشته نخستین جلسه ملی‌تک را که برگزار کردیم به‌راحتی توانستیم چالش‌های شرکت‌ها را جمع‌آوری کنیم. همچنین برخی دوره‌های توانمندسازی فناوری برگزار کردیم که در این راستا به تعریف ارتقای مالیاتی و صندوق سی‌وی‌سی پرداختیم و این موضوع که چگونه می‌توان به شرکت دانش‌بنیان تبدیل شد.
شاهمرادی افزود: سومین ابزار تاثیرگذار در بحث فناوری ابزار کارگزاری فناوری است یعنی یک زبان واسط و مشترک بین شرکت‌های دانش‌بنیان و سایر صنایع بزرگ مجموعه ایجاد و عنوان کردیم که ما راحت‌تر می‌توانیم شما را به شرکت‌های دانش‌بنیان متصل کنیم یا اینکه راحت‌تر بتوانند ارتقای مالیاتی بگیرند یا از قوانین جهش دانش‌بنیان بهره‌مند شوند. نهاد واسط می‌تواند این فرآیند را تقویت و کارها را تسهیل کند تا راحت‌تر به‌سمت فناوری و نوآوری پیش بروند.
وی افزود: مورد بعدی چالشگشایی بود یعنی از دل شرکت‌ها و چالش‌ها را بیرون بکشیم که تاکنون ۲۸۸ چالش را از دل شرکت‌ها شناسایی کردیم و در این راستا این چالش‌ها را با شرکت‌های دانش‌بنیان در میان گذاشتیم که اگر راهکار فناورانه‌ای داشتند به ما اعلام کنند. فرآیند ما در گروه توسعه ملی یک فرآیند ستادی و تسهیلگری است. در نهایت مورد آخر سرمایه‌گذاری است که با شرکت‌های دانش‌بنیان این سرمایه‌گذاری را انجام می‌دهیم تا این شرکت‌ها قوت بگیرند و راهکار لازم را به شرکت صنعتی ما ارائه دهند.
شاهمردای در پاسخ به این پرسش که بیشترین ظرفیت سرمایه‌گذاری شما در چه حوزه‌هایی است، عنوان کرد: بیشترین سرمایه‌گذاری ما در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر است. همچنین در حوزه فناوری سلامت، فناوری مالی و بانکی، امنیت غذایی و هوش‌مصنوعی و فناوری اطلاعات سرمایه‌گذاری می‌کنیم. در این موضوعات شرکت‌های دانش‌بنیان مورد ارزیابی ما قرار می‌گیرند. یا در زمینه شرکت‌هایی که محصول آماده فروش داشته باشند سرمایه‌گذاری انجام می‌دهیم. این ابزارهایی است که در راستای فناوری برای آنها سرمایه‌گذاری انجام داده‌ایم که سبب فرهنگ‌سازی در کل مجموعه می‌شود و هم اینکه قادر شده که اکوسیستم فناوری را به صنایع وصل کنیم. در ۲۰ استان نیز برای فاز نخست فراخوان جدید داده‌ایم و تنها محدود به تهران نشده‌ایم، طرح‌های بسیار خوبی از این استان‌ها به ما ارسال شدند و این رویداد را یک رویداد ملی تعریف کرده تا گروه توسعه ملی ماهیت ملی خود را در اینجا نشان دهد.
وی افزود: هدف ما از برنامه‌های فناوری و نوآوری در گروه توسعه ملی این است که هلدینگ‌های بزرگ اقتصادی کشور به اکوسیستم مجموعه کوچکی از شرکت‌های دانش‌بنیان کوچک و بزرگ و صادراتی وصل شوند. طی یک سال اخیر نتایج خوبی کسب کردیم و همچنان به زمان بیشتری نیاز داریم.
