میدان‌داری ابوظبی در عرصه توریسم
نادر نینوایی– ابوظبی، پایتخت امارات‌متحده‌عربی در مسیر تبدیل‌شدن به یکی از تعیین‌کننده‌ترین بازیگران صنعت گردشگری و جاذبه‌های تفریحی جهان میزبان رویدادی خواهد بود که می‌تواند مناسبات منطقه‌ای این صنعت را برای سال‌ها دگرگون کند.
نمایشگاه ۲۰۲۶ IAAPA Middle East که نخستین حضور رسمی انجمن جهانی پارک‌های تفریحی و جاذبه‌های سرگرمی در خاورمیانه به‌شمار می‌رود از ۳۰مارس تا ۲آوریل۲۰۲۶ در مرکز نمایشگاهی ملی ابوظبی برگزار می‌شود؛ رویدادی که انتظار می‌رود هزاران کارشناس، مدیر، سرمایه‌گذار و متخصص صنعت گردشگری را از سراسر دنیا گرد هم آورده و نقش ابوظبی را به‌عنوان یک قطب نوظهور در شکل‌دهی آینده گردشگری منطقه‌ای تثبیت کند.
همکاری میان دپارتمان فرهنگ و گردشگری ابوظبی و انجمن IAAPA پاسخ به رشدی بوده که سال‌های اخیر در تقاضا برای نوآوری، بازاریابی خلاق و توسعه پارک‌های موضوعی در خاورمیانه شکل گرفته است. ابوظبی با تکیه بر سرعت رشد شتابان گردشگری خود، ظرفیت‌های میزبانی رویدادهای بین‌المللی و سرمایه‌گذاری بی‌وقفه در پروژه‌هایی با مقیاس جهانی اکنون بستری مناسب برای چنین گردهمایی جهانی فراهم کرده است. این نمایشگاه قرار است جدیدترین روندهای فناورانه، الگوهای مدیریت پارک‌های موضوعی، استانداردسازی ایمنی و شیوه‌های نوین جذب گردشگر را به‌نمایش بگذارد. ازسوی دیگر میزبانی این رویداد برای ابوظبی فرصتی است تا نقشه راه جدید سرمایه‌گذاری‌های فرهنگی، گردشگری و تفریحی خود را به نمایش بگذارد؛ مسیری که این شهر را هم‌تراز شهرهایی چون سنگاپور، ابوظبی، پاریس و لاس‌وگاس در حوزه مقصدهای تخصصی گردشگری قرار می‌دهد.
خیز ابوظبی به‌سوی رهبری صنعت گردشگری
در سال‌های اخیر ابوظبی با اجرای پروژه‌های عظیم در حوزه گردشگری، فرهنگ و سرگرمی نقشی فراتر از یک مقصد منطقه‌ای برای سفر و تفریح به خود گرفته است. مجموعه‌هایی چون «سی‌وُرلد یاس آیلند» که نخستین شعبه این برند بزرگ خارج از ایالات‌متحده محسوب می‌شود، «لوور ابوظبی»، «فراری ورلد»، «پارک برادران وارنر» و موج تازه‌ای از پروژه‌ها همچون «موزه تاریخ طبیعی ابوظبی»، «گوگنهایم ابوظبی» و البته پروژه جاه‌طلبانه «دیزنی‌لند ابوظبی» همگی نمادی از راهبرد بلندمدت این شهر برای تبدیل‌شدن به مرکز جهانی گردشگری هستند.
این حجم سرمایه‌گذاری تنها درجهت توسعه یک‌صنعت تفریحی صورت نگرفته بلکه بخشی از برنامه بزرگ تنوع‌بخشی به اقتصاد امارات را شکل می‌دهد؛ برنامه‌ای که هدف آن کاهش وابستگی به انرژی‌های فسیلی و تبدیل گردشگری به یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد آینده است. ابوظبی با ایجاد زیرساخت‌هایی در مقیاس جهانی و جذب نام‌های بزرگ صنعت سرگرمی اکنون درحال رقابت با مراکز تثبیت‌شده صنعت تفریح مانند اورلاندو و شانگهای است.
پیش‌بینی کارشناسان نشان می‌دهد که با آغاز به‌کار پروژه‌های جدید شمار گردشگران بین‌المللی ابوظبی طی سال‌های آینده رشدی دو رقمی خواهد داشت. نمایشگاه IAAPA درچنین‌مقطعی از رشد اقتصادی و گردشگری شهر نقش یک کاتالیزور را ایفا خواهد کرد؛ نقشی که باعث پیوند بیشتر میان بازیگران جهانی این صنعت و فعالان منطقه‌ای شده و در نهایت به پویایی بیشتر بازار گردشگری خاورمیانه منجر خواهد شد.
اهمیت رویداد جاری برای آینده گردشگری منطقه
IAAPA Middle East نخستین رویداد تخصصی در این مقیاس در خاورمیانه است. همین ویژگی باعث شده بسیاری از تحلیلگران آن را نقطه‌عطفی در روابط تجاری و حرفه‌ای صنعت گردشگری منطقه بدانند. حضور بیش از ۳۰۰شرکت بین‌المللی در حوزه تجهیزات شهربازی‌ها، فناوری‌های نوین سرگرمی، تجربه‌های تعاملی، مدیریت رویداد و مشاوره گردشگری فرصتی ایجاد کرده تا منطقه بتواند خود را به‌عنوان یکی از آینده‌سازان صنعت جهانی معرفی کند.
در بخشی از برنامه‌ها نشست‌های تخصصی با تمرکز بر چالش‌های بازار خاورمیانه برگزار می‌شود؛ چالش‌هایی که شامل نوسان‌های اقتصادی جهانی، رقابت روزافزون میان مقصدها، ضرورت توسعه گردشگری پایدار، نیاز به سرمایه‌گذاری در محتوای بومی و تطبیق با تغییرات رفتار گردشگران در عصر هوش‌مصنوعی است. این نشست‌ها بستری فراهم می‌کنند تا مدیران، محققان و فعالان صنعت به تبادل تجربه پرداخته و برای ایجاد استانداردهای مشترک منطقه‌ای تلاش کنند.
از مهم‌ترین جذابیت‌های این نمایشگاه برگزاری تورهای تخصصی یا EDUTours در مجموعه‌های تفریحی ابوظبی و به‌ویژه جزیره یاس است؛ تورهایی که پشت صحنه مدیریت پارک‌ها، نحوه به‌کارگیری فناوری‌های جدید، استانداردهای ایمنی، طراحی مسیرهای گردشگر محور و روش‌های جذب مخاطب را درقالب یک تجربه آموزشی منحصر به‌فرد ارائه می‌کنند.
حضور موسسات حرفه‌ای و اجرای دوره‌ها نشان می‌دهد که این نمایشگاه فقط یک رویداد تجاری نبوده بلکه یک نقطه تمرکز برای ارتقای سطح دانش و مهارت نیروی انسانی صنعت گردشگری به‌شمار می‌رود.
چشم‌انداز گردشگری خاورمیانه و جایگاه ایران
تحولاتی که در ابوظبی و سایر مقصدهای منطقه رخ می‌دهد تنها مختص کشورهای حوزه خلیج‌فارس نیست بلکه بخشی از موج تازه‌ای بوده که چشم‌انداز گردشگری خاورمیانه را بازتعریف کرده است. رقابت میان عربستان با پروژه عظیم «نئوم» و مقاصدی چون قطیف، عمان با تمرکز بر اکوتوریسم و گردشگری ماجراجویانه، قطر با توسعه زیرساخت‌های ورزشی و رویدادی پس از جام جهانی و حتی بحرین با بازسازی طرح‌های گردشگری ساحلی نشان می‌دهد که این منطقه به‌سرعت درحال تثبیت جایگاه خود به‌عنوان یکی از قطب‌های نوظهور گردشگری جهان است.
در این میان ایران باوجود برخورداری از یکی از متنوع‌ترین و غنی‌ترین ظرفیت‌های گردشگری فرهنگی، طبیعی و تاریخی جهان با شکاف عمیقی میان توان بالقوه و بهره‌برداری واقعی مواجه است. زیرساخت‌های اقامتی، حمل‌ونقل، بازاریابی بین‌المللی، استانداردهای خدمات گردشگری، ضعف در اتصال هوایی و تصویر بین‌المللی آسیب‌دیده همگی موجب شدند سهم ایران از بازار گردشگری منطقه‌ای بسیار کمتر از حد انتظار باشد.
درحالی‌که امارات طی پنج‌سال گذشته سرمایه‌های چند ده‌میلیارد دلاری در حوزه گردشگری داشته و عربستان برنامه‌ای چند صد‌میلیارد دلاری برای ایجاد جاذبه‌های نوین و اصلاح زیرساخت‌ها اجرا می‌کند حجم سرمایه‌گذاری ایران در این حوزه نسبت به ابعاد کشور و ظرفیت‌های فرهنگی و طبیعی بسیار پایین است. این اختلاف سرمایه‌گذاری نه‌تنها به شکاف کیفی میان مقاصد منطقه منجر شده بلکه باعث کوچک‌شدن سهم ایران در بازار پرشتاب گردشگری خاورمیانه نیز شده است.
همزمان همین تحولات منطقه‌ای برای ایران یک پیام روشن دارد: بازار گردشگری خاورمیانه درحال گسترش است و مقصدهایی که نتوانند خود را با موج جدید استانداردها، فناوری‌ها و مدل‌های تجربه‌محور گردشگری تطبیق دهند به حاشیه خواهند رفت.
ایران با برخورداری از بزرگ‌ترین مجموعه آثار جهانی یونسکو در منطقه، گستره‌های بی‌بدیل طبیعی، اقلیم چهارفصل، ظرفیت عظیم گردشگری سلامت و مزیت‌های بومی همچون گردشگری ادبی و آئینی می‌تواند درصورت اصلاح راهبردها سهمی بزرگ از این بازار در حال انفجار به دست آورد اما این فرصت تنها با سه‌شرط قابل تحقق است: بهبود تصویر بین‌المللی، سرمایه‌گذاری هدفمند در زیرساخت‌های گردشگری و حرکت به‌سوی گردشگری تجربه‌محور که یکی از محورهای اصلی IAAPA نیز هست.
