هفته طلایی در سایه تحریم‌ها
هادی بهرامی- بورس کالا در هفتهای که گذشت، میزبان عرضه ۷میلیون و ۲۶۰هزار و ۱۰۰تن محصول مختلف شرکت‌ها بود که نسبت‌به هفته قبل آن، تقریبا ۱۹۲هزار و ۱۹تن بیشتر است. روزهای پنجم و به‌ویژه ششم‌مهر، دوروز طلایی این هفته به‌حساب می‌آیند به‌طوری‌که در پنجم‌مهرماه بهمیزان یک‌میلیون و ۱۹۳هزار و ۲۲۵تن و در ششم‌مهرماه، ۴میلیون و ۴۹۶هزار و ۱۶۲تن محصول عرضه شد. در روز نهم‌مهر‌ماه نیز محصولات تولیدی کمترین میزان عرضه را تجربه کردند و با عرضه ۳۷۱هزار و ۷۳۴تنی محصول، روز کم‌رمقی را برای بورس کالا رقم زدند.
روزهای طلایی عرضه صنعتی و صادراتی
طی یک‌هفته اخیر بازار فرعی ۵۰هزار و ۲۹۸تن، پتروپالایشی ۲۳۲هزار و ۶۲۵تن، صنعتی یک‌میلیون و ۵۰۳ هزار و ۳۷۸تن، کالای صادراتی ۶۴۴هزار و ۹۰۷تن و بازار حراج ۴میلیون و ۸۱۸هزار و ۸۹۳تن محصول عرضه کردند. بازار صنعتی در روز ۶مهر‌ماه و بازار کالای صادراتی ۷مهر‌ماه بیشترین میزان عرضه را تجربه کردند به‌طوری‌که صنعتی ۸۲۵هزار و ۷۰۰تن و کالای صادراتی ۲۲۶هزار و ۷۷۸تن در آن روز عرضه محصول داشتند.
قدرت در دستان بازار فیزیکی
در این مدت بازار فیزیکی ۴/۵۰درصد از کل حجم عرضه و بازار فروش را در بورس کالا به خود اختصاص داده بود. در بازار فیزیکی محصولات فیزیکی و مهمی مانند انواع محصولات پتروشیمی، فرآورده‌‌های نفتی، محصولات کشاورزی و همین‌‌طور انواع محصولات صنعتی و معدنی دادوستد می‌شود. بازار مالی ۱/۴۰درصد، گواهی سپرده ۴/۸درصد و بازار آتی ۹/۰درصد به جریانات نقدینگی بورس کالا تسلط دارند که پس از بازار فیزیکی، رتبه دوم از آن بازار مالی است.
اوج‌گیری بازار مشتقه و شمش طلا
میانگین ارزش معاملات گواهی شمش طلا در هفتهای که گذشت، ۲۲۴۰میلیارد تومان برآورد می‌شود که در ۵مهر ماه به اوج خود در محدوده ۵۱۳۲میلیارد تومان رسید. در همین مدت، بازار مشتقه و مالی ۱۴۲۸۸میلیارد تومان، گواهی زعفران ۱۸میلیارد تومان و گواهی شمش نقره ۶۸میلیاردتومان ارزش معاملات داشتند. با یک مقایسه ساده می‌توان متوجه شد که بازار مشتقه و مالی با میانگین ارزش معاملات ۱۴۲۸۸میلیارد تومانی در یک‌هفته، حجم و قدرت بیشتری نسبت‌به گواهی شمش طلا، نقره و زعفران دارد. بازار مشتقه و مالی در ۵مهر‌ماه، بیشترین میزان ارزش معاملات را در محدوده ۱۹۲۷۲میلیارد تومان تجربه کرده است.
عملکرد ضعیف صندوق‌های زعفران
صندوق نهال به‌عنوان بزرگ‌ترین صندوق زعفران بورس ایران شناخته می‌شود که طی یک هفته اخیر به میزان ۳/۰ درصد افت قیمت را تجربه کرده و از محدوده ۳۸۲۴تومان به ۳۸۱۰تومان رسیده است. این صندوق تحت مدیریت شرکت سبدگردان نوویرا بوده و ۲۳میلیارد تومان ارزش معاملات دارد.
از طرف دیگر دومین و آخرین صندوق زعفران با نام سحرخیز، تحت مدیریت سبدگردان تدبیر هم در این مدت ۳/۲درصد افت قیمت را تجربه کرده و با ارزش معاملات ۱۰میلیارد تومانی به قیمت ۴۷۸۳تومان رسیده است.
تحولات بنیادین در بازار بورس کالا
طی هفتهای که گذشت در حاشیه نشست خبری ماینکس۲۰۲۵، مدیرعامل شرکت ایمپاسکو از استراتژی تحول‌آفرین این شرکت برای جذب سرمایه خبر داد. محور اصلی این استراتژی، به‌کارگیری ابزارهای مالی نوین از طریق فرآیند توکنایز کردن دارایی‌های معدنی و عرضه آنها در بورس کالاست. این اقدام یک گام راهبردی برای تسهیل جذب سرمایهگذاران بین‌المللی و همزمان امکان مشارکت موثر سرمایههای خرد داخلی در پروژه‌‌های معدنی کشور را فراهم می‌آورد. طی هفته گذشته مدیرعامل شرکت سیمکس، با تمجید از راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده بیت‌کوین در بورس کالا، این اقدام را یک تصمیم هوشمندانه و استراتژیک ارزیابی کرد. وی تاکید کرد که ورود این ابزار مالی نوین به محیط بورس، فراتر از صرفا انتقال دارایی، به معنای نظام‌مند کردن بازاری است که پیشتر در فضایی غیرشفاف و با ریسک‌های کنترلی بالا فعالیت می‌کرد. گفته ایشان، این شفافیت ساختاری مستقیما به کاهش ریسک کلی معاملات منجر شده و از همه مهم‌تر، مسیر سرمایه‌گذاری امن و مبتنی‌بر نظارت را برای نهاد‌های مالی و افراد حقیقی علاقه‌مند به بازار رمزارزها هموار می‌کند. یکی از مهم‌ترین اخبار هفته گذشته درباره واردات طلا بود. براساس مصوبه ابلاغی معاون اول رییس‌جمهور، یک تغییر ساختاری اساسی در نحوه ورود و گردش طلا در اقتصاد کشور رقم خورده است. این مصوبه ورود شمش استاندارد طلا به کشور را مجاز می‌داند، مشروط بر آنکه تمامی مراحل عرضه آن منحصرا از طریق دو نهاد رسمی یعنی بورس کالا و مرکز مبادله ارز و طلا صورت پذیرد. نکته حائز اهمیت این مصوبه، تضمین خروج اصل سرمایه و سود سرمایهگذاران خارجی (حتی به‌‌صورت شمش) پس از یک دوره یک‌ساله است. این اقدام علاوه‌بر تقویت چشمگیر شفافیت در معاملات کلان طلا، بستری قانونی و رسمی برای جذب سرمایههای خارجی به سمت بازار‌های داخلی فراهم می‌آورد.
گفتنی است بازار مالی و مشتقه بورس کالای ایران در شش‌ماهه نخست سال‌جاری، با ثبت ارزش معاملاتی بالغ‌بر ۶۳۹هزار میلیاردتومان(۶۳۹همت)، یک دستاورد تاریخی را رقم زد. این رقم نه‌تنها از کل ارزش معاملات این بازار در سال گذشته فراتر رفته بلکه به‌صراحت نشان‌دهنده رشد چشمگیر اقبال سرمایهگذاران به ابزارهای مالی نوین و پویایی فزاینده بازار‌های مشتقه تحت نظارت بورس کالاست. این دستاورد تاکیدی است بر کارآمدی زیرساخت‌های مشتقه و افزایش عمق بازار مالی در اقتصاد کشور.
