گرانی بی‌مهار در سبد غذایی مردم
جهان صنعت– تورم مواد خوراکی در شهریور۱۴۰۴ تصویری روشن از وضعیت متزلزل بازار مواد غذایی کشور ترسیم می‌کند. براساس داده‌های ارائه‌شده از سوی مرکز آمار ایران، شاخص قیمت کالاها و مواد خوراکی با رسیدن به ۶/۳۸۴واحد نشان می‌دهد که موج گرانی همچنان ادامه دارد.
بنابر این آمار، نرخ‌های تورم ماهانه ۸/۳درصد، نقطه‌به‌نقطه ۳/۴۵درصد و سالانه ۵/۳۷درصد همگی نسبت‌به مرداد رشد کرده‌اند؛ روندی که برای سبد معیشت خانوارها هشداردهنده است و نشانه‌های یک چرخه فزاینده فشار قیمتی را در خود دارد.
در میان اقلام مختلف، میوه و خشکبار پرچمدار تورم ماهانه بوده‌اند. سیدرضا نورانی، رییس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفت: اخراج کارگران مهاجر افغان که در برداشت محصولات نقشی کلیدی داشتند، کاهش منابع آبی و سرمازدگی باغات در استان‌های آذربایجان، کردستان، ایلام و همچنین تنش‌های منطقه‌ای و جنگ‌های اخیر زنجیره تامین و بازار محصولات کشاورزی را مختل کرده است. مشکلات زیرساختی همچون قطعی برق و افزایش هزینه‌های بسته‌بندی و حمل‌ونقل نیز این فشار را تشدید کرده‌اند.
داستان تورم مواد خوراکی اما فقط به میوه محدود نیست. نان و غلات با ثبت تورم نقطه‌به‌نقطه ۳/۹۴درصدی به بالاترین سطح افزایش قیمت رسیده‌اند؛ رقمی که نشان می‌دهد کالای استراتژیکی مانند نان، تحت‌تاثیر مستقیم افزایش هزینه‌های تولید و تورم عمومی قرار گرفته است. پس از نان، میوه و خشکبار در رتبه بعدی قرار دارند.
سبزیجات و حبوبات هم بیشترین رشد سالانه را تجربه کرده‌اند. این رشد چشمگیر در شهریور۱۴۰۴ را باید در همان چارچوبی تحلیل کرد که برای میوه و خشکبار مطرح شد چراکه این محصولات نیز بخشی از سبد کشاورزی کشور هستند و به‌طور طبیعی از همان عوامل اثر می‌پذیرند. خشکسالی، کمبود منابع آبی، سرمازدگی و مشکلات زنجیره تامین که پیشتر به‌عنوان دلایل جهش قیمت میوه بیان شد، بر تولید سبزیجات و حبوبات نیز سایه انداخته است.
عضو اتاق بازرگانی ایران هم پیشتر گفته بود که کشاورزی کشور با عقب‌افتادگی عمیق در کل زنجیره تولید مواجه است. کاهش تولید کود شیمیایی به‌دلیل کمبود گاز نمونه‌ای از این چالش‌هاست؛ زمانی که پتروشیمی‌ها نتوانند به‌موقع کود تولید کنند، توزیع آن به کشاورزان با تاخیر انجام می‌شود و این در حالی است که مصرف کود باید دقیقا در زمان مشخص انجام گیرد تا عملکرد محصول حفظ شود.
داود رنگی، یادآور شد که این مشکلات تنها به نهاده‌های شیمیایی محدود نمی‌شود. ضعف دانش و تکنولوژی در بخش کشاورزی، کمبود بارندگی و بحران آب از دیگر عواملی هستند که روند نزولی تولید را تشدید کرده‌اند. در نتیجه عرضه سبزیجات و حبوبات به بازار کاهش یافته و قیمت‌ها رو به افزایش گذاشته است.
وی افزود: این داده‌ها حاکی از آن است که کشاورزی ایران با ترکیبی از بحران‌های ساختاری و محیطی روبه‌رو است. تغییرات اقلیمی که به خشکسالی و کاهش بارش منجر می‌شود، کاهش سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی که تولید را محدود کرده و فشارهای ژئوپولیتیک که هزینه‌های تامین نهاده‌ها و حمل‌ونقل را بالا برده است.
در چنین شرایطی سیاست‌های کوتاه‌مدت مانند واردات تنها در مقطعی می‌تواند نقش مسکن داشته باشد درحالی‌که ثبات بلندمدت بازار نیازمند برنامه‌های جدی برای مدیریت منابع آب، حمایت از تولیدکنندگان داخلی و نوسازی زیرساخت‌های کشاورزی است.
منبع: تجارت نیوز
