نفوذ شگفتانگیز گروههای ذینفوذ
لابیگری در کشورهای غربی یک صنعت و یک حرفه قانونی است. لابیگران بهویژه پیرامون مجلسهای قانونگذاری گشت میزنند و با گفتوگو و مجاب کردن اعضای مجلس خواستههای کارفرمایان خود را تا جایی که قانونی را وضع یا لغو کنند پیش میبرند. بزرگترین لابیگران شناختهشده در این کشورها حزبهای نیرومند و دارای شناسنامه و کارنامه و برنامه هستند که نمایندگی کارگران یا کارفرمایان و دیگر گروهها را بر دوش کشیده و برای برآورده کردن خواستههای آنها به مبارزه برای کسب قدرت سیاسی میپردازند. در کنار این گروه که رهبران و کادرهای ورزیده آنها شناخته شدهاند اما در یک سطحی دیگر گروههای ذینفوذ یا گروههای ذینفع وجود دارند. این گروهها در سطوح گوناگون ملی یا در یک بازار ویژه سیاسی یا اقتصادی فعالیت دارند.
در جمهوری اسلامی ایران بهدلیل حزبهای نیرومند دارای کارنامه روشن و برنامه و راهبردهای ویژه که در طرح خواستههای خود شفاف باشند گروههای ذینفوذ یا ذینفع فعالیت پنهان بیشتری دارند. در سالهای تازه سپریشده از این گروهها بهعنوان مافیا نام برده شده و گفته میشود مافیای نهادههای دامی و خوراک طیور، مافیای خودرو و… در جمهوری اسلامی از مشهورترین گروههای ذینفوذ هستند.
در ایران اما تا امروز که آقای شیریجیان هشدار داد: «افزایش نرخ بهره در این شرایط میتواند هزینههای بانکها را بیشتر کرده و حتی نتیجه معکوس بدهد، مشکل دیگر، سلطه نهفقط دولت بلکه گروههای ذینفوذ بر سیاست پولی است که استفاده از ابزارهای کلیدی را محدود میکند»، کسی چنین شفاف و صریح درباره نفوذ گروههای ذینفوذ در مهمترین سیاستگذاری اقتصادی یعنی «سیاست پولی» چیزی نگفته بود. بهنظر میرسد مطابق آنچه در سایت بانک مرکزی آمده است: «سیاست پولی مهمترین اهداف سیاستهای کلان اقتصادی بهطور اعم و سیاستهای پولی، ثبات قیمتها، رشد اقتصادی و سطح مطلوب اشتغال است. از آنجایی که دستیابی به اهداف نهایی بهطور مستقیم برای سیاستگذاران قابل حصول نیست بنابراین معرفی اهداف میانی و ابزارهای متناسب ضرورت دارد. در مورد سیاست پولی مساله انتخاب هدف میانی غالبا در انتخاب بین کنترل نرخ سود و عرضه پول خلاصه میشود. در ایران با پیروی از سیاست پولی مبتنیبر کنترل کلهای پولی، تلاش میشود ضمن تامین نقدینگی مورد نیاز بخشهای تولیدی و سرمایهگذاری از انبساط پولی نامتناسب با اهداف نقدینگی و تورم مندرج در برنامههای توسعه جلوگیری به عمل آید، از سوی دیگر در سایت بانک مرکزی آمده است: «ابزارهای سیاست پولی در ایران عبارتند از: ابزارهای مستقیم شامل کنترل نرخهای سود بانکی و سقف اعتباری و ابزارهای غیرمستقیم که شامل نسبت سپرده قانونی، اوراق مشارکت بانک مرکزی و سپرده ویژه بانکها نزد بانک مرکزی است.»
نگاهی به گزارش تکاندهنده معاون سیاستگذاری بانک مرکزی درباره گروههای ذینفوذ و تاثیر آنها حاکی است تا جایی که راههای استفاده از ابزارهای کلیدی را متوقف میکنند باید این داستان جدی گرفته شود. آیا ردپایی از این گروههای ذینفوذ را میتوان دید و افشا کرد.