کابوس زمستانه پتروشیمی‌ها در کمین بورس
هادی بهرامی- همانطور که ناترازی انرژی، افزایش بهای تمام‌شده تولید و تحریم‌ها به تمام صنایع به‌خصوص سیمان و فولاد آسیب زده است، صنعت پتروشیمی هم یکی از قربانیان این ماجرا بوده و این صنعت افت ارزش شرکت‌های تولید‌کننده مواد شیمیایی و پتروشیمی را تجربه می‌کند.
در این بین تشدید تحریم‌ها با فعال شدن مکانیسم‌ماشه و ایجاد محدودیت‌های بیشتر در بازار فروش، ارزش صادرات و حتی تولید شرکت‌های دلاری را کاهش خواهد داد. از طرف دیگر ناترازی انرژی و قطعی گاز در فصول سرد سال را می‌توان یکی از مشکلات بزرگ پیش‌روی صنعت پتروشیمی در نظر گرفت زیرا شرکت‌های پتروشیمی عمدتا از گاز استفاده می‌کنند.
پتروشیمی، سومین وزنه سنگین بورس
براساس آخرین بررسی‌ها، شرکت‌های فعال در صنعت مواد شیمیایی، کود و ترکیبات نیتروژن و محصولات پاک‌کننده جمعا به مبلغ ۱۲۵۹همت ارزش بازار بورسی دارند که پس از هلدینگ‌ها و فلزات، سومین گروه بزرگ در بازار سرمایه محسوب می‌شوند. در حال حاضر ۶۲شرکت بورسی وجود دارد که در صنعت پتروشیمی فعالیت می‌کنند و جمعا ۴۳۸میلیارد تومان ارزش معاملات سهام را به ثبت رسانده‌اند. فروش، سود خالص و ارزش بازار شرکت‌های پتروشیمی تاثیر بسزایی در تحرکات شاخص کل بورس می‌گذارند زیرا ارزش تولید و گردش نقدینگی زیادی را به خود اختصاص داده‌اند.
کاهش شتاب رشد سودآوری در صنعت پتروشیمی
گروه پتروشیمی بورس در سال مالی۱۴۰۳ به مبلغ ۷/۸۴۵همت فروش را به ثبت رساند که نسبت به یک‌سال قبل به میزان ۷/۳۹درصد و سه سال قبل ۸/۱۰۳درصد افزایش یافته است. با توجه به نرخ واقعی تورم، هزینه‌های تولید و هزینه فرصت‌های از دست رفته، انتظار می‌رفت ارزش فروش صنعت بیش از رقم فعلی رشد کند.
سود خالص نیز از ۴/۱۳۶همت در سال۱۴۰۲ با رشد تنها ۴/۱۹درصدی به ۹/۱۶۲همت در سال۱۴۰۳ رسیده است. رشد ۴/۱۹درصدی سود صنعت در یک‌سال و ۲۶درصدی در سه سال، وضعیت آشفته پتروشیمی‌ها را نشان می‌دهد.
کاهش سرعت ثروت‌آفرینی در صنعت
ارزش ویژه شرکت‌های پتروشیمی پذیرفته شده در بازار سرمایه از ۲/۲۶۸همت در سال۱۴۰۲ با رشد ۲/۲۱درصدی به ۳۲۵همت در سه ماهه نخست۱۴۰۴ رسیده است. ارزش ویژه صنعت در سال مالی ۱۴۰۰ در محدوده ۷/۲۲۰همت قرار داشت که تا سه ماهه نخست ۱۴۰۴ به میزان ۳/۴۷درصد افزایش یافته است. از گروه بزرگ و شاخص‌سازی مانند پتروشیمی انتظار می‌رفت روند رو به رشد سریع‌تری را در ارزش ویژه داشته باشد اما به نظر می‌رسد افت سودسازی و ضعیف‌تر شدن فعالیت‌ها منجر به کند شدن روند صعودی ارزش ویژه شده است.
شگفتی‌سازی پتروشیمی مارون و نوری
پتروشیمی نوری ۲۲۱همت، پردیس ۱۶۹همت، پارس ۱۲۳همت، مارون ۱۲۲همت و آریاساسول ۱۰۰همت ارزش بازار بورسی دارند که بزرگ‌ترین شرکت‌های صنعت پتروشیمی در بازار سرمایه به حساب می‌آیند و طبیعتا در شاخص‌سازی هم نقش مهمی ایفا می‌کنند. در شهریور‌ماه ۱۴۰۴، پتروشیمی نوری به عنوان لیدر صنعت ۲۱هزار و ۷۱۴میلیارد تومان، پردیس ۶۶۹۰میلیارد تومان، پارس ۹۹۳۸میلیارد تومان، مارون ۷۵۶۵میلیارد تومان و آریاساسول ۴۲۷۲میلیارد تومان فروش را به ثبت رساندند. نوری ۸/۹۲درصد، پردیس ۲/۲۴درصد، پارس ۴/۸۳درصد، مارون ۷۲درصد و آریاساسول ۶/۲درصد رشد فروش را از شهریور۱۴۰۳ تا شهریور۱۴۰۴ تجربه کردند.در سال۱۴۰۳ شرکت پتروشیمی نوری ۳/۱۵درصد، پارس ۸/۳۸درصد، مارون ۶/۳۲۸درصد و آریاساسول ۱/۲۷درصد رشد سود خالص را نسبت به سال قبل به ثبت رساندند. در مقابل پتروشیمی پردیس به عنوان دومین شرکت بزرگ فعال در صنعت پتروشیمی عملکرد چندان مطلوبی در سال مالی قبل نداشت به طوری که سود خالص آن نسبت به سال۱۴۰۲ به میزان ۸/۲۲درصد افت کرده است. حالا این معما مطرح است که چرا دومین پتروشیمی بزرگ پذیرفته شده در بازار بورس و اوراق بهادار با افت سودسازی مواجه شده است؟
تناقض بازده قیمت با عملکرد بنیادی
طی یک ماه اخیر سهام شرکت نیروکلر با نماد شکلر به میزان ۲/۳۰درصد و پتروشیمی شیراز ۹/۲۳درصد بازده قیمت داشتند که تاپ گینر صنعت پتروشیمی محسوب می‌شوند. فروش شرکت نیروکلر از ۱۰۵میلیارد تومان در شهریور‌ماه۱۴۰۳ با رشد ۴/۸۵درصدی به ۷/۱۹۴میلیارد تومان در شهریور‌ماه۱۴۰۴ رسیده است. پتروشیمی شیراز نیز در شهریور‌ماه۱۴۰۴ به فروش ۷۰۶۰میلیارد تومانی دست یافت که نسبت به دوره مشابه سال قبل ۵/۲۴۹درصد افزایش را نشان می‌دهد. در مقابل سهام شرکت بین‌المللی محصولات پارس با نماد شپارس منفی ۶/۱۸درصد و پتروشیمی فارابی با نماد شفارا
منفی ۵/۱۳درصد افت قیمت را در این یک ماه به ثبت رساندند که زیان‌ده‌ترین‌های یک ماه اخیر به حساب می‌آیند. در شهریور‌ماه۱۴۰۴ درآمد‌های عملیاتی یا همان فروش شرکت بین‌المللی محصولات پارس ۳/۳۴۵میلیارد تومان و پتروشیمی فارابی ۸/۳۷۸میلیارد تومان برآورد می‌شود که به ترتیب ۶/۷۷درصد و ۶/۱۰۷درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد فروش را تجربه کردند.
پتروپالایشی‌ها سپر شاخص بورس
نسبت قیمت به فروش شرکت‌های پتروشیمی به صورت میانگین از سه واحد در سال۱۴۰۰ و ۹/۱واحد در سال۱۴۰۲ به ۲/۱واحد در سال۱۴۰۳ رسیده که نشان می‌دهد ارزش فروش شرکت‌های این صنعت نسبت به ارزش بازارشان افزایش چندان مطلوبی نداشته است. از طرف دیگر نسبت قیمت به سود صنعت از ۴/۱۵واحد در سال۱۴۰۰ و ۹/۷واحد در سال۱۴۰۲ به ۷/۸واحد در سال۱۴۰۳ رسیده که نشان می‌دهد E TTM/ Pسال مالی۱۴۰۳ پتروشیمی‌ها نسبت به سقف۱۴۰۰ و ۱۳۹۹ کاهش چشمگیری داشته زیرا قیمت‌ها و ارزش بازار آنها نسبت به سودی که ساخته‌اند، ریزش بیشتری را تجربه کرده است. شاخص صنعت پتروشیمی طی یک‌ماه اخیر به میزان ۱/۱۵درصد و یک‌ساله ۷/۴۴درصد رشد کرده که نسبت به شاخص سایر صنایع، مقاومت خوبی در برابر روند ریزشی و فرساشی بورس داشته اما برخی دیدگاه‌های منفی قائل به آن است که از سهام شرکت‌های پتروپالایشی در بازار سهام به این دلیل حمایت شده تا بتوانند شاخص‌سازی کنند و تابلوی بازار را به صورت نمادین مثبت جلوه دهند.
