تحلیل صنعت جرثقیل و ماشین‌آلات لیفتینگ در ایران: یادداشت مهندس میلاد شوهانی پیرامون وضعیت کنونی، چالش‌ها و راهکارهای توسعه

تأثیر تحریم‌های بین‌المللی (امتیاز شدت: ۹.۲): تحریم‌های بین‌المللی با امتیاز شدت ۹.۲ از ۱۰، تأثیرگذارترین چالش این صنعت محسوب می‌شود. این تحریم‌ها دسترسی به تکنولوژی‌های پیشرفته و قطعات با کیفیت را محدود کرده و هزینه‌های تولید را به طور قابل توجهی افزایش داده است. مطالعات نشان می‌دهد که تحریم‌ها تأثیر منفی بیشتری بر شرکت‌های دولتی نسبت به بخش خصوصی داشته‌اند.

 مشکلات تأمین قطعات (امتیاز شدت: ۸.۸): تأمین قطعات با کیفیت با امتیاز ۸.۸، دومین چالش مهم صنعت است. کمبود دسترسی به قطعات اصلی و وابستگی به واردات غیرمستقیم، زنجیره تأمین را با اختلال مواجه کرده است.

شکاف تکنولوژیکی (امتیاز شدت: ۸.۵): عقب‌ماندگی تکنولوژیکی با امتیاز ۸.۵ سومین چالش اصلی را تشکیل می‌دهد. استفاده از روش‌های سنتی در طراحی و تولید، کیفیت و رقابت‌پذیری محصولات ایرانی را کاهش داده است.

چالش‌های ثانویه: سایر چالش‌ها شامل استانداردهای کیفیت (۸.۱)، سرمایه‌گذاری ناکافی در تحقیق و توسعه (۷.۸) و کمبود نیروی متخصص (۷.۵) است. سرمایه‌گذاری ایران در بخش تحقیق و توسعه تنها ۰.۸ درصد تولید ناخالص داخلی است، در حالی که این رقم در کره جنوبی ۴.۸ درصد و در آلمان ۳.۱ درصد می‌باشد.

روندهای تکنولوژیکی و فرصت‌های نوظهور

صنعت جهانی تجهیزات لیفتینگ به سمت دیجیتالی‌سازی و هوشمندسازی حرکت می‌کند. فناوری‌های کلیدی شامل هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، خودکارسازی و سیستم‌های ایمنی پیشرفته است. تا سال ۲۰۳۰ انتظار می‌رود که پذیرش این فناوری‌ها به بیش از ۹۰ درصد برسد. تحلیل وضعیت فعلی نشان می‌دهد که ایران در پذیرش فناوری‌های نوین عقب‌مانده است. در حالی که پذیرش جهانی هوش مصنوعی ۲۵ درصد است، این رقم در ایران تنها ۵ درصد می‌باشد. همچنین اتصال اینترنت اشیا که در سطح جهانی ۴۵ درصد پذیرش دارد، در ایران تنها ۱۵ درصد است.

فرصت‌های توسعه و راهکارهای پیشنهادی

توسعه زیرساخت‌ها و افزایش پروژه‌های عمرانی در ایران، فرصت مناسبی برای رشد تقاضای داخلی فراهم کرده است. پروژه‌های بزرگ زیرساختی و ساختمانی نیاز روزافزونی به تجهیزات پیشرفته لیفتینگ دارند. موقعیت جغرافیایی ایران و دسترسی به بازارهای منطقه‌ای، فرصت مناسبی برای توسعه صادرات فراهم می‌کند. کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان و جمهوری‌های آسیای میانه نیاز قابل توجهی به این تجهیزات دارند.

راهکارهای راهبردی توسعه

مطالعه تجربیات کشورهای موفق نظیر کره جنوبی و آلمان نشان می‌دهد که عوامل کلیدی موفقیت شامل سرمایه‌گذاری قابل توجه در تحقیق و توسعه، توسعه نیروی انسانی متخصص، و ایجاد اکوسیستم نوآوری است. کره جنوبی با تمرکز بر توسعه فناوری بومی و صادرات محور، توانسته جایگاه ممتازی در صنایع تکنولوژی محور کسب کند.

صنعت جرثقیل و ماشین‌آلات لیفتینگ ایران علیرغم چالش‌های موجود، از پتانسیل قابل توجهی برای توسعه برخوردار است. تحقق این پتانسیل مستلزم اتخاذ رویکرد جامع و هماهنگ بین بخش‌های دولتی، خصوصی و آکادمیک است. با تمرکز بر بهبود کیفیت، توسعه فناوری‌های نوین، و تقویت زنجیره تأمین داخلی، این صنعت می‌تواند نقش مؤثری در توسعه اقتصادی کشور ایفا کند.

برای دستیابی به جایگاه رقابتی در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی، ضروری است که سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه از ۰.۸ درصد فعلی به حداقل ۳ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش یابد. همچنین، ایجاد شبکه‌های همکاری بین‌المللی و انتقال دانش فنی می‌تواند به تسریع روند توسعه این صنعت استراتژیک کمک نماید. برای تحقق این هدف، همکاری نزدیک بین بخش‌های دولتی، خصوصی، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی ضروری است. با ایجاد یک اکوسیستم نوآوری باز که در آن ایده‌ها و دانش به راحتی به اشتراک گذاشته می‌شوند، می‌توان به تسریع روند توسعه این صنعت کمک کرد.
امید است با تلاش همه ذینفعان، شاهد شکوفایی صنعت جرثقیل و ماشین‌آلات لیفتینگ در ایران باشیم و در آینده نه چندان دور، جایگاه شایسته‌ای در بازارهای جهانی کسب کنیم.
میلاد شوهانی
متخصص تولید و تأمین جرثقیل و ماشین‌آلات لیفتینگ
شرکت راهدار صنعت ماشین
خرداد ۱۴۰۴