ضربه به انرژی‌های پاک
جهان‌صنعت – بازار سهام در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر این هفته با شوک جدی مواجه شد. فرمان اجرایی دونالد ترامپ که به طور ناگهانی خواستار پایان سریع‌تر از موعد مشوق‌های مالیاتی برای انرژی‌های پاک شد، باعث سقوط چشمگیر سهام شرکت‌هایی مانند Enphase Energy، First Solar،SunRun و SolarEdge شد. براساس این دستور اجرایی که در آخرین ساعات دوشنبه شب صادر شد، مشوق‌های مالیاتی مرتبط با انرژی‌های خورشیدی و بادی تا ۴۵روز پس از اجرایی شدن لایحه جمهوریخواهان به پایان خواهند رسید و چنین دستوری نه‌تنها سرمایه‌گذاران بلکه کل صنعت انرژی پاک را غافلگیر کرد.
صبح سه‌شنبه، بازار سهام آمریکا با ریزشی گسترده در نمادهای فعال در حوزه انرژی تجدیدپذیر شروع به کار کرد. سهام Enphase Energy با سقوطی ۲/۴درصدی روز خود را به پایان برد در حالی‌که First Solar با افت ۱/۴درصدی به منطقه منفی سالانه وارد شد. این دو شرکت که جزو شاخص‌ترین فعالان صنعت انرژی خورشیدی هستند، بیشترین افت را در میان شرکت‌های شاخص
۵۰۰ S&P تجربه کردند. در همین حال، سهام SunRun نزدیک به ۶/۱۰درصد کاهش یافت و SolarEdge Technologies نیز با ریزش ۲/۴درصدی مواجه شد. واکنش بازار به وضوح نشان‌دهنده شوک گسترده‌ای بود که از سوی این تصمیم اجرایی به صنعت وارد شد.
کاهش اعتبار با چاشنی بی‌اعتمادی
با صدور فرمان اجرایی جدید از سوی دونالد ترامپ و حذف زودهنگام مشوق‌های مالیاتی برای انرژی‌های پاک، فضای روانی بازار به‌شدت ملتهب شده و تحلیلگران نیز رویکرد محتاطانه‌تری نسبت به آینده شرکت‌های فعال در این حوزه اتخاذ کرده‌اند. در همین راستا، موسسه TD Cowen که تا پیش از این سهام شرکت Enphase Energy را در سطح خرید ارزیابی می‌کرد، روز سه‌شنبه به طور رسمی این رتبه را به نگهداری کاهش داد و هدف قیمتی خود را از ۵۸دلار به ۴۵دلار در هر سهم پایین آورد. کاهش رتبه و هدف قیمتی توسط این موسسه معتبر تحلیلی، نشانه‌ای روشن از نگرانی جدی کارشناسان نسبت به آینده درآمدی Enphase و کلیت بازار انرژی خورشیدی در آمریکا است.
جف آزبورن، تحلیلگر ارشد TD Cowen، در یادداشتی که همزمان با تغییر رتبه منتشر شد، هشدار داد که حذف مشوق‌های مالیاتی در پایان سال ۲۰۲۵، تاثیر مستقیمی بر بخش سیستم‌های خورشیدی مالک‌محور خواهد داشت یعنی همان بخشی که Enphase وابستگی بالایی به آن دارد و عمده فروش مبدل‌های خورشیدی‌اش را به همین بازار اختصاص داده است. بر اساس ارزیابی این تحلیلگر، نزدیک به ۷۵درصد از درآمدهای Enphase از بازار ایالات متحده به‌دست می‌آید و این موضوع باعث می‌شود شرکت در برابر تغییرات سیاستی داخلی آمریکا بسیار آسیب‌پذیر باشد.
آزبورن همچنین اشاره کرد که تقاضا برای مبدل‌های انرژی Enphase احتمالا از سه‌ماهه چهارم سال۲۰۲۵ وارد مسیر نزولی می‌شود چرا که موجودی انبارها و روندهای بوروکراتیک مربوط به دریافت مجوز ساخت، مانعی برای تداوم رشد فروش خواهد بود. البته وی خاطرنشان کرد که ممکن است تا پیش از پایان دوره مشوق‌های مالیاتی، شاهد یک جهش موقتی در خرید باشیم زیرا برخی مصرف‌کنندگان برای برخورداری از اعتبار مالیاتی باقی‌مانده، ترجیح می‌دهند پروژه‌های خورشیدی خود را پیش از موعد راه‌اندازی کنند.
در مجموع، این تحلیل تازه نشان می‌دهد که اثرگذاری تصمیمات دولت فدرال بر عملکرد مالی شرکت‌های انرژی تجدیدپذیر همچنان قابل‌توجه است و سرمایه‌گذاران باید با دقت بیشتری تحولات سیاسی را در استراتژی‌های خود لحاظ کنند.
افزایش ریسک‌های زنجیره تامین
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که چالش‌های پیش‌روی Enphase Energy فراتر از موضوع حذف مشوق‌های مالیاتی است و مسائل زنجیره تامین نیز به دغدغه‌ای جدی برای این شرکت تبدیل شده است. باتری‌های مورد استفاده در محصولات Enphase عمدتا از چین وارد می‌شوند و در شرایطی که دولت ترامپ در حال اعمال تعرفه‌های سنگین‌تری بر واردات کالاهای چینی است، سودآوری این شرکت به طور مستقیم تهدید می‌شود. فشار هزینه‌ای ناشی از این تعرفه‌ها، مخصوصا در بازاری که همزمان با کاهش تقاضا روبه‌رو است، می‌تواند حاشیه سود Enphase را به طور قابل‌ملاحظه‌ای کاهش دهد. مدیران Enphase اعلام کرده‌اند که برای کاهش وابستگی به چین، در نظر دارند منابع تامین خود را تا اوایل سال آینده به کشورهای دیگری منتقل کنند. با این حال، این فرآیند به زمان و سرمایه‌گذاری نیاز دارد و تا آن زمان، شرکت باید تبعات اقتصادی تعرفه‌های فعلی را تحمل کند.
در کنار این موضوع، ترکیب حذف مشوق‌های مالیاتی با تعرفه‌های وارداتی، فشار دوگانه‌ای را بردوش Enphase و سایر شرکت‌های فعال در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر قرار داده است. این در حالی است که بخش عمده‌ای از رشد این صنعت طی سال‌های گذشته، مرهون حمایت‌های مالی و سیاست‌های یارانه‌ای دولت آمریکا بوده است. اکنون با کنار گذاشتن این حمایت‌ها، شرکت‌هایی چون Enphase با رقابتی سخت و نابرابر با منابع انرژی سنتی مانند گاز طبیعی و زغال‌سنگ مواجه شده‌اند. در چنین شرایطی، استمرار سودآوری و توسعه بازار برای فعالان حوزه انرژی‌های پاک به‌مراتب دشوارتر از گذشته خواهد بود.
ترامپ چه می‌کند؟
دونالد ترامپ در متن فرمان اجرایی اخیر خود، حمایت‌های دولتی از انرژی‌های تجدیدپذیر را به‌شدت زیر سوال برد و به‌صراحت اعلام کرد که منابعی مانند انرژی خورشیدی و بادی، گران‌قیمت، غیرقابل اعتماد و مخل منافع ملی هستند. او با انتقاد شدید از گسترش پروژه‌های انرژی پاک، اعلام کرد که این طرح‌ها منابع انرژی داخلی ارزان‌قیمت مانند گاز و زغال‌سنگ را به حاشیه رانده‌اند، پایداری شبکه برق کشور را تضعیف کرده‌اند و حتی مناظر طبیعی ایالات متحده را از بین برده‌اند.این سخنان از سوی رییس‌جمهور آمریکا به‌وضوح سیگنالی نیرومند از چرخش جدی در سیاست‌های زیست‌محیطی ایالات متحده محسوب می‌شود. این تغییر نگرش نه‌تنها می‌تواند ساختار قوانین و حمایت‌های مالی مربوط به انرژی‌های پاک را به کلی بازنویسی کند، بلکه ریسک‌های سیاسی بلندمدتی را برای شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران فعال در این صنعت به همراه خواهد داشت. بازار سهام به این پیام سیاسی واکنش سریعی نشان داد. در پی انتشار این فرمان و تشدید فضای عدم‌اطمینان نسبت به آینده انرژی‌های تجدیدپذیر، سهام شرکت‌هایی که در حوزه تولید برق از منابع پاک فعالیت می‌کنند، با کاهش مواجه شد. سهام شرکت AES که در تولید برق از منابع بادی و خورشیدی سهم دارد، ۳/۳درصد افت کرد. NRG Energy نیز شاهد ریزش ۹/۴درصدی ارزش سهام خود بود و سهام شرکت NextEra Energy با کاهش ۸/۳درصدی روبه‌رو شد. این واکنش منفی بازار نشان می‌دهد که نگرانی‌ها درباره تغییر سیاست‌های دولتی، به‌سرعت می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران در این بخش را سست کند.
آینده نامعلوم انرژی‌های تجدیدپذیر
اگرچه برخی از شرکت‌های فعال در این حوزه، همچون SolarEdge، در سال جاری عملکرد قابل‌قبولی داشتند و ارزش سهام آنها تا کنون نزدیک به ۳/۹۴درصد رشد کرده اما این عملکرد حالا زیرسایه تهدیدهای سیاسی قرار گرفته است.Enphase Energy، به‌عنوان یکی از بازیگران کلیدی صنعت مبدل‌های خورشیدی، تاکنون ۲/۳۸درصد از ارزش خود را در سال ۲۰۲۵ از دست داده است. First Solar نیز با وجود تلاش برای حفظ موقعیت، حالا وارد محدوده زیان سالانه شده است.
شرایط بازار نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران به‌شدت نگرانند. پس از اعلام فرمان اجرایی ترامپ، حجم معاملات در سهام‌های مرتبط با انرژی تجدیدپذیر به‌طرز قابل‌توجهی افزایش یافت و در برخی نمادها عملا هیچ خریداری وجود نداشت. شرکت‌هایی که وابستگی بالایی به بازار ایالات متحده دارند مانند Enphase در موقعیتی بسیار شکننده قرار گرفته‌اند و چنانچه این سیاست‌ها تثبیت شود، ممکن است ناچار به بازنگری گسترده در مدل کسب‌وکار خود شوند.
از سوی دیگر، حذف مشوق‌های مالیاتی ممکن است باعث کاهش سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین مرتبط با انرژی پاک شود. این موضوع می‌تواند زنجیره‌ای از پیامدها از کندی نوآوری گرفته تا کاهش اشتغال در صنایع وابسته به انرژی سبز را درپی داشته باشد. علاوه بر این، دست‌اندازهای قانونی برای توسعه پروژه‌های خورشیدی و بادی ممکن است بار دیگر بازار را به سمت منابع انرژی فسیلی سوق دهد که با اهداف اقلیمی جهانی در تضاد است.
بازاری حساس در آستانه یک دوگانگی سیاستی
رویدادهای اخیر، بیش از آنکه صرفا یک اتفاق گذرا باشند، زنگ هشداری جدی برای صنعت انرژی تجدیدپذیر به‌شمار می‌آیند. فرمان اجرایی دونالد ترامپ بار دیگر اثبات کرد که چگونه یک تغییر در سیاستگذاری دولتی می‌تواند مسیر کلی بازار انرژی را دستخوش تحول کند. هرچند پایان رسمی مشوق‌های مالیاتی برای پروژه‌های انرژی پاک تا پایان سال ۲۰۲۵ برنامه‌ریزی شده اما همین تغییر در رویکرد دولتی از حمایت فعال به محدودیت هدفمند، پتانسیل آن را دارد که نظم فعلی بازار را به‌سرعت دچار اختلال کند. زمان باقی‌مانده تا آن تاریخ، فرصت محدودی برای شرکت‌ها باقی گذاشته تا استراتژی‌های خود را بازنگری و خود را برای شرایط جدید آماده کنند.
در چنین فضایی، شرکت‌هایی مانند Enphase Energy، First Solar،SunRun و SolarEdge بیش از دیگران در معرض چالش‌های جدی قرار گرفته‌اند. از یک‌سو، با حذف مشوق‌های مالیاتی، افق درآمدی این شرکت‌ها تیره‌تر شده و احتمال افت تقاضا به‌ویژه در بخش مشتری‌محور افزایش یافته است. از سوی دیگر، اعمال تعرفه‌های وارداتی جدید، هزینه‌های زنجیره تامین را بالا برده و حاشیه سود شرکت‌ها را تحت‌فشار قرار داده است. افزون بر این، فضای سیاسی متزلزل و نامشخص پیرامون سیاست‌های اقلیمی نیز ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش داده و تصمیم‌گیری برای پروژه‌های توسعه‌ای را دشوارتر کرده است.
در چنین شرایطی، انعطاف‌پذیری عملیاتی، تنوع‌بخشی به بازارها و تلاش برای شناسایی منابع جدید تامین قطعات، به استراتژی‌هایی حیاتی برای تداوم فعالیت شرکت‌ها بدل شده‌اند. موفقیت در تطبیق با شرایط جدید نیازمند چابکی مدیریتی و سرمایه‌گذاری هوشمندانه در توسعه فناوری‌هایی است که وابستگی به زنجیره تامین آسیب‌پذیر یا سیاستگذاری‌های ناپایدار را کاهش دهد.
بازار سهام نیز بی‌تردید در روزها و هفته‌های پیش‌رو واکنش‌های نوسانی بیشتری به تحولات سیاستی نشان خواهد داد. ورود صریح سیاست‌های ضدانرژی پاک به عرصه تصمیم‌گیری ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده، پیامی هشداردهنده به سرمایه‌گذاران و فعالان صنعت است: دورانی که انرژی تجدیدپذیر مسیر همواری پیش رو داشت، به پایان رسیده و حال، نبرد برای حفظ موقعیت آغاز شده است.
