«غارهای پارینه‌سنگی خرم‌آباد» ثبت جهانی شد
جهان صنعت– پرونده «دره خرم‌آباد» با محوریت «غارهای پارینه‌سنگی» در فهرست میراث جهانی یونسکو با عنوان بیست و نهمین اثر ایران ثبت شد، در حالی که «قلعه فلک‌الافلک» و «پل شکسته»، فرصت ثبت جهانی را از دست دادند.
چهل و هفتمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو جمعه ۲۰تیرماه در مقر سازمان یونسکو در فرانسه برگزار شد و پرونده «غارهای پیش از تاریخ (پارینه‌سنگی) دره خرم‌آباد» به‌عنوان بیست و نهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی ثبت شد.
غارهای پیش از تاریخ دره خرم‌آباد که وارد فهرست میراث جهانی یونسکو شده‌اند، شامل کلدر، یافته، کنجی، گیلوران، قمری و پناهگاه صخره‌ای گر ارجنه است. این غارها شواهد ارزشمندی از زندگی مستمر انسان‌های نئاندرتال و دوره‌های مختلف پیش از تاریخ (پارینه‌سنگی) به قدمتی بیش از ۶۰هزار سال را در خود جای داده‌اند. از مجموع این پرونده، قلعه فلک‌الافلاک و پل شکسته که ایران پیشنهاد کرده بود، از ثبت جهانی بازماندند.
این پرونده با عنوان «غارهای پیش از تاریخ و مجموعه قلعه فلک‌الافلاک دره خرم‌آباد» برای ثبت جهانی پیشنهاد شده بود که در ارزیابی‌های اولیه، شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌ها (ایکوموس) تنها با ثبت جهانی «محوطه‌های پیش از تاریخ یا پارینه‌سنگی دره خرم‌آباد» موافقت کرد. نماینده ایکوموس در نشست بررسی این پرونده در اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو که جمعه ۲۰تیرماه با حضور نمایندگانی از ایران برگزار شد، بار دیگر با تاکید بر این مساله، درخواست تغییر نام این پرونده را مطرح کرد.
با این حال، علی دارابی در خردادماه امسال درباره حذف «فلک‌الافلاک» از این پرونده، با امیدواری گفته بود: «هرچند در گزارش ایکوموس توصیه به ثبت با محوریت غارها و تعویق بررسی برخی اجزا از جمله قلعه فلک‌الافلاک آمده اما این نظرات نهایی نیست و تا زمان برگزاری نشست رسمی کمیته در تابستان ۲۰۲۵ فرصت داریم تا با استفاده از همه ظرفیت‌های علمی، حقوقی و دیپلماتیک از جامعیت این پرونده دفاع کنیم.»
عطا حسن‌پور، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان لرستان پیشتر درباره نظر ایکوموس درباره دلیل حذف فلک‌الافلاک از سوی شورای مشورتی یونسکو (ایکوموس) نیز توضیح داده بود: «ایکوموس، دره را با محوریت مکان‌های پیش از تاریخ پذیرفت و این عنوان راه را برای الحاق تپه فلک‌الافلاک که قلعه نیز جزئی از آن است، باز گذاشت. ایکوموس معتقد بود که پتانسیل باستان‌شناسی تپه فلک‌الافلاک هنوز مشخص نشده است، در واقع از آنجا که تحقیقات علمی این مرحله به طور قطع اثبات کرد دولت عضو می‌تواند در مرحله بعدی در صورت کشف شواهد ملموس و قابل توجه بیشتر از دوره پارینه‌سنگی جدید توسط تحقیقات باستان‌شناسی و علمی و در صورت کمک به ارزش جهانی برجسته بالقوه، گنجاندن تپه در مجموعه شما را بررسی می‌کند.»
به گفته این باستان‌شناس، محدوده پیشنهاد شده به یونسکو با عنوان «دره خرم‌آباد» از تنگ شبیخون و «غار کلدر» در شمال تا «غار کنجی» در جنوب و «غار یافته» در غرب گسترده شده است و مساحتی بالغ بر ۴۱۴هکتار عرصه و حریم بیش از ۷۰۰۰هکتار را شامل می‌شود.
منبع: ایسنا
