ایران حضوری متفاوت در هشتادمین مجمع عمومی سازمان ملل داشت؛ محدودیت‌ها مانع دیپلماسی نشد
جهان صنعت، در شرایطی که فضای مجمع عمومی در هشتادمین سالگرد تأسیس سازمان ملل بیش از هر زمان دیگری تحت تاثیر بحران‌های جهانی، جنگ‌ها، تضادهای سیاسی و بی‌عدالتی‌های ساختاری قرار دارد، ایران با هیاتی محدود اما هدفمند، حضوری معنادار و فعال را در مجمع عمومی سازمان ملل رقم زد.
سخنرانی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان، و رایزنی‌های فشرده هیات دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران، به سرپرستی او و سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه دولت چهاردهم حامل پیامی روشن از مقاومت و اقتدار ملت ایران به جامعه جهانی بود: نه تسلیم در برابر فشار، نه سکوت در برابر تحریم.
صدای یک ملت از پشت تریبون جهانی
هر ساله با فرارسیدن موعد نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل، خیابان‌های منهتن نیویورک با تدابیر شدید امنیتی و تردد سنگین دیپلمات‌ها و سران کشورها، رنگ و بویی جهانی به خود می‌گیرد. امسال اما، این شهر در حالی میزبان مقامات ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل بود که فضای امنیتی و سیاسی آن به‌واسطه بازگشت دونالد ترامپ به قدرت، بیش از همیشه ملتهب و بدبینانه به نظر می‌رسید که بیش از همه متوجه هیأت ایرانی بود.
ایالات متحده به عنوان کشور میزبان، تحت سیاست‌های دولت ترامپ، محدودیت‌هایی عجیب و گسترده ای برای اعضای هیات ایرانی اعمال کرد. آمریکا حتی از صدور روادید برای خبرنگاران ایرانی خودداری کرد تا مانع رساندن صدای نماینده مردم ایران و دیدارهای او با رهبران دیگر کشورها شود. با این حال، سخنرانی پزشکیان در دومین روز نشست، نه‌تنها به صدر اخبار جهانی راه یافت، بلکه با نشان دادن تصاویر کتاب شهدای جنگ ۱۲ روزه از پشت تریبون سازمان ملل، لحظه‌ای تاریخی و تأثیرگذار را رقم زد؛ لحظه‌ای که به گفته تحلیلگران، بار دیگر مظلومیت ایران را به شکلی تصویری و انسانی در معرض نگاه جهانیان قرار داد.
پزشکیان که برای دومین سال متوالی در جایگاه رئیس‌جمهور ایران در مجمع عمومی سازمان ملل سخن می‌گفت، این‌بار در شرایطی به نیویورک آمد که منطقه غرب آسیا و مناسبات جهانی و منطقه ای در التهاب شدید ناشی از جنگ ۱۲ روزه آمریکا و اسرائیل علیه ایران و برخی از دیگر کشورهای منطقه و نیز جنگ طلبی های تل آویو قرار داشت. او در برابر محدودیت‌ها، فشارها، و حتی سانسور آشکار ایالات متحده ایستاد و از تریبون سازمان ملل، صدای مردم ایران را با صراحت به گوش جهانیان رساند؛ صدایی که نه در مرزهای جغرافیایی قابل محصور شدن بود، نه در چارچوب رسانه‌های غربی قابل سانسور.
پزشکیان در اقدامی تاثیرگذار هنگام سخنرانی، کتاب مصور شهدای جنگ ۱۲ روزه را در مقابل دوربین‌ها قرار داد؛ لحظه‌ای تاریخی که به گفته تحلیلگران، مظلومیت ایران را به شکلی مستند و بصری در معرض دید افکار عمومی جهانی قرار داد. او در بخشی از این سخنرانی با محکومیت صریح اقدامات رژیم صهیونیستی و حمایت‌های آشکار غرب، بار دیگر بر فتوای رهبر معظم انقلاب درباره حرمت تولید و به‌کارگیری سلاح هسته‌ای تأکید کرد و گفت: «ایران هیچ‌گاه به دنبال ساخت چنین تسلیحاتی نبوده و نخواهد بود.»
پزشکیان همچنین در مصاحبه‌ای در پایان این سفر، پیشنهاد آمریکا مبنی بر تحویل کل اورانیوم غنی‌شده ایران در ازای تنها سه ماه تعلیق تحریم‌ها را «غیرمنطقی و توهین‌آمیز» خواند و تصریح کرد: «اگر انتخاب بین تسلیم و اسنپ‌بک باشد، جمهوری اسلامی ایران مسیر دوم را با اقتدار طی خواهد کرد.»
محدودیت‌های میزبان و پایداری دیپلماتیک ایران
در حالی که مجمع عمومی سازمان ملل امسال در سایه بازگشت دونالد ترامپ به قدرت، فضای امنیتی و سیاسی پرتنشی را تجربه می‌کند، آمریکا به عنوان میزبان نه‌تنها از صدور روادید برای بسیاری از اعضای هیات رسانه ای ایران خودداری کرد، بلکه حتی دیپلمات‌های ایرانی شاغل در سازمان ملل را نیز با محدودیت‌های بی‌سابقه در تردد مواجه ساخت. با این حال، با توجه به تاکید رئیس‌جمهور ایران بر ترکیب «کم‌تعداد اما مؤثر» همراهان خود در سفرها، هیات ایران حضوری هوشمندانه برپایه تعامل هدفمند با جهان متمرکز شد نه تشریفات معمول.
سیاستمداری بی‌پیرایه در دل میدان دیپلماسی
پزشکیان در این سفر، همان‌گونه که در داخل ایران شناخته می‌شود، ساده، بی‌پیرایه و صادق ظاهر شد. اگرچه در دیدارهای رسمی با سران و مقامات بین‌المللی آداب دیپلماتیک و تشریفات مرسوم را رعایت می‌کرد، اما در نشست‌های غیررسمی با فعالان ضد جنگ، رسانه‌ها، اندیشکده‌های آمریکایی و نیز ایرانیان مقیم آمریکا، خودِ واقعی‌اش بود. شنونده‌ای دقیق، پاسخگویی متین، و شخصیتی باوقار که حتی نه تنها در برابر نقدهای تند، از چارچوب احترام خارج نشد بلکه با گشاده رویی از آنها استقبال می کرد.
در جلسه چالشی رئیس جمهور با رسانه‌ها و اندیشکده‌های آمریکایی که بیش از دو ساعت به طول انجامید و سه دور پرسش و پاسخ فشرده را شامل می‌شد، او با صبوری و تسلط، به تمامی سؤالات پاسخ داد. این نشست به اذعان شرکت کنندگان، «فراتر از انتظار» بود و نشان داد که گفت‌وگوی صریح، حتی در فضای اختلاف، می‌تواند به درک متقابل کمک کند.
پزشکیان در دیدار یک‌ساعته با فعالان ضد جنگ آمریکایی نیز با روی گشاده، نه‌تنها از پیشنهاد آنها برای سفر به ایران استقبال کرد، بلکه با طعنه‌ای دیپلماتیک گفت: «شاید بعد از سفر به ایران، دیگر اجازه بازگشت به کشورتان را ندهند!» جمله‌ای که لبخند بر لبان جمع حاضر آورد، اما در عمق خود حاوی نقدی جدی به فضای دمکراسی و آزادی بیان در ایالات متحده بود.
دیدارهای دیپلماتیک؛ فرصتی برای بازتعریف روایت ایران در نشست های دوجانبه
در کنار سخنرانی رسمی، دیدارهای دوجانبه پزشکیان با سران و مقامات کشورهای مختلف، بخش مهمی از این سفر را تشکیل داد. دیدار با «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهور فرانسه، که در دفتر رسمی این کشور در سازمان ملل برگزار شد و بیش از نیم ساعت به طول انجامید.
دیدارهای دیگر رئیس‌جمهور، از جمله با رؤسای‌جمهور عراق، فنلاند، سوئیس، بولیوی و نخست‌وزیر نروژ، نیز در محل اقامت هیات ایرانی برگزار شد. طولانی‌ترین این دیدارها، گفت‌وگوی یک‌ساعته با رئیس شورای اروپایی بود. پزشکیان در این نشست، ضمن طرح انتقادات جدی نسبت به سکوت اروپا در برابر جنایات رژیم صهیونیستی، از استانداردهای دوگانه غرب در قبال ایران انتقاد کرد.
هیات دیپلماتیک ایران در این سفر نقش کلیدی در پیشبرد سیاست خارجی ایفا کرد. سید عباس عراقچی و تیم همراه او با دیپلماسی فعال، در کنار همراهی دقیق رئیس‌جمهور، دیدارهایی مؤثر با وزرای خارجه کشورهای اروپایی، نمایندگان سازمان ملل و دو نشست مهم با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برگزار کردند.
عراقچی پس از این رایزنی‌ها در نشست شورای امنیت سازمان ملل درخصوص قطعنامه پیشنهادی روسیه و چین با هدف تعویق ۶ ماهه اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران با بیان اینکه پیش نویس قطعنامه تلاشی صادقانه برای پیشبرد دیپلماسی بود، گفت: آمریکا به دیپلماسی خیانت کرد و سه کشور اروپایی توافق هسته ای (برجام) را دفن کردند.
ایرانیان مقیم آمریکا، دور اما نزدیک
نشست‌های جداگانه رئیس جمهوری ایران با صاحبنظران و رسانه های آمریکایی و نیز اندیشه ورزان و ایرانیان مقیم آمریکا نیز در فضای گفت‌وگو، صمیمی، عاطفی و گاه انتقادی بود.
بسیاری از ایرانیان مقیم آمریکا، با وجود اختلاف دیدگاه‌ها، بر عشق به وطن، تمایل به بازگشت و آمادگی برای مشارکت در توسعه کشور تاکید داشتند. پزشکیان این دغدغه‌ها را با دقت شنید، یادداشت کرد. این جلسات، بازتابی از پیوند ناگسستنی ایرانیان با سرزمین مادری بود؛ پیوندی که نه با فاصله جغرافیایی، نه با فشارهای رسانه‌ای و نه با سیاست‌های خارجی گسسته نمی‌شود.
جمع‌بندی حضوری متفاوت
سفر چهار روزه رئیس‌جمهور ایران به نیویورک، نه‌تنها تریبونی برای ارائه مواضع رسمی کشور بود، بلکه صحنه‌ای برای بازنمایی چهره‌ای انسانی و متعهد از ایران در سطح جهانی شد و پزشکیان، نه به‌عنوان یک سیاستمدار سنتی، بلکه با منش یک پزشک متخصص، یک مبارز قدیمی، و رئیس‌جمهوری عمل‌گرا، در متن پرتنش‌ترین فضای دیپلماتیک جهان ایستاد و گفت: ما نه برای دفاع، که برای بیان حقیقت آمده‌ایم. آمده‌ایم تا صدای ملت ایران، صدای مظلومیت، عزت، و منطق را به گوش جهانیان برسانیم.
پزشکیان در این سخنرانی، علاوه بر محکومیت حملات اسرائیل و حمایت‌های غرب، بر فتوای رهبری در زمینه حرمت سلاح هسته‌ای تاکید کرد و گفت ایران هرگز به دنبال ساخت چنین تسلیحاتی نبوده و نخواهد بود.
رئیس جمهوری ایران همچنین در مصاحبه ای پیشنهاد آمریکا مبنی بر تحویل کل اورانیوم غنی‌شده در ازای تنها سه ماه تعلیق تحریم‌ها را «غیرمنطقی و توهین‌آمیز» خواند و تصریح کرد که اگر انتخاب بین تسلیم و اسنپ‌بک باشد، جمهوری اسلامی ایران با تمهیدات پیش‌بینی‌شده، مسیر دوم را با اقتدار طی خواهد کرد.
روایت این سفر نشان داد که دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران، حتی در سخت‌ترین شرایط و در قلب سنگرهای تبلیغاتی غرب، توان اثرگذاری دارد؛ صدایی که با قدرت، عقلانیت و اعتماد به نفس، مسیر خود را در جهان امروز باز می‌کند؛ یعنی: صدای حقیقت از دل فشارها.
منبع: ایرنا
