فقط ۵۷ درصد آب داریم
جهان صنعت– با استناد به داده‌های رسمی هواشناسی تا ۹تیر ۱۴۰۴، تنها ۳۲/۵۷درصد منابع آب کشور تامین شده و میزان بارش از ابتدای سال آبی با کاهش ۲/۴۰درصدی نسبت به بلندمدت برآورد شده است.
تازه‌ترین نقشه‌های دمایی سازمان هواشناسی کشور نشان می‌دهد که ۹تیرماه ۱۴۰۴ بخش‌هایی از جنوب و جنوب غرب کشور با شدیدترین موج گرمای سال جاری مواجه شده‌اند. بر پایه این گزارش، ایستگاه بستان در استان خوزستان با ثبت دمای ۵۱درجه سانتیگراد گرم‌ترین نقطه ایران در این روز بوده است. این دما در حالی ثبت شده که بخش عمده‌ای از نوار غربی، جنوب غرب، مرکز و جنوب کشور نیز دمای بالای ۴۵درجه را تجربه کرده‌اند.
در سوی دیگر، کمینه دمای کشور در همین روز مربوط به ایستگاه فرودگاه اردبیل در استان اردبیل بوده که دمای ۴/۸درجه سانتیگراد را به ثبت رسانده است. اختلاف بیش از ۴۲درجه‌ای بین سردترین و گرم‌ترین نقاط کشور در یک روز، نمایانگر شدت تنش حرارتی و ناهمگونی اقلیمی حاکم بر پهنه جغرافیایی ایران است.
نقشه‌های دمای کمینه و بیشینه در ۹تیرماه، از سلطه گسترده هوای بسیار گرم بر اکثر نقاط کشور خبر می‌دهند. دمای بیشتر مناطق جنوب و جنوب غربی در بازه ۴۰ تا ۵۰درجه سانتیگراد بوده است. مطابق داده‌های آماری منتشرشده، میانگین دمای ۹تیرماه ۱۴۰۴ نسبت به بازه‌های مختلف زمانی به صورت معناداری افزایش یافته است. براساس این داده‌ها، میانگین دما نسبت به روز مشابه بلندمدت ۳/۲درجه، نسبت به هفته گذشته ۵/۱درجه، از ابتدای ماه ۶/۱درجه، از ابتدای فصل ۶/۱درجه و از ابتدای سال زراعی ۲/۱درجه سانتیگراد افزایش نشان می‌دهد.
افزایش قابل توجه دما در تیرماه که از ماه‌های آغازین فصل تابستان به شمار می‌رود، می‌تواند تاثیرات جدی بر مصرف آب و برق، وضعیت سلامت عمومی، راندمان فعالیت‌های کشاورزی و پایداری محیط‌زیست داشته باشد. مناطق گرم‌خیز کشور نظیر خوزستان، بوشهر، هرمزگان و کرمان نیز بیش از دیگر نقاط در معرض خطرات ناشی از تداوم گرمای شدید قرار دارند.
براساس این گزارش، بررسی نقشه‌های بارشی کشور تا تاریخ ۹تیرماه ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که مجموع بارش تجمعی در سال آبی جاری (از ابتدای مهر ۱۴۰۳ تا ۹تیر ۱۴۰۴) کاهش محسوسی نسبت به دوره‌های بلندمدت و میان‌مدت داشته است. براساس داده‌های منتشرشده از سوی سازمان هواشناسی، میانگین درصد تامین آب جاری کشور در این بازه زمانی ۲۲/۵۷درصد برآورد شده که بیانگر پایین بودن سطح بارش نسبت به نیاز واقعی منابع آب سطحی و زیرزمینی کشور است.
مطابق نقشه توزیع بارش، بخش‌های گسترده‌ای از نیمه شرقی، جنوب شرق و نواحی مرکزی کشور همچنان در شرایط کم‌بارش یا بی‌بارش قرار دارند. در مقابل نوار شمالی، شمال غرب و غرب کشور وضعیت بهتری داشته اما همچنان از نظر مقدار بارش با نرمال فاصله دارد. مناطقی نظیر سیستان‌وبلوچستان، جنوب خراسان، بخش‌هایی از فارس، کرمان، یزد، اصفهان، سمنان و خوزستان در دسته کم‌بارش‌ترین استان‌های کشور در سال آبی جاری قرار گرفته‌اند.
براساس جدول منتشرشده از مقایسه مقادیر بارش با دوره‌های مختلف، از ابتدای سال آبی جاری تاکنون، میزان بارش کشور به طور میانگین ۴/۱۳۴میلیمتر بوده که نسبت به نرمال بلندمدت با کاهش ۲/۴۰درصدی همراه است. این در حالی است که در بازه هفت‌روزه منتهی به ۹تیرماه، تنها ۱/۰میلیمتر بارش در کشور ثبت شده و نسبت به میانگین بلندمدت همین بازه، کاهش ۶/۸۷درصدی دیده می‌شود.
در مقایسه با آغاز فصل جاری، میزان بارش‌ها با افت ۸۵درصدی نسبت به میانگین فصلی روبه‌رو بوده است. این روند کاهش در کنار دمای بالاتر از نرمال، چشم‌انداز نگران‌کننده‌ای از تشدید بحران آب، کاهش سطح سفره‌های زیرزمینی و چالش تامین آب برای مصارف شرب، کشاورزی و صنعتی ایجاد کرده است.
کارشناسان هواشناسی تاکید دارند که با توجه به چشم‌انداز فصلی پیش‌بینی‌شده، امکان جبران کسری بارش در فصل تابستان بسیار محدود خواهد بود. در چنین شرایطی، مدیریت تقاضای آب، اصلاح الگوی مصرف، مهار برداشت‌های بی‌رویه و آماده‌سازی برای سناریوهای خشکسالی ازجمله اولویت‌های اصلی دستگاه‌های اجرایی و مدیریت منابع آب کشور به‌شمار می‌رود.
منبع: مهر
