۱۵۰۰ لیتر آب برای یک کیلو گندم؛ راه‌حل چیست؟

جهان صنعت، محمدجعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهور، در آیین آغاز سال زراعی جدید اعلام کرد که بخش کشاورزی سهمی بین ۷۰ تا ۹۰ درصد در مصرف منابع آب کشور دارد؛ در حالی‌که مصرف خانگی تنها ۷ تا ۹ درصد و صنعتی حدود ۶ درصد است. او افزود سه استان خوزستان، فارس و تهران به‌تنهایی ۳۵ درصد از آب کشاورزی کشور را مصرف می‌کنند.

مصرف غیرمنطقی؛ از گندم تا سفره‌های زیرزمینی

قائم‌پناه با اشاره به اینکه تولید هر کیلوگرم گندم در ایران نیازمند ۱۵۰۰ لیتر آب است — یعنی ۳۴ درصد بیشتر از میانگین جهانی — هشدار داد ادامه این وضعیت می‌تواند تبعاتی همچون خالی‌شدن سفره‌های زیرزمینی، فرونشست زمین، خشک‌شدن تالاب‌ها، فرسایش خاک و گسترش گردوغبار را به دنبال داشته باشد. او تأکید کرد برای جبران این روند باید به سمت کشاورزی کم‌آب‌بر، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و تغییر الگوی کشت حرکت کرد.

برنامه هفتم توسعه؛ نقشه راه کشاورزی پایدار

معاون اجرایی رئیس‌جمهور گفت در قانون برنامه هفتم توسعه اهداف روشنی تعیین شده است؛ از جمله افزایش حداقل ۱۰ میلیون تن تولیدات گلخانه‌ای، توسعه کشاورزی فراسرزمینی در سطح ۲ میلیون هکتار و اجرای طرح‌های آبیاری نوین و آبخیزداری. به گفته وی، وزارت جهاد کشاورزی موظف است سه ماه پیش از آغاز هر سال زراعی الگوی کشت بهینه را تدوین کند و حمایت‌های مالی دولت نیز باید بر این اساس اعمال شود.

ضرورت شفافیت در حکمرانی آب

قائم‌پناه شفافیت را یکی از ارکان مدیریت منابع آبی دانست و تاکید کرد که تراز هر حوضه، وسعت سفره‌های زیرزمینی و الگوی کشت باید در دسترس کشاورزان و عموم مردم قرار گیرد. همچنین طبق قانون، وزارت نیرو موظف است آب کشاورزی را به‌صورت حجمی تخصیص دهد تا بهره‌برداران به صرفه‌جویی و کشت سازگار با محیط‌زیست ترغیب شوند.

کشاورزی هوشمند و امنیت غذایی

وی کشاورز ایرانی را «سرمایه انسانی نظام تولید غذا» معرفی کرد و گفت تغییر شیوه‌های آبیاری و الگوی کشت بدون آموزش، بیمه، تسهیلات و بازار امکان‌پذیر نیست. سیاست کشور باید ترکیبی از «خودکفایی هوشمند داخلی» و «تأمین هدفمند خارجی» باشد تا فشار بر منابع داخلی کاهش یابد و امنیت غذایی تضمین شود. قائم‌پناه تأکید کرد فناوری و مشارکت کشاورزان بخش جدایی‌ناپذیر حکمرانی نوین آب است.

هشدار پایانی؛ سازش با طبیعت

معاون اجرایی رئیس‌جمهور هشدار داد بی‌توجهی به مدیریت منابع طبیعی می‌تواند جان سرزمین را به خطر بیندازد. او افزود: «باید به جای جنگ با طبیعت، به تعادل برسیم. آغاز سال زراعی جدید فرصتی است تا کشت را عقلانی‌تر، بهره‌وری را بیشتر و در کنار تأمین نان مردم، جان سرزمین را نیز حفظ کنیم.»