گواهی سپرده کالایی؛ پیوند تولید و سودآوری
جهان‌صنعت – کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد که ایجاد شرایط فروش متنوع از جمله گواهی سپرده در کنار افزایش کیفیت و تنوع تولید می‌تواند شرکت‌های تولیدی را در مسیر جلب رضایت مشتری با موفقیت بیشتری همراه کند.
مهدی حاجی‌غلام‌سریزدی با بیان اینکه گواهی سپرده کالایی یکی از ابزارهای مهم بازار مالی بورس کالای ایران و نشان‌دهنده مالکیت دارنده آن بر تعداد معینی از کالاست، به مدار اقتصادی گفت: تاریخچه این اوراق به سال ۱۳۹۴ برمی‌گردد، در این سال براساس ماده(۳۳) قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی، از این اوراق جهت فروش ذرت و سپس جو و زعفران استفاده شد.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: گواهی سپرده، نوع جدید سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه است؛ به گونه‌ای که افرادی که نیاز به خرید کالای سپرده شده در آینده دارند و در حال حاضر منابع کافی را در اختیار ندارند از طریق خرید این گواهی به اندازه منابع خود سرمایه‌گذاری کرده و از منافع ناشی از نوسان قیمت بهره‌مند می‌شوند.
او ادامه داد: از طرفی باتوجه به پیش‌بینی‌های صورت گرفته در تحویل فیزیکی کالا، سرمایه‌گذاران در صورت خرید به میزان حداقل لازم جهت تحویل کالا می‌توانند در سررسید مشخص شده، موضوع دارایی پایه این گواهی را تحویل بگیرند. عرضه‌کنندگان این گواهی‌ها که در واقع فروشنده اولیه محسوب می‌شوند ضمن جمع‌آوری منابع خرد سرمایه‌گذاران، امکان برنامه‌ریزی مناسب برای تولید و سپس زمانبندی در تحویل را فراهم کرده و از مزیت پوشش ریسک این اوراق بهره‌مند می‌شوند.
حاجی‌غلام‌سریزدی ادامه داد: از نظر مالیاتی، معاملات گواهی سپرده کالایی از شمول مالیات ارزش افزوده معاف است و صرفا خریدارانی که قصد تحویل کالا را دارند، مکلف به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده براساس قیمت اعلامیه خرید خود هستند. یکی دیگر از مزایای این اوراق، نقدشوندگی مناسب آن است. با توجه به حضور بازارگردان و انجام معاملات ثانویه در بازار سرمایه، این اوراق از نقدشوندگی بالایی برخوردار هستند، به گونه‌ای که خریداران اوراق تا قبل از سررسید و موعد تحویل آن، می‌توانند اوراق خود را در تابلوی بورس بفروشند یا طی دوره به تعداد اوراق در اختیار خود اضافه کنند.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه دارندگان گواهی سپرده کالایی می‌توانند با توثیق این اوراق از شبکه بانکی کشور تسهیلات مالی دریافت کنند، تصریح کرد: ایجاد تنوع در سبد سرمایه‌گذاری با خرید گواهی سپرده کالایی به عنوان اوراق بهادار نقدشونده و عدم نیاز به تحویل فیزیکی و جابه‌جایی کالا، مزیت دیگر این گروه از اوراق است.
حاجی‌غلام‌سریزدی خاطرنشان کرد: علاوه‌بر بازار کشاورزی با طراحی و بازگشایی انبارهای متعدد، استفاده از این گواهی گسترش پیدا کرده است، به‌گونه‌ای که در بازار سکه نیز این ابزار معرفی و تجربه موفق آن باعث شد که بورس کالا از آن برای تامین مالی در بازارهای دیگر نیز استفاده کند. پس از عرضه موفق شمش طلا و نقره در قالب گواهی سپرده کالایی با فراهم شدن بستر لازم، معاملات گواهی سپرده شش کالای جدید انجام شد.
او به پذیرش انبار هشت شرکت در بورس کالای ایران اشاره کرد و گفت: سیاست توسعه ابزارهای مالی و تنوع بخشیدن به دارایی‌های قابل معامله در بورس کالا تداوم داشته و معاملات گواهی سپرده کاتد مس، شمش روی، میلگرد، گندله سنگ‌آهن، خودرو KMC T9 و قیر آغاز و این کالاها به مجموعه گواهی‌های سپرده کالایی افزوده شد.
عضو هیات مدیره کارگزاری ایساتیس پویا ادامه داد: ایجاد شرایط فروش متنوع از جمله گواهی سپرده در کنار افزایش کیفیت و تنوع تولید می‌تواند شرکت‌های تولیدی را در مسیر جلب رضایت مشتری با موفقیت بیشتری همراه کند.
او با بیان اینکه در بُعد جهانی نیز گواهی سپرده کالایی(Commodity Deposit Certificate) یکی از مهم‌ترین ابزارهای مالی برای سرمایه‌گذاری و تامین مالی است، تاکید کرد: باتوجه به ویژگی‌هایی که از این ابزار مطرح کردیم، جایگاه ویژه‌ای در بازارهای مالی دارد و به منظور تسهیل در معاملات کالایی و پوشش ریسک استفاده می‌شود. این ابزار به تسهیل خرید و فروش فیزیکی کالا کمک کرده و به مالک آن فرصت بهره‌گیری از تغییرات قیمت و نوسانات بازار را در کنار کاهش هزینه‌های معاملاتی و مدیریت زمان می‌دهد.
حاجی‌غلام‌سریزدی هدف اصلی هر سرمایه‌گذار در بازارهای مالی را کسب سود و به حداقل رساندن ریسک عنوان و خاطرنشان کرد: گواهی سپرده کالایی نیز از جمله ابزاری است که به عنوان پوشش ریسک از آن استفاده می‌شود. گواهی سپرده کالایی در بازارهای رسمی و توسط نهادهای مالی معتبر و رسمی منتشر می‌شود بنابراین دارای حداکثر شفافیت و اعتبار است. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: گواهی سپرده کالایی در بازارهایی مانند طلا، نفت، فلزات اساسی و محصولات کشاورزی و بر بسیاری از کالاها که دارای حجم معاملات بالا و تقاضای زیادی هستند صادر می‌شود بنابراین این تنوع در گواهی‌ها می‌تواند در تنوع سبد سرمایه‌گذاران نقش اساسی داشته باشد و سرمایه‌گذاران بر طیف وسیعی از کالاها سرمایه‌گذاری و نوسان‌گیری کنند.
او خاطرنشان کرد: طلا، نقره، نفت‌خام، انواع غلات، مس، پلاتین و… بیشترین سهم از گواهی سپرده‌های منتشر شده را دارا هستند.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه گواهی سپرده کالایی به منظور تضمین کیفیت کالاها دارای استانداردهای تعیین شده از سوی نهادهای ناظر است، گفت: کیفیت کالا، اندازه و وزن، زمان اعتبار و سررسید و… از جمله این موارد است. بسیاری از استانداردها می‌تواند واحد، جهانی و مواردی تابع قوانین هر کشوری باشد. به عنوان مثال نهاد ناظر و متولی در ایران بورس کالاست و این مسوولیت نظارتی در هر بورسی می‌تواند متفاوت باشد. در کل کارکرد و هدف این ابزار در تمامی بازارها یکی بوده اما شرایط خاص کشور می‌تواند تفاوت‌هایی را در الزامات قانونی، نوع کالاها، دامنه نوسان و قیمت‌گذاری، محدودیت‌های فقهی و شرعی ایجاد کند.
حاجی‌غلام‌سریزدی ابراز داشت: سیاستی که بورس کالای ایران در پیش گرفته توسعه هرچه بیشتر و سریع‌تر این ابزار است. در کنار مزایایی که از این ابزار نام برده و اشاره کردیم می‌تواند به عنوان یکی از ابزارهای مالی جدید به رشد اقتصادی کشور و شکل‌گیری بازار منسجم کالایی کمک کرده و نقش کلیدی و سازنده‌ای در ایجاد بازارهای کارآمد ایفا کند.
