چوب واردات لای چرخ تایرسازان
هادی بهرامی- با وجود اینکه صنعت لاستیک و شرکت‌های تایرسازی فعال در بازار سرمایه از نظر بنیادی وضعیت مطلوبی دارند اما همچنان بخش قابل‌توجهی از حجم لاستیک عرضه شده وابسته به واردات است به طوری که حدودا ۷۰درصد از حجم تولیدی لاستیک‌ها با ظرفیت اسمی ۳۰۰هزار تن در داخل و ۳۰درصد دیگر از خارج تامین می‌شود. محمد‌رضا گنجی، رییس انجمن زنجیره ارزش تایر گفته است که بازار لاستیک به تعادل رسیده و قیمت آزاد وجود ندارد. قیمت‌‌هایی که کارخانجات و نمایندگان‌شان عرضه می‌کنند با قیمت بازار آزاد یکسان است و بازار آزاد عملا وجود ندارد اما وضعیت تولید لاستیک چگونه است و تایرسازان بورسی در این غوغا چه عملکردی داشته‌اند؟
دولت برای هر کیلوگرم تایر یک دلار ارز تعیین کرده،اما تاکنون تنها ۲۷۰میلیون دلار به تولیدکنندگان داخلی پرداخت شده در حالی که برای ۳۰درصد واردات، یک‌میلیارد دلار ارز اختصاص یافته است که سیاست تشویق واردکنندگان و تنبیه صادرکنندگان را نشان می‌دهد.
به دلیل جریان ناسالم نقدینگی بین واردات و صادرات، انجمن تولیدکنندگان تایر تصمیم گرفت تولید کارخانجات را ۲۵درصد کاهش دهد. اگرچه از لحاظ علمی و اقتصادی نباید چنین وضعیتی پیش می‌آمد زیرا تزریق ارز به میزان پنج برابر نیاز کشور به واردکننده و نبود نقدینگی کافی جهت حمایت از تولید داخل و کاهش آن، ناترازی و ضعف اقتصادی به وجود می‌آورد.
امواج ارزی در صنعت لاستیک
نوسانات نرخ ارز، تورم بالا، افزایش هزینه‌های تولید و کاهش قدرت خرید مردم همگی دست‌به‌دست هم داده‌اند تا تهیه لاستیک باکیفیت و مقرون به صرفه برای بسیاری از رانندگان به چالشی جدی تبدیل شود. از طرف دیگر شرکت‌های تایرساز با تمام مشکلات و سیاست‌های اقتصادی غلط کنار آمده‌اند اما عدم حمایت از تولید داخل و هدایت سیل‌آسای نقدینگی به سمت واردات در حال آسیب زدن به این صنعت است.
در این بین اما بزرگ‌ترین شرکت‌های تایرساز پذیرفته شده در بازار بورس از نظر حاشیه سود خالص و ارزش دارایی‌ها، اوضاع قابل قبولی دارند و در حال رشد و توسعه هستند.
ارزش بازار ۳۳ همتی تایرسازان بورسی
صنعت لاستیک و تایرسازی بورس، ۳۳هزار و ۱۷۰میلیارد تومان ارزش بازار دارد که شامل شش شرکت می‌شود و تقریبا بیست‌ویکمین صنعت بازار به حساب می‌آید. گروه صنعتی بارز با ۱۲هزار و ۳۳۰میلیارد تومان ارزش بازار، لیدر صنعت محسوب می‌شود.
سپس کویر تایر با ۷هزار و ۵۶۰میلیارد تومان و صنعتی آرتاویل تایر ۴هزار و ۹۳۵میلیارد تومان مارکت کپ به ترتیب، دومین و سومین شرکت‌های بزرگ این صنعت هستند. این گروه کوچک اما جذاب نسبت قیمت به فروش ۷/۰واحد، قیمت به سود خالص ۱/۴واحد و قیمت به ارزش دفتری ۷/۱واحد دارد؛ این در حالی است که نسبت قیمت به سود (P/E) کل بازار سرمایه به صورت میانگین، ۴/۵واحد برآورد می‌شود که نشان می‌دهد سهام شرکت‌های فعال در این صنعت نسبت به کلیت بازار جذاب‌تر است.
رشد ۳۹ درصدی درآمد گروه لاستیک بورس
گروه لاستیک و تایرسازی بورس در سال مالی ۱۴۰۳ توانست ۴۹ هزار و ۵۹۶ میلیارد تومان فروش را به ثبت برساند که نسبت به سال ۱۴۰۲ رشد ۳۹درصدی را تجربه کرده است. سود خالص کل صنعت در بازار سرمایه از ۶هزار و ۲۸۱میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ با افزایش ۲۷درصدی به ۸ هزار و ۶میلیارد تومان رسیده است.
در واقع شرکت‌های بورسی فعال در صنعت تایرسازی با وجود نرخ بیش از ۴۰درصدی تورم، مشکلات اقتصادی و مدیریتی، بازار فروش ضعیف و سایر مشکلات توانسته سود خالص خود را افزایش داده و در سال مالی ۱۴۰۳ حاشیه سود خالص ۱۶درصدی داشته باشد.
افزایش بهای تمام شده و در کنار آن هزینه‌های اداری و عمومی منجر به کاهش حاشیه سود شرکت‌ها شده که عامل اصلی افت حاشیه سود طی یک سال اخیر همین مورد است.
کاهش اختلاف نرخ دولتی و آزاد محصولات
علت اینکه صنعت لاستیک نسبت به فولاد و خودرو، رشد سود بیشتری را تجربه می‌کند، کاهش اختلاف نرخ دولتی و بازار آزاد در فروش محصولات است.
ارزش ویژه شرکت‌های بورسی صنعت تایرسازی در سال مالی ۱۴۰۳ جمعا ۱۹هزار و ۵۴۰میلیارد تومان برآورد می‌شود که نسبت به سال قبل به میزان ۳۳درصد افزایش یافته است.
در حقیقت ۴هزار و ۸۲۹میلیارد تومان به ارزش ویژه شش شرکت بورسی لاستیک‌سازی اضافه شده است که نشان می‌دهد در این وضعیت اقتصادی و بازارها، فروش و سودسازی شرکت‌های فعال در این صنعت عملکرد نسبتا مطلوبی دارند.
مرداد داغ برای تایرسازان
در مرداد ماه ۱۴۰۴، شرکت لاستیک‌سازی ایران یاسا تایر ورابر با نماد پاسا به مبلغ ۳۵۰میلیارد تومان فروش را تجربه کرده است که رشد ۱۳۵درصدی را نسبت به دوره مشابه سال قبل نشان می‌دهد.
کویر تایر ۷۸۶ میلیارد تومان، گروه صنعتی بارز ۱۵۹۴میلیارد تومان، صنایع لاستیک یزد ۶۴۴میلیارد تومان، تولیدی ایران‌تایر ۴۳۱میلیارد تومان و صنعتی آرتاویل تایر ۱۹۴میلیارد تومان فروش ماهانه را به ثبت رساندند.
ایران یاسا تایر ورابر با نماد بورسی پاسا ۱۳۵درصد و کویر تایر با نماد پکویر ۹۳درصد رشد فروش را در مردادماه ۱۴۰۴ نسبت به دوره مشابه سال ۱۴۰۳ داشتند که تاپ گینر صنعت به حساب می‌آیند.
یزد تایر و کویر تایر، پیشتازان رشد تولید
نرخ فروش محصولات اکثر شرکت‌های تایرساز طی یک سال اخیر افزایش یافته است؛ به طوری که شرکت صنایع لاستیک یزد ۳۰درصد، ایران یاسا تایر ورابر ۲۷درصد، گروه صنعتی بارز ۱۵درصد، تولیدی ایران‌تایر ۱۵درصد و صنعتی آرتاویل تایر ۱۳درصد افزایش نرخ را از مردادماه ۱۴۰۳ تا مردادماه ۱۴۰۴ تجربه کرده‌اند.
با توجه به میانگین افزایش نرخ فروش محصولات این شرکت‌ها به نظر می‌رسد وضعیت بازار فروش صنعت لاستیک نسبت به کلیت بازار و سایر صنایع، در تعادل به سر می‌برد. در مردادماه ۱۴۰۴، شرکت صنایع لاستیک یزد ۳هزار و ۲۵۲ تن و شرکت کویر تایر ۳هزار و ۹۸۹تن محصول تولید کرده است که به ترتیب، ۹۸ و ۵۵درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل افزایش یافته و هر دو شرکت تا حدودی رشد و توسعه واقعی را تجربه کرده‌اند.
