یورش یوآن به دلار
جهان‌صنعت- رهبران چین با تکیه بر کاهش اعتماد جهانی به دلار و سیاست‌های پرریسک آمریکا، تلاش‌های گسترده‌ای برای بین‌المللی‌سازی یوآن آغاز کرده‌اند. این کشور از توسعه سامانه‌های پرداخت مستقل تا اعطای خطوط مبادله ارزی به بانک‌های مرکزی جهان و انتشار اوراق قرضه یوآن‌محور در کشورهای مختلف بهره گرفته است. با این وجود، یوآن هنوز تنها سهم اندکی در پرداخت‌های جهانی و ذخایر ارزی دارد و کنترل‌های شدید سرمایه‌ای مانع اصلی رشد آن است. به گفته تحلیلگران ماه‌های آینده می‌تواند سرنوشت‌ساز باشد و جایگاه یوآن را به‌عنوان رقیبی جدی برای دلار در نظام مالی جهانی تثبیت کند. رهبران چین فرصت بزرگی را پیش روی خود می‌بینند. سیاست تجاری بی‌ثبات دونالد ترامپ، کسری‌های شدید بودجه و تهدید استقلال فدرال‌رزرو آمریکا همگی خطر تضعیف جدی دلار را به همراه دارند. دلار از ژانویه تاکنون ۷درصد براساس شاخص تجارت وزنی کاهش یافته و بدترین شروع سال خود از سال ۱۹۷۳ را تجربه کرده است. در مقابل یوآن چین که تحت کنترل شدید دولت است به بالاترین سطح خود از زمان انتخاب مجدد ترامپ در نوامبر رسیده است. سرمایه‌گذاران خارجی به‌سرعت در حال ورود به بازار چین هستند و بسیاری از دولت‌ها نیز به دنبال جایگزینی برای دلار می‌گردند. چنین علاقه‌مندی شدیدی پدیده جدیدی نیست، همان‌طور که تمایل چین برای تبدیل یوآن به ارز مسلط جهانی نیز سابقه‌دار است. نخستین تلاش چین در این مسیر به سال ۲۰۰۹ بازمی‌گردد، زمانی که برخی از کنترل‌های سرمایه را کاهش داد اما این روند در سال ۲۰۱۵ با سقوط بازار سهام و کاهش ارزش یوآن به شکل دردناکی پایان یافت؛ سرمایه‌ها با شتاب از کشور خارج شدند. درپی آن، چین مجددا کنترل‌های سخت‌گیرانه‌ای را بر جریان سرمایه اعمال کرد و روند رشد یوآن متوقف شد. این بار اما مقامات مصمم هستند که پیشرفت‌ها پایدار باشد و نظارت سخت‌گیرانه‌تری بر جریان سرمایه حفظ شود. رهبران چین بر این باورند که تبدیل یوآن به ارزی پذیرفته شده در سطح جهان می‌تواند صادرات این کشور را از نوسانات ارزش دلار محافظت کرده و اثر تحریم‌های مالی آمریکا را کاهش دهد. برخی از مقامات امیدوارند شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی از کنترل‌های سختگیرانه دولتی چشم‌پوشی کنند و حتی آن را به‌عنوان یک مزیت ببینند. در سال‌های اخیر چین به شکل غیرمنتظره‌ای در این مسیر پیشرفت داشته است. سهم یوآن در صدور فاکتورهای بین‌المللی و اعطای وام‌های برون‌مرزی افزایش یافته و زیرساخت‌های مالی غیردلاری قابل‌توجهی نیز ایجاد شده است. با این حال مقامات چینی به‌نظر می‌رسد دریافته‌اند که سرمایه‌گذاران خارجی برای استفاده از یوآن و سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مبتنی بر یوآن به مشوق‌های بیشتری نیاز دارند.
اما چین تا اینجا چه دستاوردی داشته است؟
به هر معیاری که نگاه کنیم، یوآن هنوز از اعتبار جهانی برخوردار نیست. با وجود اینکه چین تقریبا یک‌پنجم فعالیت اقتصادی جهان را در اختیار دارد اما تنها ۴درصد از پرداخت‌های بین‌المللی از طریق یوآن انجام می‌شود (در مقایسه با ۵۰درصد برای دلار). دارایی‌های مبتنی بر یوآن تنها ۲درصد از ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی جهان را تشکیل می‌دهند (در مقایسه با ۵۸درصد برای دارایی‌های دلاری). این تفاوت فاحش تا حد زیادی به دلیل محدودیت‌هایی است که چین بر ورود و خروج سرمایه اعمال می‌کند. بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که تا زمانی که این کنترل‌ها پابرجا هستند، پذیرش یوآن به عنوان یک ارز بین‌المللی غیرممکن خواهد بود. دینی مک‌ماهون، کارشناس مؤسسه
Trivium China مستقر در پکن، معتقد است هدف نهایی سیاستگذاران ایجاد یک گردش باثبات و پایدار یوآن در داخل و خارج از کشور است. این موضوع می‌تواند استفاده از یوآن خارج از مرزهای چین را افزایش داده و دسترسی خارجی‌ها به این ارز را آسان‌تر کند.برای افزایش گردش یوآن، مقامات چینی می‌خواهند شرکای تجاری خود را تشویق کنند تا یوآن را به‌عنوان وسیله پرداخت بپذیرند. یکی از ابزارهای جذاب برای این منظور ارائه بدهی‌های مبتنی بر یوآن به این کشورهاست. مطالعه‌ای که توسط اقتصاددانان فدرال‌رزرو منتشر شد، نشان داد که پس از اعمال تحریم‌ها علیه روسیه در سال ۲۰۲۲، بانک‌های چینی تقریبا تمامی وام‌های جدید برون‌مرزی خود را از دلار به یوآن تغییر دادند. پیش از آن تنها ۱۵درصد از این وام‌ها به یوآن پرداخت می‌شد اما این رقم اکنون چند برابر شده و موجب سه برابر شدن حجم کل بدهی‌های یوآن در خارج از کشور شده است. دولت چین همین راهبرد را در تراز مالی خود نیز دنبال می‌کند. از زمان آغاز تلاش‌هایش برای جهانی‌سازی یوآن چین تاکنون ۵/۴ تریلیون یوآن (معادل ۶۳۰میلیارد دلار) خطوط مبادله ارزی به ۳۲بانک مرکزی اختصاص داده است. این شبکه مالی جهانی در ابعادی قرار دارد که می‌تواند با صندوق بین‌المللی پول رقابت کند. اگرچه تنها بخشی از این خطوط مبادله تاکنون استفاده شده‌اند اما هدف اصلی این است که دسترسی کشورها به یوآن در زمان بحران تضمین شود تا به آنها اطمینان لازم برای قرض‌گیری و خرید با استفاده از یوآن داده شود.
گام بعدی چیست؟
دولت چین که در حوزه‌های حیاتی به‌دنبال خودکفایی درونی است اکنون باید دسترسی خارجی‌ها به بازارهای مالی خود را گسترش دهد. تعداد قراردادهای مالی قابل معامله برای سرمایه‌گذاران خارجی در بازارهای داخلی چین در سال جاری بیش از دو برابر شده است. همچنین سهمیه‌های سرمایه‌گذاری خارجی برای سرمایه‌گذاران داخلی چین نیز افزایش یافته است. این اقدامات همگی در راستای تقویت موقعیت یوآن در نظام مالی جهانی و کاهش وابستگی به دلار آمریکا انجام می‌شوند؛ هدفی که چین با جدیت و سرعت در حال پیگیری آن است.ماه‌های آینده می‌توانند برای آینده یوآن و جایگاه آن در نظام مالی جهانی حیاتی باشند. کاهش اعتماد به دلار و محیط اقتصاد کلان مطلوب باید به تلاش‌های چین در این زمینه کمک کند. رشد بازار سهام نیز انگیزه مالی بیشتری برای سرمایه‌گذاران خارجی به‌وجود آورده تا دارایی‌های مبتنی بر یوآن را در اختیار داشته باشند. کاهش نرخ بهره و فشارهای ناشی از تورم منفی باعث شده نرخ‌های وام‌گیری در بازارهای برون‌مرزی به زیر ۲درصد برسد که پایین‌ترین سطح از سال ۲۰۱۳ محسوب می‌شود. شرکت‌ها در مسیر ثبت رکوردی جدید در انتشار اوراق قرضه موسوم به «دیم‌سام» (dim sum) قرار دارند؛ این اوراق، بدهی‌های یوآن‌محوری هستند که در خارج از سرزمین اصلی چین صادر می‌شوند.
منبع:جهان‌صنعت‌نیوز
