مصائب کنارگذاشتن نخبگان
جهان‌صنعت - جنگ ۱۲روزه رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه خاک ایران اگرچه مصائب و خسارت‌های فراوانی درپی داشت اما دست‌کم از این حیث که منجر به شکل‌گیری همبستگی نسبی در کشور شد، طیفی از ناظران را نسبت به کاهش شکاف‌های اجتماعی امیدوار کرد به ویژه آنکه در ادامه بسیاری از مقام‌ها بر اهمیت شنیدن صدای مطالبه‌گری شهروندان و لزوم توجه به خواسته‌هایشان تاکید می‌کردند اما حال که چند هفته‌ای از آن روزهای پرآشوب و ملتهب فاصله گرفته‌ایم، به نظر می‌رسد آن تاکید و سخن مقام‌ها بیشتر برای جلب حمایت افکار عمومی در همان بازه کوتاه‌مدت جنگ ۱۲روزه بوده و حال که سایه جنگ کنار رفته و نگرانی‌های ناشی از آن روزهای پرتنش از آسمان ایران دور شده است، به نظر می رسد که انگار همتی برای رسیدگی به مطالبه‌های جامعه و شنیدن خواسته‌های شهروندان وجود ندارد.
از ابقای اعضای شورای نگهبان تا بازگشت صدیقی به نمازجمعه
کافی است نگاهی بیندازیم به برخی رویدادهای مهم سیاسی همین چند روز گذشته تا ببینیم چطور در جریان معرفی شش حقوقدان پیشنهادی رییس قوه قضاییه و متعاقبا انتخاب سه تن از این حقوقدانان جهت عضویت در شورای نگهبان، دیگر نشانی از آن تاکیدات گاه و بیگاه بر لزوم توجه به خواست جامعه دیده نشد و سه فقیه در این جایگاه ابقا شدند، همچنین کاظم صدیقی نیز در حالی باوجود حساسیت افکار عمومی پشت تریبون نمازجمعه پایتخت ایستاد که پیش از آن درپی انتشار خبر بازداشت اعضای خانواده وی، شهروندان به شیوه‌های گوناگون نظرشان را مبنی‌بر مخالفت با حضور این خطیب موقت نمازجمعه پایتخت ابراز کرده بودند. البته سخنگوی قوه قضاییه در این مدت تاکید کرده بود که اتهامی متوجه شخص کاظم صدیقی نیست اما کماکان انتظار می‌رفت دست‌کم تا زمان مشخص شدن حکم پرونده بستگانش، از حضور مجدد او در نمازجمعه تهران جلوگیری به عمل می‌آمد اما چنین نشد و جمعه هفته‌ای که گذشت، بار دیگر کاظم صدیقی با نظر شورای سیاستگذاری ائمه جمعه- که مسوول انتخاب خطیبان جمعه است- پشت تریبون نمازجمعه پایتخت ایستاد و خطبه خواند.
جالب آنکه حضور مجدد صدیقی در نمازجمعه تهران حتی انتقاد برخی چهره‌های سیاسی را صرف‌نظر از گرایش‌های سیاسی و رویکردهایشان به مسائل گوناگون برانگیخت. چنانکه علیرضا معزی، دبیر پیشین شورای اطلاع‌رسانی دولت در دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی در توئیتی که از طریق حساب کاربری شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر) منتشر کرد، نوشت: «انتخاب آقای صدیقی برای امامت نمازجمعه این هفته آن هم بلافاصله پس از تاکید رهبری بر «اتحاد عظیم ملی»، چیزی فراتر از دهن‌کجی به مردم است.» همزمان اکبر نبوی، روزنامه‌نگار اصولگرایی که سابقه فعالیت در صداوسیما و اجرای برخی برنامه‌های تلویزیون را نیز در کارنامه دارد، در واکنشی مشابه در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر)، حواشی مربوط به کاظم صدیقی را تاسف‌بار توصیف کرد و نوشت: «اما او با استعفا نکردن از ریاست ستاد امر به معروف و نهی از منکر و نیز با کنار نکشیدن از امامت جمعه نشان داده که حاضر است بار منفی این حواشی را همچنان بر سر جامعه آوار کند.» این در حالی بود که سیدمحمدعلی ابطحی، رییس دفتر رییس‌جمهور در دوره اصلاحات نیز پیامی که از طریق حساب کاربری شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر) منتشر کرد، به این مهم پرداخت و نوشت: «من اگر درصدی از تقوای ادعایی آقای کاظم صدیقی را داشتم، پا روی هوای نفس می گذاشتم و داوطلبانه می‌گفتم تا روشن شدن تکلیف حقوقی فرزندانم، نمازجمعه را امامت نمی‌کنم تا آسیبی به همبستگی اجتماعی نزنم و به‌قول خودشان برای رسانه‌های بیگانه خوراک تهیه نکنم.» ابطحی در پایان این واکنش توئیتری به کنایه نوشت: «جوان هم نیستم که بگویم آرزو بر جوانان…!»
همبستگی ناشی از جنگ به روایت ناصر قوامی
در شرایطی که چهره‌های سیاسی صرف‌نظر از دیدگاه‌ها و رویکردهای جناحی‌شان در نقد عملکرد کاظم صدیقی و شورای سیاستگذاری ائمه جمعه متفق‌القول بودند، یک روحانی اصلاح‌طلب که سابقه ریاست کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس ششم را نیز در کارنامه دارد، با اشاره به حمله رژیم صهیونیستی و آمریکا به خاک ایران و تاکید بر محکومیت این تجاوز نظامی می‌گوید: «طبیعتا در اینکه یک کشور دیگر به ایران حمله و خسارت وارد کرده است، شکی نیست همگان فارغ از هر طیفی نیز این اقدام را محکوم می‌کنند اما این موضوع به این معنی نیست که اتحاد و همبستگی حقیقی حاصل شده باشد.» ناصر قوامی ضمن تاکید بر نامشخص بودن رضایت عممی از جنگ به «جهان صنعت» گفت: «درواقع مردم از نظر اینکه ایران باید حفظ شود و نباید به آن تجاوز شود هم‌نظر هستند اما اینکه آیا موافق این نوع رویکرد هستند یا خیر را خودشان باید اعلام کنند.»
انتخاب کاظم صدیقی به عنوان خطیب نمازجمعه
رییس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس ششم همچنین با اشاره به انتخاب صدیقی به عنوان خطیب موقت نمازجمعه پایتخت که قاعدتا با نظر شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور انجام می‌گیرد بر لزوم دقت کافی به پرونده‌های موجود در ارتباط با افراد دارای مسوولیت، تاکید کرد. رییس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس ششم که معتقد است «این دست اقدامات یک جنبه سیاسی دارد و افزون بر آن در مخالفت ورزیدن با خواست مردم است»، می‌گوید: می‌توانستند از افراد دیگری که شایستگی این کار را دارند، برای ایراد خطبه‌های نمازجمعه پایتخت استفاده کنند. فراموش نکنیم که در این کشور، علمای بسیاری داریم که هم باسوادند و هم توانایی به‌عهده گرفتن این مسوولیت را در اختیار دارند.»
روایت نماینده پیشین قزوین از جایگاه صدیقی در زادگاهش
قوامی که در مجلس ششم به نمایندگی از مردم قزوین در مجلس حضور داشت و از قضا به این دلیل که زاده شهر قزوین است، از دیرباز با کاظم صدیقی دیگر روحانی متولد قزوین آشنایی دارد، می‌گوید: «مساله دیگری که نیاز به اشاره دارد، این است که در یکی از همان دوره‌های نخست شوراهای شهر، در حوزه انتخابیه قزوین که شهر محل زندگی آقای صدیقی است، چهره‌ای همچون آقای محسن بهشتی‌سرشت نیز حضور داشت. حال آنکه می‌بینیم اکنون چه کسانی جای آقای بهشتی‌سرشت را گرفته‌اند.» نماینده قزوین در مجلس ششم یادآور شد: «همچنین در مجلس در آن ادوار نخست، بزرگانی همچون آیت‌الله حسینعلی منتظری، آیت‌الله سیدمحمود طالقانی و آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی حضور داشتند اما ادامه یافتن این رویکرد خاص در برخورد با نخبگان، منجر به از دست رفتن بیشتر سرمایه اجتماعی خواهد شد.»
هشدار قوامی نسبت به تضعیف سرمایه اجتماعی
قوامی که در ادامه سعی کرد با ارائه تمثیلی، به‌نحوی دیگر رویه‌ای شکل‌گرفته طی سال‌ها و دهه‌های گذشته را تشریح کند در این رابطه گفت: «این وضعیت مانند اوضاع و احوال تاجری است که اندک‌اندک در حال از دست دادن سرمایه بوده و نمی‌داند که در حال ورشکست شدن است.» رییس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس ششم در پایان با ابراز امیدواری نسبت به اینکه «خداوند ایران و ایرانیان را از شر اجانب دور نگاه دارد»، گفت: «ان‌شا‌ء‌الله خداوند متعال به عقل و درایت مسوولان قوت بخشد تا بتوانند به شکل شایسته حکومت کنند.»
