برخورد قضایی با آغل‌پنداران وطن
جهان صنعت – «بعضی می‌خواهند وطن را به آغل تبدیل کنند!» این جمله‌ای است که وحید جلیلی، قائم‌مقام سازمان صداوسیما به فاصله تنها چند روز پس از پایان جنگ ۱۲روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی، آن هم در یک برنامه تلویزیونی با عنوان «خرمشهر» به زبان آورد. تعبیری جنجالی که اگرچه طی این چند روز گذشته با واکنش گسترده افکار عمومی مواجه شده اما نامه‌نگاری سازمان امور اجتماعی کشور با دادستانی باعث شده بحث‌ها در این رابطه وارد مرحله‌ای تازه شود.
آنطور که منابع مختلف خبری گزارش داده‌اند، حالا سازمان امور اجتماعی به‌عنوان یکی از سازمان‌های زیرمجموعه وزارت کشور که زیر نظر سیدمحمد بطحایی فعالیت می‌کند، در نامه‌ای به دادستان کل‌کشور به اظهارات بحث‌انگیز تازه وحید جلیلی، قائم‌مقام صداوسیما واکنش نشان داده و خواستار آن شده که دادستانی در مقام مدعی‌العموم ورود کرده با وحید جلیلی به‌خاطر به‌کار بردن واژه «آغل» برای «وطن» برخورد کند. این خبر را روز دوشنبه هفته جاری مجید رفیعی، سردبیر سایت تابناک در توئیتی اعلام کرد. به نوشته این فعال رسانه‌ای، «گویا بعد از اظهارات عجیب وحید جلیلی قائم‌مقام صداوسیما که با منویات و بیانات صریح رهبر معظم انقلاب و روح همبستگی ملی تعارض آشکار داشت، سازمان امور اجتماعی کشور در نامه‌ای به دادستان کل کشور به عنوان مدعی‌العموم، تقاضای رسیدگی عاجل به اظهارات جلیلی را کرده است.»
وحید جلیلی اما در حالی بار دیگر با مواضع عجیب و تند و تیزش جنجال‌آفرینی کرده که در دوران جنگ ۱۲روزه دستگاه‌های حاکمیتی پیوسته خواستار همبستگی ملی حول محور ایران شده بودند؛ رویه‌ای که البته از چند روز پیش از آغاز جنگ ۱۲روزه نیز آغاز شده بود و در یک نمونه از اقداماتی که در این راستا انجام گرفت، یک مجسمه برنزی عظیم‌الجثه از آرش کمانگیر از اسطوره‌های ایرانی در میدان ونک نصب شد؛ اقدامی که ازقضا با واکنش گسترده و مثبت افکار عمومی نیز مواجه شده و احتمالا همین واکنش مثبت بود که باعث شد به‌ویژه وقتی جنگ ۱۲روزه آغاز شد، این رویه با شدت و حدتی بیشتر در دستورکار مسوولان قرار گیرد.
تا آنجا که حتی صداوسیمای جمهوری اسلامی نیز در ویژه‌برنامه‌های خود در ایام جنگ ۱۲روزه، چهره‌هایی همچون محمدرضا جلایی‌پور، مصطفی کواکبیان، الیاس حضرتی و حسام‌الدین آشنا را به برنامه‌های مختلف سیما دعوت کرد تا این رسانه حاکمیتی دست‌کم در آن چند روز در قامت یک رسانه ملی فعالیت کند.
این رویه حتی تا آنجا ادامه یافت که در این ایام ۱۲روزه، برای نخستین‌بار صدا و تصویر یک خواننده مقیم لس‌آنجلس نیز از صدا و سیما پخش شد و به‌جز پخش صدای معین، آهنگی از «یاس» و «حصین» رپکن‌های زیرزمینی پخش شد. اقداماتی که مطابق انتظار با استقبال بسیاری روبه‌رو شد.
هرچند برخی ناظران نیز معتقد بودند که این اقدامات صداوسیما صرفا مختص این روزهای خاص است و این سازمان با مدیریت پیمان جبلی و وحید جلیلی، همین که سایه جنگ از کشور کنار برود، بار دیگر به تنظیمات کارخانه برمی‌گردد! پیش‌بینی این ناظران اگرچه در نگاه نخست بدبینانه به نظر می‌رسید اما همین که روزهای سخت جنگ ۱۲روزه به پایان رسید، روشن شد که چندان دور از حقیقت نبوده است. چنانکه همین گفته‌های جنجالی وحید جلیلی نشان داد که برای طیف تندرو حاکم بر صداوسیما دَر همچنان بر همان پاشنه می‌چرخد.
با این همه اما چنانچه اشاره شد این اظهارات جنجالی وحید جلیلی بلافاصله با واکنش انتقادی افکار عمومی مواجه شد. چنانکه کامبیز نوروزی، حقوقدان اظهارات جلیلی را به خاطر نداشتن سند، مدرک و منبع بی‌اعتبار و دروغ خواند و نوشت: «چنین ادعایی بدون سند و مدرک و ذکر منبع مطلقا بی‌اعتبار و خلاف واقع خواهد بود. معلوم می‌شود که با دروغ مواجهیم.»
محسن برهانی، حقوقدان دیگری که به این اظهارات وحید جلیلی واکنش نشان داد نیز در توئیتی که از طریق حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد، نوشت: «این جماعت غیرخودشان را حتی انسان نمی‌دانند و جمع شدن همه را مساوی تبدیل شدن وطن به آغل می‌دانند. مایه فلاکت ایرانیان این جماعت خود حق پندارند. صداوسیما یک روز پس از صلح، مجدد به تنظیمات کارخانه بازگشت و دو قطبی را شروع کرد! این جماعت با هر همدلی برای ایران مشکل دارند!» نکته جالب‌تر این بود که دامنه این انتقادها چنان گسترش یافت که حتی برخی همفکران جلیلی نیز در نقد او موضع‌گیری کردند.
چنانکه وحید یامین‌پور، مجری تلویزیون در یک برنامه تلویزیونی به تریبون‌داران توصیه کرد که مراقب زبان خود باشند. به تعبیر او «برای حفظ انسجام ملی افرادی که تریبون دارند و از طریق رسانه سخن می‌گویند باید مراقبه دهان و زبان داشته باشند. نباید گذاشت غبار بنشیند روی انسجام ملی.» محمود عباس‌زاده مشکینی، نماینده اصولگرای مجلس نیز خطاب به وحید جلیلی نوشت: «وطن در ذهن ایرانی، نه فقط جغرافیاست بلکه خاطره خرمشهر است، تلاوت قرآن از رادیو جبهه‌هاست، نمادهای عاشورایی و فرهنگی و هنری است که پیوند معنوی را با سرزمین نهادینه کرده‌اند. در چنین زمینه‌ای استعاره «آغل» نه یک نقد که نوعی «اخته‌سازی نمادین هویت ملی» است. تخفیف یک ساحت از روایت وطن – معنوی یا فرهنگی – به‌مثابه حذف یا تحقیر بخشی از خیال مشترک است و در نتیجه، تضعیف انسجام روانی ملت.»
رضا پورحسین، مدیر پیشین سازمان صداوسیما که بیشتر به‌خاطر اجرای مناظره‌های انتخاباتی سال۸۸ شناخته می‌شود نیز در یک اظهارنظر مطبوعاتی در این رابطه به سایت صبا گفت: «مرزبندی بین مردمی که همه در صحنه حضور داشتند، اگر کار دشمن نباشد، قطعا یک حماقت است. اکنون زمان آن است که این سرمایه اجتماعی را حفظ کنیم، آن را تقویت کنیم، زبان‌های مشترک‌مان را افزایش دهیم. چتر جمهوری اسلامی ایران و چتر حاکمیت بر سر همه مردم ایران برافراشته و ایران متعلق به همه مردم ایران است. نهادهای ایران نیز متعلق به همه مردم ایران هستند.» محمدرضا جوادی یگانه، جامعه‌شناس و رییس مرکز ارتباطات مردمی نهاد ریاست‌جمهوری نیز در توئیتی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «مردم بودند که ایستادند پای ایران و دشمن را از ادامه حمله منصرف کردند و جمهوری اسلامی بقای خود را مدیون ایستادگی مردم و سربازانش است. آن‌که پس از قطع موقت حملات، وطن را به آغل تشبیه می‌کند، هم ناسپاس است و هم با نفرت‌افکنی تلاش دارد تا مردم را از ایستادن پای ایران پشیمان کند.»
همزمان علیرضا معزی، روزنامه‌نگار و صاحب امتیاز خبرگزاری خبرآنلاین نیز به این اظهارات جنجالی وحید جلیلی واکنش نشان داد و در توئیتی نوشت: «ادعای ولایت‌پذیری اقتضا می‌کند بعد از کلام رهبری که فرمودند: «ملت ۹۰میلیونی، یکپارچه، یک‌صدا، شانه‌به‌شانه، در کنار هم، بدون تفاوت در خواسته‌ها و مقاصدی که ابراز می‌کنند، ایستادند، شعار دادند، حرف زدند و…» آغل‌پنداران وطن، از توهین و جسارت به ساحت مردم عذرخواهی و توبه کنند.»
این در حالی بود که محمد مهاجری، روزنامه‌نگار اصولگرا هم در یادداشتی کوتاه در کانال تلگرامی خود، خواستار پخش برفک به‌جای سخنان تفرقه‌افکنانه امثال وحید جلیلی شد و نوشت: «از آنجا که مدیریت صداوسیما قادر به اصلاح این روش نیست و در طول چندسال گذشته هم نشان داده که تحت تاثیر و نفوذ یک جریان تفرقه‌افکن است، هیچ انتظاری از او نمی‌رود اما می‌توان یک پیشنها را عملی کرد. تا حدود دو دهه پیش سیستم تلویریون به گونه‌ای بود که وقتی برنامه نداشت، تصویری مانند برفک نشان می‌داد. الان هم می‌توان به‌جای پخش صداوسیمای آدم‌های بیسواد عقده‌ای وحدت‌شکن، برفک پخش کرد!»
از دیگرسو محمد قوچانی، روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب هم در یک برنامه تلویزیونی دیگر به جلیلی طعنه زد و گفت: «ریزش و رویش به یک جناح تعلق ندارد. هم مدیرمسوول کیهان ریزش کرده، هم معاون سابق وزارت ارشاد. هم از درون بی‌حجاب‌ها رویش وجود دارد و هم از درون آنهایی که به حجاب افراطی به شکل دیگر اعتقاد داشتند. جامعه ایران به نقطه‌ای رسیده که تفکر «فکر کنند میهن آغل است» جواب نمی‌دهد. میهن خانه و زندگی ماست.»
این در حالی بود که حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی حسن روحانی در دوران ریاست‌جمهوری هم در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «کسی نگفت از خدا و پیامبر سخن نگویید، گفتند این‌قدر مقدسات را خرج برنامه‌های جناحی نکنید. کسی که نظریه «۸میلیون بیننده کافیه» را در جمع‌های متعدد بیان کرده، صلاحیت ندارد از ملیت و جوهر و هویت و آغل سخن بگوید.»
محمدعلی ابطحی، روحانی اصلاح‌طلب نیز به این اظهارات جنجالی واکنش نشان داد و نوشت: «از صداوسیما انتظار این است که به غیراز پایداری‌ها که همیشه روی آنتن هستند، به مردم و سایر اندیشه‌ها و تحلیل‌ها که در این‌جنگ پای ایران ایستادند هم وقت بدهید. کاری که شروع شده را ادامه دهید و تابلوی انسجام ملی بشوید. این مردم در این جنگ به‌نام خدا و ایران ایستادگی کردند. وقتی خواست حذف نام خدا و پیغمبر را مطرح می‌کنید، یعنی بهانه‌جویی می‌کنید دوباره صداوسیما را برگردانید به همان که بود. حرمت صداوسیما و کارمندان مظلومش را که در انفجار غیرانسانی آسیب دیدند، فدای جهت‌گیری‌های سیاسی نکنید؛ همین!»
حال باید دید در شرایطی که سازمان امور اجتماعی کشور خواستار ورود دادستانی کل‌کشور به‌عنوان مدعی‌العموم شده، آیا به‌واقع برخوردی با وحید جلیلی صورت می‌گیرد یا دست‌کم در آینده شاهد کاهش این دست موضع‌گیری‌ها خواهیم بود یا اینکه صداوسیما بار دیگر به تنظیمات کارخانه بازگشته و در کماکان بر همان پاشنه خواهد چرخید که مطلوب پایداری‌هاست!
