بازگشت به قلمرو گمشده نقدینگی
جهان‌صنعت – شاخص‌کل بورس در معاملات روز گذشته با افزایش ۶۴/۰درصدی، ۱۶هزار و ۲۴۹ واحد رشد کرد و در سطح ۲۵۷۱۱۲۵واحدی به کار خود در اولین روز معاملاتی هفته پایان داد. شاخص‌کل هم‌وزن نیز صعود کرد و با افزایش ۲۷/۰درصدی، ۲۱۳۴واحد بالا آمد تا رقم ۷۸۴۳۸۷واحد را به ثبت برساند. رشد هر دو نماگر گرچه محتاطانه بود اما نشان داد که احتمال دارد فضای بازار دست‌کم در کوتاه‌مدت از هیجان فروش فاصله گرفته باشد. با این وجود، فعالیت معاملاتی در بخش سهام و ابزارهای مرتبط همچنان ضعیف ماند. ارزش معاملات خرد سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی به حدود ۴۲۱۰میلیارد تومان رسید که سطحی پایین ارزیابی می‌شود و نشان می‌دهد بخش وسیعی از سرمایه‌گذاران هنوز از ورود فعالانه به بازار خودداری می‌کنند. از سوی دیگر، ۵۳درصد نمادها در روز شنبه، در محدوده مثبت معامله شدند که سیگنالی از بهبود نسبی در فضای عرضه و تقاضاست. نرخ یا نسبت قدرت خرید خریداران حقیقی به فروشندگان حقیقی برابر با ۲۶/۱ گزارش شد که به معنی برتری نسبی تقاضاست. علاوه بر این، ورود ۷۲۸میلیارد تومان پول حقیقی به بازار سهام ثبت شد، هرچند همزمان سرمایه‌گذاران حقیقی حدود ۱۳۵میلیارد تومان از صندوق‌های درآمد ثابت خارج کردند که در صورت ورود پول به سهام، خروج پول از صندوق‌های درآمد ثابت و بهبود ارزش معاملات، می‌توان بازگشت شاخص‌کل به مدار صعودی پایدار را انتظار داشت.
از سوی دیگر، یک نشانه قابل تامل وجود صف‌های سنگین فروش در پایان بازار بود. ارزش صف‌های فروش در انتهای معاملات روز گذشته به حدود ۱۷۲۲میلیارد تومان رسید در حالی که ارزش صف‌های خرید تنها ۴۴۳میلیارد تومان گزارش شد. این تفاوت فاحش میان صف‌های فروش‌وخرید گویای آن است که با وجود رشد شاخص‌ها، فشار عرضه از بین نرفته و همچنان در جریان معاملات حضور داشته است. در مجموع، آمار دیروز حکایت از احتمال آغاز تعدیل در روند نزولی اخیر دارد ولی فاصله چشمگیر میان ارزش معاملات و سنگینی صف‌های فروش نشان می‌دهد مسیر بازگشت بازار به دوره رونق هنوز پر از عدم قطعیت است. برای تبدیل نشانه‌های مثبت کوتاه‌مدت به روندی پایدار، نیاز به افزایش قابل‌توجه نقدشوندگی، ثبات جریان پول حقیقی و کاهش نااطمینانی‌های اقتصاد کلان است.
حباب منفی آرام گرفت
با بهبود وضعیت کلی بازار در اولین روز معاملاتی هفته، صندوق‌های اهرمی شاهد افزایش تقاضا و تعدیل قابل‌توجهی در حباب منفی خود بوده‌اند. این روند نشان می‌دهد که پس از دوره‌ای از فشار فروش و کاهش ارزش، شاید بتوانیم بهبودی نسبی در جریان معاملات این صندوق‌ها را شاهد باشیم. در میان همه صندوق‌های اهرمی، وضعیت صندوق دوایکس جالب توجه است. این صندوق که طی ریزش اخیر بازار، یکی از ضعیف‌ترین عملکردها را از نظر بازدهی داشته، هم‌اکنون تنها صندوقی است که با حباب مثبت مواجه است. این یعنی قیمت این صندوق بالاتر از ارزش ذاتی آن معامله می‌شود و حباب مثبت آن به حدود ۱۸/۴درصد رسیده است. در سوی مقابل، صندوق بیدار بیشترین حباب منفی را در بین صندوق‌های اهرمی به خود اختصاص داده است. با حباب منفی نزدیک به ۱۰درصد (۵۷/۹درصد)، می‌توان گفت که قیمت آن به میزان قابل‌توجهی پایین‌تر از ارزش واقعی‌اش قرار دارد. چنین حباب منفی‌ای می‌تواند بیانگر نگرانی‌های سرمایه‌گذاران نسبت به عملکرد آینده صندوق، ضعف در مدیریت یا اثرات منفی شرایط بازار بر این صندوق باشد.
سایر صندوق‌های اهرمی نیز وضعیت مشابهی دارند و همگی با حباب منفی مواجه هستند. صندوق جهش با حباب منفی ۵/۸درصد، نارنج اهرم منفی ۸۹/۶درصد، شتاب منفی ۸۳/۶درصد، توان منفی ۷۸/۴درصد، اهرم منفی ۰۲/۴درصد، موج منفی ۴/۳درصد و پیشران منفی ۶۹/۰درصد همگی کمتر از ارزش ذاتی معامله می‌شوند. جمع‌بندی وضعیت صندوق‌های اهرمی حاکی از آن است که بازار هنوز کاملا از نوسانات و چالش‌های گذشته فاصله نگرفته و با توجه به شرایط کلان اقتصادی احتمالا به زودی به مدار رشد پایدار باز نخواهد گشت اما افزایش تقاضا و تعدیل حباب منفی می‌تواند نشانه‌ای از ورود به فاز بهبود و تثبیت قیمت‌ها باشد.
گره کور FATF باز می‌شود؟
مذاکرات ایران با FATF بعد از ۶ سال وقفه از سر گرفته شده است و این تحولات می‌تواند تاثیر چشمگیری بر بخش بانکی کشور داشته باشد. در روز گذشته، شاهد افزایش قابل‌توجه تقاضا برای سهام بانکی و صندوق‌های مرتبط با این بخش مانند دارایکم بودیم که نشان‌دهنده انتظار مثبت سرمایه‌گذاران نسبت به آینده این صنعت است. دلیل این توجه خاص به بانک‌ها را جز در پیشرفت احتمالی در رفع محدودیت‌های بین‌المللی نمی‌توان جست‌وجو کرد. با بازگشت ایران به تعاملات مالی جهانی، بانک‌ها می‌توانند مراودات مالی خود را با بانک‌های خارجی افزایش دهند و دسترسی به منابع ارزی و اعتباری نیز به‌طور قطع بهبود خواهد یافت. این موضوع باعث می‌شود درآمد بانک‌ها از محل کارمزد خدمات بین‌المللی رشد قابل‌توجهی داشته باشد که در نهایت به سودآوری بالاتر و جذابیت بیشتر سهام بانکی منجر خواهد شد.
این شرایط می‌تواند نگاه صندوق‌های سرمایه‌گذاری را به سهام بانکی دگرگون کند و باعث افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در این بخش شود. به همین دلیل، بررسی دقیق صندوق‌هایی که در سهام بانکی سرمایه‌گذاری کرده‌اند، برای فعالان بازار و سرمایه‌گذاران اهمیت زیادی دارد. در واقع، بازگشت به تعاملات بین‌المللی برای بانک‌ها می‌تواند نقطه‌عطفی باشد که فضای بانکی کشور را متحول کند و فرصت‌های جدیدی برای رشد و سودآوری به ارمغان بیاورد. این موضوع همچنین نشان می‌دهد که بخش بانکی پس از سال‌ها انزوای بین‌المللی می‌تواند از محرک‌های جدید اقتصادی بهره‌مند شود و به‌عنوان یکی از بخش‌های پیش‌رو بازار سرمایه مطرح شود. بنابراین، هرگونه پیشرفت در مذاکرات FATF نه‌تنها به اقتصاد کشور در سطح خرد و کلان کمک خواهد کرد، بلکه چشم‌انداز روشنی را برای سهام بانکی و صندوق‌های مرتبط با آن به وجود خواهد آورد و می‌تواند موج جدیدی از سرمایه‌گذاری و رشد در این بخش را به همراه داشته باشد.
بورس جهان زیر تیغ تغییرات
در هفته‌ای که گذشت، بازارهای جهانی شاهد نوسانات قابل‌توجهی بودند که سه عامل اصلی این این تحولات را هدایت و رهبری می‌کردند. ابتدا، آمار اشتغال آمریکا کمتر از پیش‌بینی‌ها گزارش شد که نگرانی‌هایی درباره سلامت بازار کار در قدرتمندترین اقتصاد جهان ایجاد کرد. همزمان با این موضوع، تعیین جانشین جروم پاول در فدرال‌رزرو نزدیک است و انتظار می‌رود سیاست‌های پولی جدید مسیر تازه‌ای را برای اقتصاد آمریکا و به‌تبع آن بازارهای جهانی رقم بزند. با این وجود، ضعف موجود در بازار کار می‌تواند روند کاهش نرخ بهره را پیچیده کند.
از سوی دیگر، بازار نفت تحت‌تاثیر رویدادهای سیاسی قرار گرفت و قیمت‌ها کاهش قابل ملاحظه‌ای را تجربه کردند. مذاکرات اخیر بین مقامات روسیه و ایالات متحده به بهبود روابط دامن زده و باعث شده نگرانی‌ها درباره تحریم‌های جدید نفتی کاهش یابد. پس از تماس تلفنی مثبت میان روسای جمهور دو کشور، ترامپ اعلام کرد که تصمیم‌گیری درباره تحریم‌ها به ولادیمیر پوتین واگذار شده است. این تحولات به همراه کاهش مختصر قیمت فرآورده‌های نفتی نشان می‌دهد که بازار نفت در شرایط مناسبی قرار دارد و نگرانی‌ها درباره عرضه نفت کاهش یافته است.
در نهایت، چین با اتخاذ سیاست‌های حمایتی جدید، روند بهبود در بازارهای کالا از جمله سنگ‌آهن و فولاد را تسریع کرده است. افزایش تقاضا و قیمت‌ها در این بخش‌ها موجب شده تولیدکنندگان فولاد به سمت سوددهی بازگردند و قیمت جهانی فولاد نیز روند صعودی آرامی داشته باشد. این تحولات نشان‌دهنده حرکت اقتصاد چین به سمت بهبود و تاثیر آن بر بازارهای جهانی است.
به طور کلی، ضعف بازار کار آمریکا، تغییرات سیاست پولی، تحولات مثبت در مذاکرات نفتی و حمایت‌های اقتصادی چین عوامل اصلی نوسانات بازار سرمایه در بیشتر کشورهای جهان در هفته گذشته بوده‌اند که از ایجاد تغییر در چشم‌انداز اقتصادی جهانی نشأت می‌گیرد.
