پل خلیج‌فارس؛ حلقه گمشده کریدورهای بین‌المللی
جهان صنعت– پل خلیج‌فارس قشم در نقطه‌ای قرار دارد که می‌تواند به‌عنوان یکی از گلوگاه‌های مهم اتصال به کریدورهای بین‌المللی ایفای نقش کند. پروژه پل خلیج‌فارس که قرار است دو کرانه حیاتی در جنوب ایران را به هم متصل کند، یکی از مهم‌ترین پروژه‌های زیرساختی کشور در حوزه حملونقل و ترانزیت محسوب می‌شود. این پل قرار است بندر پهل (در سرزمین اصلی استان هرمزگان) را به بندر لافت در جزیره قشم متصل کند و با طول تقریبی ۴/۲کیلومتر، نقش شاهراهی را ایفا کند که جنوب ایران را به شبکه حملونقل ملی و بین‌المللی پیوند می‌زند. توسعه چنین پروژه‌ای فقط یک اتصال فیزیکی نیست؛ این پل به منزله یک شریان اقتصادی، لجستیکی و استراتژیک است که قشم را از وابستگی به حملونقل دریایی برای ارتباط با سرزمین اصلی رها می‌سازد و آن را وارد زنجیره موثر کریدورهای بین‌المللی همچون کریدور شمال- جنوب(INSTC)، کریدور چین- قزاقستان- ایران و مسیرهای در حال گسترش حملونقل ترکیبی (جاده‌ای- ریلی-دریایی) می‌کند. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد با اجرای این پل، ظرفیت عبور کالا، مسافر و حتی ترانزیت منطقه‌ای و فرامنطقهای دچار جهش معناداری خواهد شد. این پروژه نه‌فقط برای استان هرمزگان، بلکه برای کل اقتصاد ملی ایران در جایگاه یک گلوگاه حیاتی تعریف می‌شود. احمد مرادی، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه پل خلیج‌فارس یکی از مگاپروژه‌های مهم و تاثیرگذار در جنوب کشور است، می‌گوید: موقعیت این پل بین بندر پهل و بندر لافت، جزو نقاط استراتژیک حملونقل دریایی و زمینی کشور محسوب می‌شود. پروژه‌ای که کلنگ آن در دولت نهم به زمین زده شد و حدود ۱۰درصد پیشرفت داشت اما با گذر زمان به دلیل محدودیت‌های بودجه‌ای و ضعف در مدیریت پروژه متوقف ماند.
او افزود: با این حال نگاه مجلس به این پروژه همچنان مثبت است و معتقدیم امروز، بیش از هر زمان دیگری اجرای این پل می‌تواند کشور را در مسیر توسعه متوازن، به ویژه در جنوب و سواحل مکران قرار دهد.
نقش کلیدی در اتصال ریلی و جاده‌ای به قشم
مرادی با اشاره به ابعاد زیرساختی این پل تاکید کرد: پل خلیج‌فارس فقط برای خودرو و تردد مردم نیست، بلکه قرار است محور اتصال ریلی و جاده‌ای باشد. در واقع برای نخستین‌بار، اتصال مستقیم قشم به ریل سراسری کشور و شبکه بزرگراهی از طریق یک پل فراهم می‌شود که این موضوع یک جهش در تسهیل بار و مسافر است.
او تصریح کرد: امروز مردم قشم برای تردد، وابسته به شناورها و لندینگ‌کرافت‌ها هستند. پل خلیج‌فارس این وابستگی را کاهش می‌دهد و حتی در شرایط بحرانی مثل طوفان یا ممنوعیت ترددهای دریایی، می‌تواند نقش نجات‌بخش داشته باشد.
گسترش بنادر، افزایش ظرفیت لجستیکی کشور
به گفته مرادی، توسعه این پل همزمان با توسعه بندر کاوه در جزیره قشم برنامه‌ریزی شده است. او می‌گوید: «در حال حاضر ظرفیت بندر کاوه حدود ۷۰۰هزار TEU در سال است اما با اتصال زمینی و توسعه همزمان، این عدد می‌تواند به دو میلیون TEU افزایش یابد. این اتفاق می‌تواند بار بزرگی از بندر شهید رجایی، که در حال حاضر نزدیک به ۷میلیون TEU ظرفیت دارد، بردارد و پشتیبانی موثری برای آن ایجاد کند.»
عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی گفت: قشم می‌تواند به یک پایانه ترانزیتی مکمل بندرعباس تبدیل شود، به ویژه در مسیرهایی که از آسیای میانه، چین و روسیه قصد عبور از خاک ایران را دارند.
مرادی در پاسخ به پرسشی درباره تامین مالی پروژه از پیشنهاد جدید به دولت سخن گفت و اعلام کرد: برآورد مالی پروژه حدود ۴۴۵میلیون یورو، معادل ۵۰هزار میلیارد تومان است. پیشنهاد ما این بوده که یک کنسرسیوم از صنایع بزرگ، پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها با حمایت دولت برای سرمایه‌گذاری در این پروژه تشکیل شود. چون بازگشت سرمایه به دلیل کارکرد ترانزیتی و استراتژیک، قابل اطمینان و بلندمدت است.
او با اشاره به شرایط فعلی منطقه آزاد قشم نیز گفت: قشم یک فرصت استراتژیک است اما برای تحقق ظرفیت‌های آن نیاز به مدیرانی توانمند، اهل عمل و برخوردار از اراده توسعه‌ای داریم. باید کسانی در راس امور منطقه آزاد قرار بگیرند که اهل میدان باشند.
او تاکید کرد: در قشم پروژه‌هایی مثل همین پل، توسعه بندر، ایجاد مراکز درمانی و زیرساخت‌های گردشگری، همگی ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای دارند اما متاسفانه برخی از آنها به حال خود رها شده‌اند. حالا که فرصت جدیدی در دولت شکل گرفته، انتظار می‌رود با هم‌افزایی دستگاه‌ها، این عقب‌ماندگی جبران شود.
پل استراتژیک خلیج‌فارس نه‌تنها یک اتصال فیزیکی بلکه یک پل استراتژیک میان ظرفیت‌های مغفول مانده جنوب ایران با فرصت‌های جهانی ترانزیت و گردشگری است. اجرای این پل، توسعه بنادر، حملونقل ترکیبی، تجارت بین‌المللی و زندگی مردم قشم را به طور مستقیم متحول خواهد کرد.
اگرچه پروژه سال‌هاست روی زمین مانده اما نشانه‌های جدیدی از اراده در حال شکل‌گیری است و با حمایت جدی دولت و بخش‌خصوصی، می‌توان امیدوار بود که در آینده‌ای نه‌چندان دور، صدای عبور قطار و خودرو از این پل نمادین، نوای توسعه در خلیج همیشه فارس باشد.
پل خلیج‌فارس در نقطه‌ای قرار دارد که می‌تواند به عنوان یکی از گلوگاه‌های مهم اتصال به کریدورهای بین‌المللی ایفای نقش کند. این پل نه‌تنها مسیر ارتباطی مستقیم بین جزیره قشم و سرزمین اصلی را برقرار می‌کند، بلکه با ایجاد یک مسیر زمینی و ریلی پایدار، قشم را وارد زنجیره‌های ترانزیتی فرامنطقهای خواهد کرد.
برخی از مهم‌ترین کریدورهایی که این پل می‌تواند به آنها متصل شود عبارتند از:
۱- کریدور شمال- جنوب (INSTC) که هند را از طریق بندرعباس، قفقاز و روسیه به اروپا متصل می‌کند و قشم می‌تواند به‌عنوان پایانه کمکی و لجستیکی در جنوب ایفای نقش کند.
۲- کریدور چین- قزاقستان- ایران (شرق به غرب) که بخشی از پروژه کمربند و جاده چین است و ایران را به‌عنوان پل زمینی میان شرق و غرب جهان معرفی می‌کند.
۳- کریدور خلیج‌فارس به دریای سیاه که از طریق ایران، ارمنستان و گرجستان به اروپا می‌رسد و نقش کلیدی در دور زدن مسیرهای پرریسک و شلوغ دارد.
در صورت تکمیل پل خلیج‌فارس، جزیره قشم نه‌تنها یک مرکز گردشگری و آزاد تجاری باقی نمی‌ماند، بلکه به گره‌ای کلیدی در زنجیره اتصال آسیا، خلیج‌فارس و اروپا بدل خواهد شد. این اتصال می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های کلان حملونقل منطقه‌ای و فرامنطقهای نقش‌آفرینی کند و توازن جدیدی را در نقشه ژئوپلیتیکی ترانزیت بین‌المللی رقم بزند.
منبع: تسنیم
