مادورو در مخمصه
جهان‌صنعت – در حالی که از سه ماه گذشته به این سو تنش‌ها میان ایالات متحده و ونزوئلا به صورت بی‌سابقه‌ای افزایش یافته و آمریکایی‌ها علاوه بر اعزام نیرو به سمت آب‌های این کشور، ده‌ها قایق را نیز به صورت مستقیم هدف حمله قرار داده‌اند، مارک روبیو، وزیر امور خارجه دولت ترامپ در تازه‌ترین اظهار نظر خود گفته کاخ سفید قصد دارد کارتل «دلوس سلس» به‌عنوان یک گروه تروریستی معرفی کند. این موضوع از آنجا حائز اهمیت است که طبق اظهارات روبیو، نیکولاس مادورو، رییس‌جمهور ونزوئلا رهبری این کارتل را برعهده دارد. در نتیجه در صورت رسمیت یافتن چنین موضوعی، دست دولت ترامپ برای اقدام مستقیم، دستگیری و حتی ترور علیه مادورو باز می‌شود.
طبق اعلام وزیر امور خارجه آمریکا، معرفی کارتل به‌عنوان گروه تروریستی از سوم آذر‌ماه آینده اجرا می‌شود و کنگره نیز یک هفته فرصت دارد این طرح ارائه شده از سوی کاخ سفید را بررسی کند. در چنین شرایطی به گفته کارشناسان، ایالات متحده در حالی فشارهای همه‌جانبه را بر دولت مادورو افزایش داده که اگر کنگره نظر وزارت امورخارجه را تایید کند، رسما دولت ترامپ می‌تواند به پشتوانه تروریستی بودن این گروه، اعضای آن را هدف حمله قرار دهد. در واقع طبق گفته روبیو، دولت آمریکا باید با آنها به عنوان سازمان‌های تروریستی مسلح رفتار کند، نه صرفا سازمان‌های قاچاق مواد مخدر.
در همین رابطه و در حالی که بسیاری از تحلیلگران طی ماه‌های گذشته مشغول بررسی رویکرد ترامپ نسبت به ونزوئلا بوده و برخی نیز به صراحت اعلام کرده‌اند هدف ایالات متحده سرنگونی مادورو است، مجله فارن‌افرز در تازه‌ترین گزارشی که منتشر کرده، ابعاد جدیدی را در این خصوص مورد بررسی قرار داده است.
در بخشی از گزارش این مجله آمریکایی آمده است: به نظر می‌رسد دونالد ترامپ، کینه‌ای عمیق از ونزوئلا دارد. به طوری که در دور دوم دولتش و در تابستان امسال، ترامپ دستور تجمع نیروی دریایی را در منطقه کارائیب صادر کرد که بخش قابل ملاحظه‌ای از این نیروها نیز در نزدیکی سواحل ونزوئلا مستقر شدند.
پس از این اقدام، نیروهای ایالات متحده شروع به حمله به شناورهایی کردند که طبق ادعای آن متعلق به باندهای قاچاق موادمخدر بوده است. در اقدام بعدی ترامپ در مهر‌ماه به سازمان سیا مجوز داد که عملیات‌هایی را در داخل ونزوئلا انجام دهد. ترامپ بارها به نیکولاس مادورو حمله و او را متهم کرده است که زندانیان ونزوئلایی را به سمت ایالات متحده روانه می‌کند. او حتی به صورت علنی گفته که دوران حکومت مادورو روبه پایان است. علاوه بر این، در هفته جاری نیز واشنگتن یک گروه ناو هواپیمابر را به کارائیب منتقل کرد و طبق برخی گزارش‌های خبری گزینه احتمالی حمله نظامی به ونزوئلا هم در دستور کار قرار گرفته است.
بازی جنگی
با تمامی این اتفاقاتی که تاکنون صورت گرفته، کاخ‌سفید عملیات خود را در راستای مقابله با قاچاق مواد مخدر توجیه می‌کند اما به گفته برخی ناظران سطح گسترده استقرار نیروهای آمریکایی در منطقه که بزرگ‌ترین مورد پس از بحران موشکی کوبا در سال۱۹۶۲ است، نشان می‌دهد که هدف واقعی واشنگتن سرنگونی دولت مادورو است. بنابراین طبق تحلیلی که فارن‌افرز منتشر کرده، اگر ترامپ به ونزوئلا حمله کند، نتیجه احتمالا فاجعه‌بار خواهد بود؛ مگر اینکه ایالات متحده دست به یک تهاجم تمام‌عیار بزند که البته در داخل آمریکا طرفداران چندانی ندارد. در نتیجه نمایش قدرت به‌تنهایی بعید است بتواند مادورو را سرنگون کند زیرا به گفته الکساندر داونز و لیندسی اُروُرک، دو استاد علوم سیاسی آمریکایی، تاکنون حملات هوایی به‌تنهایی هرگز یک رهبر را از قدرت پایین نکشیده است. حتی اگر تلاش‌های آمریکا به شکلی معجزه‌آسا موفق شود، ارتش ونزوئلا تقریبا با قطعیت مادورو را با یک فرد نزدیک به حکومت جایگزین خواهد کرد. حتی اگر اپوزیسیون ناگهان کنترل کشور را به دست بگیرد، هیچ تضمینی وجود ندارد که این امر به یک گذار دموکراتیک پایدار منجر شود.
البته، ترامپ می‌تواند تصمیم بگیرد که با وجود همه مخاطرات دست به حمله نظامی بزند اما کاخ سفید به احتمال زیاد می‌داند که نمایش قدرت کافی نیست و با وجود لفاظی‌های آتشین ترامپ او معمولا با مداخله‌های نظامی بزرگ که نیازمند استقرار طولانی هستند، مخالف بوده است.
ترامپ به دنبال چیست؟
در چنین شرایطی بررسی‌ها نشان می‌دهند، ترامپ چه در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش و چه اکنون همواره مسائل پیچیده داخلی و خارجی را با راهبردی که در کتاب سال۱۹۸۷ خود با عنوان هنر معامله، توضیح داده دنبال کرده است؛ یعنی بالا بردن تنش برای رسیدن به مذاکره. به عنوان مثال اندکی پس از آنکه کره‌شمالی در سال۲۰۱۸ موشک‌هایی با قابلیت اصابت به خاک آمریکا را آزمایش کرد، ترامپ این کشور را به آتش و خشمی که جهان هرگز ندیده تهدید کرد اما بعد بلافاصله سه نشست با کیم جونگ‌اون، رهبر کره‌شمالی برگزار کرد. همچنین ترامپ تهدید کرده که اگر اعضای ناتو هزینه‌های نظامی خود را افزایش ندهند، آمریکا از این پیمان خارج خواهد شد. نتیجه این شد که بیشتر کشورها این کار را کردند و آمریکا هم در ناتو باقی ماند. در ماه آوریل، ترامپ تعرفه‌های واردات تقریبا تمام کشورهای جهان را افزایش داد اما بسیاری از این تعرفه‌ها را به حالت تعلیق درآورد تا بتواند در مذاکرات تجاری امتیاز بگیرد.
بنابراین اگر هدف ترامپ تغییر رژیم در ونزوئلا باشد، احتمال شکستی پرهزینه برای دولت او وجود دارد. اما اگر او این بسیج نظامی را مقدمه‌ای برای پیشنهاد دیپلماتیک ببیند، می‌تواند به یکی از مهم‌ترین پیروزی‌های سیاست خارجی خود برسد. بنابراین تحلیلگران آمریکایی معتقدند که برای موفقیت، واشنگتن باید بداند که گذارهای دموکراتیک یک‌شبه اتفاق نمی‌افتند. این گذارها معمولا پس از مذاکرات طولانی شکل می‌گیرند، زمانی که یک حکومت می‌پذیرد قدرت را تا حدی با مخالفان خود تقسیم کند. همچنین انتخابات آزاد و عادلانه در پایان این مسیر قرار دارد و نه در مسیر ابتدایی آن؛ زیرا برای انتقال قدرت به‌شکل مسالمت‌آمیز، ابتدا باید اصلاحات نهادی و دوره‌ای از همزیستی با حکومت در حال خروج شکل بگیرد.
بنابراین ایالات متحده احتمال دارد از نفوذ خود استفاده کند تا طرف‌های درگیر در سیاست داخلی ونزوئلا را پای میز مذاکره بیاورد. بعد از این کار است که دولت ترامپ می‌تواند طرفین را وادار کند که از هدف نهایی خود یعنی نابودی طرف مقابل دست بکشند و به تقسیم قدرت تن بدهند. در نتیجه برخی کارشناسان آمریکایی معتقدند که احتمال دارد هدف نهایی ترامپ افزایش فشار بر دولت مادورو و تهدید نظامی باشد تا بتواند از این رهگذر بیشترین امتیازات را گرفته و در نهایت به خواسته خود یعنی خروج مادورو از قدرت برسد. هر چند با توجه به مولفه‌های مختلفی که در این زمینه وجود دارد، نمی‌توان به‌طور یقین درخصوص راهبرد دولت ترامپ اظهارنظر کرد و ممکن است طی روزهای اخیر شاهد اتفاقاتی باشیم که در نگاه تحلیلگران از جمله گزینه‌های اصلی به نظر نرسد.
