هنوز برای اصلاح مسیر دیر نیست
جهان‌صنعت- درست در روزی که نه‌تنها برخی مقام‌های دیپلماتیک خارجی نزدیک به ایران از لزوم تلاش برای حل‌وفصل اختلافات تهران واشنگتن سخن گفته و فراتر از آن، شخص وزیر امور خارجه نیز در اظهاراتی کم‌سابقه پس از استقبال از مواضع اخیر مدیرکل آژانس و وزیر خارجه عمان، تلویحا به رییس‌جمهور آمریکا نیز این پیام را ارسال کرده که هنوز امکان اصلاح مسیر روابط دو کشور وجود دارد، سخنگوی دستگاه دیپلماسی در نشست مطبوعاتی هفتگی خود، به دفعات، هرگونه پیشرفت در روابط پرتنش ایران و آمریکا را رد کرد و فراتر از آن منکر ارسال هرگونه پیام غیرمستقیم از سوی واشنگتن شد؛ رویکردی که البته ممکن است ناشی از نوعی تقسیم‌کار حرفه‌ای میان رییس و سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی باشد اما باتوجه به آنکه مجموعه وزارت امور خارجه در دوره کنونی چندان عملکرد قابل‌قبولی نداشته و به‌ویژه در این بیش از یک‌سالی که از آغاز به کار عباس عراقچی در قامت وزیر خارجه می‌گذرد، دست‌کم چندان ابتکار دیپلماتیک و اقدام جریان‌سازی از او نبوده‌ایم، احتمال اینکه این مواضع دوگانه عباس عراقچی و اسماعیل بقائی در یک روز ناشی از ناهماهنگی‌های معمول باشد بیشتر به نظر می‌رسد.
با این همه اما در این ۲۴ساعت گذشته شاهد چند موضع‌گیری مثبت درباره روابط ایران و آمریکا بودیم. مواضعی که به‌ویژه باتوجه به آنکه یکی از مهم‌ترین آنها ازسوی شخص وزیر امور خارجه ایران مطرح شد، محل‌تامل بود.
چه آنکه در تمام این ماه‌هایی که هیچ تحرکی در وضعیت روابط تهران و واشنگتن و ایران و آژانس دیده نمی‌شد، هر از گاه، مقام‌های دیپلماتیک کشورهای نزدیک به ایران از لزوم حل‌وفصل اختلافات از مسیر دیپلماسی سخن می‌گفتند؛ مواضعی که در این ۲۴ساعت گذشته نیز بار دیگر شاهد آن بودیم و در نتیجه هم محمد بن عبدالرحمن آل ثانی نخست‌وزیر قطر و هم میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین به‌عنوان نمایندگان کشورهایی که در مقاطعی یا سعی در میانجیگری برای کاهش سطح تنش در روابط تهران و واشنگتن داشته یا فراتر از آن، به‌طور مستقیم در بخشی از مذاکرات ایران و آمریکا نقش‌آفرینی کرده‌اند، از لزوم دستیابی به توافق میان تهران و واشنگتن و حل‌وفصل مسائل پیرامون برنامه هسته‌ای ایران سخن گفتند.
بر این اساس محمد بن عبدالرحمن آل ثانی در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان در این رابطه اظهارنظر کرد، بر ضرورت حصول توافقی میان ایران و آمریکا تاکید کرد و گفت: «ما همواره از دیپلماسی حمایت کرده و خواهان آن هستیم که ایران و ایالات‌متحده به توافق دست یابند و برنامه هسته‌ای ایران تحت نظارت بین‌المللی قرار گیرد تا تضمین شود که فعالیت‌های آن صلح‌آمیز است.»
از دیگرسو میخائیل اولیانوف هم که در این رابطه با خبرگزاری ریانووستی گفت‌وگو می‌کرد، با بیان اینکه «مسکو آماده است تا به حل‌وفصل موضوع هسته‌ای ایران کمک کند»، تاکید کرد: «تهران خواهان حفظ مشارکت خود در NPT است.» موضعی که اسماعیل بقائی نیز در جریان نشست مطبوعاتی هفتگی خود موردتاکید قرار داد و در عین حال بلافاصله پس از این ابراز امیدواری نسبت‌به احتمال شکل‌گیری مذاکرات، تاکید کرد که «در شرایط فعلی چنین فضایی وجود ندارد.»
او در واکنش به پرسشی درباره سفر عراقچی به عمان به‌عنوان کشوری که درجریان مذکرات اخیر ایران و آمریکا نقشی فعال ایفا کرده بود، تاکید کرد که پیامی از آمریکا منتقل نشده و در ادامه با رد احتمال نقش‌آفرینی قاهره به عنوان میانجی گفت: «تماس‌های مصر به معنای آغاز میانجیگری نیست.»
این در حالی بود که وزیر امور خارجه در یک اظهارنظر توئیتری به اظهارات اخیر رافائل گروسی مبنی‌بر اینکه ایران «در حال توسعه سلاح هسته‌ای نیست و هرگز نبوده»، واکنش نشان داد و نوشت: «جناب آقای البوسعیدی، همتای عمانی من و میانجی مورداعتماد هردو طرف ایران و آمریکا نیز تاکید کرد که هیچ‌گاه هیچ «تهدید هسته‌ای ازسوی ایران» وجود نداشته است.»
عراقچی تصریح کرد: «رییس‌جمهور آمریکا با وعده پایان دادن به فریبکاری‌های نتانیاهو علیه اوباما و بایدن وارد کاخ ریاست‌جمهوری شد؛ هنوز برای اصلاح مسیر دیر نشده است»؛ گزاره‌ای با هدف ترغیب دونالد ترامپ به کنار گذاشتن تخاصم علیه ایران و بازگشت به مسیر تعامل و مذاکره!
