بهترین و بدترین اقتصادها در سال۲۰۲۵
جهان صنعت – سال۲۰۲۵ برای اقتصاد جهانی میتوانست بسیار بدتر از آن چیزی باشد که درنهایت رقم خورد. در ماه آوریل، زمانی که جنگ تجاری جدید رییسجمهور آمریکا آغاز شد بسیاری از اقتصاددانان و سرمایهگذاران انتظار سقوطی عمیق در اقتصاد جهانی و رکود فراگیر داشتند. با این حال اقتصاد جهانی توانست در برابر فشارهای ایجادشده مقاومت کند و رشد اقتصادی سال۲۰۲۵ در حدود ۳درصد باقی ماند که مشابه سال گذشته میلادی است. بازار کار نیز در بیشتر کشورها وضعیت مطلوبی داشت و نرخ بیکاری در سطحی پایین قرار گرفت. بازارهای سهام نیز سالی نسبتا خوب را پشت سر گذاشتند. تنها متغیری که همچنان نگرانی ایجاد میکرد تورم بود زیرا نرخ تورم در بیشتر کشورهای توسعهیافته همچنان بالاتر از هدف ۲درصد بانکهای مرکزی باقی ماند.
این عملکرد کلی اما اختلافات گسترده میان کشورها را پنهان میکند. مجله اکونومیست برای پنجمینسال متوالی ارزیابی جامع عملکرد اقتصادی کشورها را انجام دادهاست. در این ارزیابی پنجشاخص کلیدی تورم، گستره تورم، رشد تولید ناخالص داخلی، وضعیت اشتغال و عملکرد بازار سهام مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه این بررسی رتبهبندی ۳۶کشور عمدتا ثروتمند بوده تا مشخص شود کدام اقتصاد بهترین عملکرد را در سال۲۰۲۵ ثبت کرده است. حاصل این رتبهبندی تصویری از اقتصادهایی ارائه میدهد که موفق بودند و کشورهایی که همچنان با چالشهای ساختاری مواجهند.
صعود جنوب اروپا؛ صدرنشینی پرتغال
امسال نیز مانند سال قبل بهترین عملکرد اقتصادی از آنِ کشورهای جنوب اروپا بود. پس از اینکه اسپانیا سال گذشته در رتبه اول قرار گرفت اینبار پرتغال موفق شد عنوان اقتصاد سال را از آن خود کند. پرتغال در سال۲۰۲۵ ترکیبی از رشد قوی اقتصادی، تورم پایین و بازاری پویا در بورس را بهنمایش گذاشت. اقتصاد این کشور توانست همزمان با جذب گردشگران بیشتر و ورود افراد ثروتمند از کشورهای دیگر بهدلیل مزیتهای مالیاتی رشد چشمگیری ثبت کند.
یونان و اسپانیا هم که در دهه۲۰۱۰ با بحرانهای سنگین اقتصادی مواجه بودند امسال نیز عملکردی نزدیک به صدر جدول داشتند. یونان که در سالهای۲۰۲۲و۲۰۲۳ عنوان اقتصاد برتر را کسب کرده بود همچنان جایگاهی بالا را حفظ کرده است. ایرلند نیز فقط اندکی با کسب عنوان نخست فاصله داشت.
درمقابل کشورهای شمال اروپا در پایینترین ردههای فهرست قرار گرفتند. استونی، فنلاند و اسلواکی سهکشوری بودند که ضعیفترین عملکرد اقتصادی را در سال۲۰۲۵ به ثبت رساندند. هرچند آلمان نسبت به سالهای قبل بهبود جزئی نشان داد اما همچنان عملکرد مطلوبی نداشت. بریتانیا نیز باوجود کاهش تورم نسبت به سال گذشته همچنان در ردههای پایین جدول باقی ماند. فرانسه با وجود آشفتگیهای سیاسی داخلی درمجموع عملکرد نسبتا قابل قبولی داشت. درآن سوی اقیانوس ایالاتمتحده تنها درمیانه جدول قرار گرفت و حتی پایینتر از ایتالیا ایستاد. علت اصلی عملکرد ضعیفتر آمریکا تورم نسبتا بالا بود؛ هرچند بازار کار این کشور همچنان قوی ارزیابی شد.
تورم: نقطهای تعیینکننده برای رتبهبندی
اولین شاخص بررسیشده در رتبهبندی تورم هسته است؛ تورمی که قیمت غذا و انرژی را که نوسانات بالایی دارند حذف میکند. کشوری که نرخ تورم هسته آن به ۲درصد نزدیکتر باشد رتبه بهتری کسب میکند. در این زمینه ترکیه بدترین وضعیت را داشت. سیاستهای اقتصادی رییسجمهور ترکیه موجب شده سطح تورم هسته در این کشور بسیار بالاتر از دیگر کشورها باشد. پس از ترکیه استونی بدترین عملکرد را ثبت کرده و در سهماهه سوم سال۲۰۲۵ به تورم هسته نزدیک ۷درصد رسیده است؛ سطحی که همچنان آثار شوک انرژی سال۲۰۲۲ را بازتاب میدهد. بریتانیا نیز با وجود کاهش تورم نسبت به سال قبل همچنان با تورم ۴درصدی فاصله قابلتوجهی با هدف بانک انگلستان دارد.
درمقابل برخی کشورها با تورم بسیار پایین مواجهند؛ ازجمله سوئد که نرخ تورم هسته آن تقریبا نزدیک صفر است. هرچند این رقم ممکن است برای خانوارهایی که چند سال تورم بالا را تجربه کردند مطلوب بهنظر برسد اما اقتصاددانان چنین وضعیتی را نشانه خطر بالقوه رکود و افزایش بار واقعی بدهیها میدانند. کشورهای دیگری مانند فنلاند و سوئیس نیز با تورم هسته بسیار پایین مواجهند. ژاپن باوجود افزایش تورم نسبت به دهه۲۰۱۰ همچنان در سطحی پایینتر از سایر اقتصادهای پیشرفته قرار دارد.
شاخص دوم «گستره تورم» بوده؛ شاخصی که سهم کالاهایی را اندازهگیری میکند که قیمت آنها بیش از ۲درصد در سال افزایش یافته است. این شاخص نشان میدهد تورم محدود به چند گروه کالا بوده یا اینکه بهصورت گستردهتری در سبد مصرفی نفوذ کرده است. در برخی کشورها از جمله آمریکا این شاخص رشد قابلتوجهی داشته که احتمالا ناشی از سیاستهای مالی تهاجمی است. در استرالیا نیز بیش از ۸۵درصد کالاهای موجود در سبد مصرفی رشد قیمتی بالاتر از ۲درصد داشتند.
رشد اقتصادی و بازار کار: ستاره درخشان پرتغال
در شاخص رشد اقتصادی و اشتغال نیز پرتغال عملکردی متمایز داشت. رونق گردشگری و ورود سرمایهگذاران خارجی رشد اقتصادی این کشور را فراتر از میانگین اروپا قرار داد. کشورهای دیگری مانند جمهوری چک و کلمبیا نیز توانستند رشد تولید و افزایش اشتغال را همزمان تجربه کنند و بههمیندلیل در یکسوم بالای رتبهبندی قرار گرفتند. درمقابل کرهجنوبی با کاهش اشتغال روبهرو شد. نروژ نیز بهدلیل وابستگی قابلتوجه به تجارت جهانی و کالاهای اساسی از کاهش مبادلات بینالمللی آسیب دید.
ایرلند نمونهای ویژه در این میان است. این کشور در سهماهه سوم سال رشد اقتصادی بیش از ۱۲درصد را ثبت کرد اما این عدد چشمگیر بهدلیل حضور شرکتهای چندملیتی در این کشور بازتاب واقعی اقتصاد داخلی نیست. بههمیندلیل اقتصاددانان ایرلندی و نهادهای آماری از شاخص «تقاضای داخلی تعدیلشده» برای ارزیابی بهتر عملکرد اقتصادی استفاده میکنند و در این رتبهبندی نیز همین شاخص مبنا قرار گرفته است.
بازارهایسهام: از سقوط دانمارک تا جهش اسرائیل
آخرین شاخص بررسیشده عملکرد بازارسهام است. برخلاف انتظار بازارسهام آمریکا بهترین عملکرد را ثبت نکرد. افزایش قیمت سهام این کشور در حد متوسط بود و بیشتر بازتاب موفقیت سالهای گذشته بهشمار میرفت. فرانسه نیز بازاری کمنوسان داشت و ارزش سهام شرکتهای بزرگی مانند LVMH تقریبا بدون تغییر باقی ماند.
در این زمینه دانمارک بدترین عملکرد را داشت. سهام شرکت نوو نوردیسک، تولیدکننده مشهور داروی اوزمپیک در سال۲۰۲۵ حدود ۶۰درصد سقوط کرد زیرا این شرکت جایگاه پیشتاز خود در بازار داروهای کاهش وزن را از دست داد.
درمقابل بهترین عملکرد در بازارسهام متعلق به اسرائیل بود. ارزش سهام بانک لئومی، بزرگترین شرکت بورسی اسرائیل طی یکسال حدود ۷۰درصد رشد کرد. پرتغال نیز جهش چشمگیری در بازارسهام تجربه کرد؛ رشدی بیش از ۲۰درصد در سال۲۰۲۵. نکته جالب آنکه براساس دادههای تاریخی اقتصاد برتر سال معمولا در سال بعد نیز رشد حدود ۲۰درصدی در بازارسهام ثبت میکند.
منبع: جهانصنعتنیوز
