بورس در حصار ریسک‌ها
احمد اشتیاقی، تحلیلگر بازار سرمایه
با توجه به ریسک‌های ناشی از محدودیت‌های تحریمی، ناترازی موجود در حوزه انرژی شامل آب، برق و گاز و همچنین رشدی که نرخ دلار نیمایی از ۴۰ به ۷۰هزار تومان تجربه کرده است، اگر بخواهیم بازار سرمایه را با این شرایط همسو کنیم، شاخص کل بورس می‌توانست در محدوده ۳/۳ تا ۵/۳میلیون‌واحد قرار گیرد.
به بیان دیگر براساس شرایط بنیادی، سطح تعادلی شاخص کل حدود ۵/۳میلیون واحد برآورد می‌شود. اکنون اما شاخص در سطح ۷/۲میلیون واحد ایستاده که حدود ۳۰درصد پایین‌تر از این سطح تعادلی است. دلیل اصلی این فاصله، ریسک‌های سیاسی به‌شمار می‌رود.
ریسک‌های سیاسی همچون تحریم‌ها و ریسک‌های اقتصادی مانند ناترازی انرژی تاثیر قابل‌توجهی بر بازار گذاشته‌اند. در چنین فضایی بازار سرمایه همواره به آینده نگاه می‌کند و می‌سنجد که چه رخدادهایی ممکن است پیش‌روی اقتصاد قرار گیرد. برای مثال آیا فضای جنگی به وجود خواهد آمد یا خیر؟ یا زمانی که بحث خروج از ان پی‌تی مطرح می‌شود اما تصویب نمی‌گردد، نوعی دلگرمی در بازار شکل می‌گیرد.
هرچند مکانیسم ماشه فعال می‌شود اما همچنان پنجره مذاکرات باز است و تعاملی که انتظار می‌رود محقق نشده است. بنابراین بازار مسیر پیشین خود را با نوساناتی محدود ادامه می‌دهد. این بدان معنا نیست که تولید شرکت‌های بورسی متوقف می‌شود بلکه سودآوری آنها با روندی کاهشی مواجه خواهد شد.
از جمله تحولات اخیر که می‌تواند بر رشد بازار اثرگذار باشد، افزایش نرخ ارز نیمایی است که نزدیک‌به هفت‌ماه در کانال ۷۰هزار تومان ثابت مانده بود. این روزها صحبت‌هایی درباره افزایش نرخ در بازارهای بالاتر مطرح است؛ به‌عنوان نمونه مجوزی که به شرکت‌های پتروشیمی داده شده تا ارز خود را در بازار مبادله با نرخی بالاتر و بین نرخ آزاد و نیمایی عرضه کنند. چنین تصمیماتی می‌تواند فضای مثبتی برای بازار ایجاد کرده و به آن امید ببخشد.
اگر نرخ دلار از مرز ۱۰۰هزار تومان عبور کند، با توجه به سیاست‌های اقتصادی موجود، سودآوری شرکت‌ها حفظ خواهد شد و قیمت‌ها به سمت کشف ارزش واقعی حرکت می‌کنند. به‌طور کلی موتور اصلی رشد بازار سرمایه همان رشد نرخ ارز است. هر زمان که نرخ ارز حرکت صعودی داشته، بورس نیز رشد کرده است. به‌عنوان نمونه زمانی که نرخ دلار به‌دلیل فضای مثبت مذاکراتی کاهش یافت، شاخص بورس رشد کرد و پس از آنکه مذاکرات به بن‌بست رسید، بازار مجددا وارد فاز نزولی شد و از سطح ۲/۳میلیون واحد به ۷/۲میلیون واحد سقوط کرد بنابراین پیش‌بینی می‌شود با افزایش نرخ دلار نیمایی، روند صعودی در بازار بورس نیز شکل بگیرد.
