وقتی ایران از حق خود گذشت
جهان صنعت– در حالی که موسسات مالی دنیا، معامله‌گران نفت و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و شرکای تجاری‌شان، با ادامه‌دار شدن جنگ میان ایران و اسرائیل احتمال می‌دادند که ایران تنگه هرمز را ببندد اما این اتفاق نیفتاد و پس از اعلام خبر آتش‌بس از سوی رییس‌جمهوری آمریکا ناگهان قیمت نفت ۸دلار سقوط کرد تا روشن کند، افزایش قیمت نفت در روزهای اخیر نه به دلیل جنگ، بلکه از ترس بسته شدن تنگه هرمز از سوی ایران بوده است.
در سال‌های اخیر، تنش‌های سیاسی و نظامی میان ایران و برخی کشورهای غربی، به ویژه ایالات‌متحده آمریکا، بارها به حدی رسیده که نگرانی‌هایی درباره احتمال بسته شدن تنگه هرمز از سوی ایران مطرح شده است. با این حال، با وجود تهدیدهای لفظی و هشدارهای مقامات ایرانی در واکنش به تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی، جمهوری اسلامی ایران تاکنون از بستن این شاهراه حیاتی دریانوردی خودداری کرده است.
تنگه هرمز یکی از مهم‌ترین مسیرهای انتقال نفت خام در جهان به شمار می‌رود و حدود یک‌پنجم نفت مصرفی جهان از این مسیر عبور می‌کند. از این رو، هرگونه اختلال در عبور و مرور کشتی‌ها از این تنگه می‌تواند تبعات اقتصادی و سیاسی گسترده‌ای در سطح بین‌المللی به همراه داشته باشد.
ایران بارها اعلام کرده که در صورت تهدید شدن منافع ملی‌اش، می‌تواند تنگه هرمز را ببندد، با این حال این تهدیدها تاکنون جنبه عملی به خود نگرفته‌اند. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که ایران به خوبی از پیامدهای گسترده این اقدام آگاه است و بستن تنگه نه‌تنها به کشورهای غربی، بلکه به منافع خود ایران نیز آسیب وارد خواهد کرد چراکه ایران نیز برای صادرات نفت و واردات کالاهای اساسی به این مسیر نیازمند است.
در دوره‌هایی مانند تشدید تحریم‌های نفتی، ترور شهید سردار قاسم سلیمانی یا جنگ غزه و اوج‌گیری تنش‌ها در منطقه، گمانه‌زنی‌ها درباره بسته شدن احتمالی تنگه افزایش یافت اما ایران نشان داده که در تصمیم‌گیری‌های راهبردی، ترجیح می‌دهد از ابزار تنگه هرمز بیشتر به عنوان اهرم فشار سیاسی استفاده کند تا اقدام عملی.
میرقاسم مومنی، کارشناس حوزه انرژی می‌گوید: بسته شدن تنگه هرمز واکنش ۳۰ تا ۳۵درصدی قیمت نفت را در پی خواهد داشت و قطعا در این صورت قیمت نفت افزایشی و ۳۰درصد رشد قیمت را شاهد خواهیم بود و بازار را دچار شوک می‌کند.
او در ارزیابی چشم‌انداز بازار نفت به ایلنا گفته است: تنگه هرمز یکی از مسیرهای اصلی صادرات نفت منطقه و حوزه خلیج‌فارس است و حدود ۳۰ تا ۳۵درصد نیاز نفت جهان از این مسیر عبور می‌کند و در واقع نقش مهمی در قیمت و صادرات نفت داشته و تضمین‌کننده تامین نیاز واردکنندگان است.
وی با بیان اینکه جمهوری اسلامی تنگه هرمز را تنگه صلح می‌داند و سعی کرده همیشه امنیت آن را حفظ کند، گفت: در صورتی که به هر دلیلی این تنگه دچار مشکل شود جهان با افزایش قیمت نفت مواجه خواهد شد و اقتصاد کشورهای حوزه خلیج‌فارس دچار مشکل می‌شود، ضمن اینکه به مصرف‌کنندگان نفت نیز خسارت و آسیب وارد خواهد شد.
این کارشناس حوزه انرژی بیان کرد: خیلی از کشورها مثل عربستان، امارات، کویت و عراق از خطوط دیگر و دریای سرخ نیز تردد دارند اما به تنگه هرمز نیز نیاز دارند، به همین دلیل تنگه هرمز از دیرباز نقش مهمی در امنیت صادرات و واردات نفت داشته است.
وی با بیان اینکه بسته شدن تنگه هرمز واکنش ۳۰ تا ۳۵درصدی قیمت نفت را در پی خواهد داشت، گفت: قطعا در این صورت قیمت نفت افزایشی خواهد بود و ۳۰درصد رشد قیمت را شاهد خواهیم بود و بازار را دچار شوک خواهد کرد.
وی بیان داشت: اگر به هر دلیلی این شاهراه بین‌المللی مسدود شود شوک بزرگی به بازار نفت وارد خواهد شد و امنیت ترانزیت انرژی به مخاطره خواهد افتاد.
مومنی گفت: کانال پاناما، کانال سوئز، تنگه باب‌المندب، تنگه هرمز و تنگه بسفر و داردانل مسیرهایی بین‌المللی هستند و اقتصاد جهانی به آنها پیوند خورده است، هرگونه مشکل در این مسیرها جهان را دچار چالش خواهد کرد، البته در این بین تنگه هرمز اهمیت بالاتری دارد چون بخش زیادی از تجارت نفت به آن وابسته است.
به گفته او، وقتی بحث امنیت ملی و استقلال کشور در میان باشد همه گزینه‌ها برای ایران روی میز خواهد بود و مقامات سیاسی و نظامی کشور در صورتی که لازم بدانند از ابزار تنگه هرمز استفاده می‌کنند.
