شکست بورس در تلاطم بین بازاری!
هادی بهرامی- شاخصکل بورس طی هشت ماه اخیر به میزان مثبت ۲/۱۵درصد افزایش یافته و از محدوده ۲میلیون و ۷۶۹هزار واحد به ۳میلیون و ۱۹۸هزار واحد رسیده است. نرخ تورم هشت ماهه (از فروردین ۱۴۰۴ تا مهرماه ۱۴۰۴)، به میزان ۱/۲۳درصد برآورد می‌شود. یک مقایسه ساده نشان می‌دهد که شاخصکل بورس نتوانسته به اندازه نرخ تورم افزایش پیدا کند. به عبارت دیگر شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) از ۱/۳۲۸واحد در فروردین‌ماه ۱۴۰۴ با رشد ۲۳درصدی به ۸/۴۰۳ واحد در مهرماه ۱۴۰۴ رسیده است که اگر بخواهیم نرخ رشد را در قیمت کالا‌ها و خدمات یک معیار برای مقایسه بازدهی لحاظ کنیم، سرمایه‌گذاران هر بازاری که نتوانند بیش از ۲۳درصد در هشت ماهه نخست ۱۴۰۴ سود خالص کسب کنند، بازنده محسوب می‌شوند. سهامداران بورسی نیز از این قضیه مستثنا نبوده و حتی اگر هزینه- فرصت‌های از دست رفته و ریسک‌ها را در نظر نگیریم، به صورت میانگین نتوانستند به اندازه تورم اسمی ۲۳درصد، ارزش پرتفوی خود را افزایش دهند.
سستی بورس در مقابل بازارهای موازی
نرخ طلای ۱۸عیار در طول هشت‌ماه با رشد ۳۹درصدی همراه بوده و ۱۶درصد مازاد بر جبران تورم به سرمایه‌گذاران خود سود رسانده است! صندوق‌های فیکس اینکام در همین مدت به صورت میانگین ۲۳درصد بازده مثبت را نصیب سرمایه‌گذاران خود کرده‌اند که تقریبا با تورم هشت‌ماهه همسو بوده و به اصطلاح ریسک‌های تورمی را کاور کرده است. باتوجه به اینکه بازار سرمایه به عنوان یک بازار مالی پرریسک و البته مولد و جذاب شناخته می‌شود، انتظار سهامداران فراتر از رشد ۱۵درصدی شاخصکل بورس بود اما متاسفانه با تمام ریسک‌ها و هزینه فرصت‌های از دست رفته، سهام عقب افتاد و سود اصلی را بازارهای موازی دادند.
ضعیف شدن صنایع کوچک و متوسط
شاخص هم‌وزن نیز، طی هشت ماه اخیر به میزان مثبت ۴/۱۵درصد افزایش یافته و از محدوده ۸۰۵هزار واحد به ۹۳۱هزار واحد رسیده است که تقریبا با شاخصکل یکسان حرکت کرده و درصد بازدهی ۱۵درصدی را به ثبت رسانده است. این شاخص که سود و زیان واقعی و متوازن سهام را نشان می‌دهد، طی یک ماه اخیر به میزان مثبت۲/۳درصد و یک سال مثبت ۲۹درصد رشد کرده است.
اگر بازده کل بازار سهام براساس شاخصکل و شاخص هم‌وزن را در نظر بگیریم، سهام به عنوان یک دارایی ریسک‌پذیر و پرنوسان، نتوانسته به اندازه بازارهای موازی بازده مثبت داشته باشد. اگر شاخص هم‌وزن بتواند بیش از ۶درصد افزایش پیدا کند و سقف تاریخی ۹۸۱هزار واحد را بشکند، احتمال دارد سهام شرکت‌های کوچک و متوسط بازار نفسی تازه کنند؛ در غیر این صورت تا زمانی که شاخص‌ها سقف قبلی خود را پس نگیرند، وضعیت رو به افول خواهد بود.
همگرایی شاخص‌های بورسی
فرابورس ایران به عنوان بازاری مکمل برای بورس اوراق بهادار، محلی است که شرکت‌ها می‌توانند سهام خود را در آن معامله کنند، حتی اگر هنوز الزامات سختگیرانه ورود به بورس اصلی را احراز نکرده باشند. هدف اصلی این بازار، فراهم آوردن مسیری برای تامین مالی شرکت‌ها از طریق بازار سرمایه است.
نظارت کامل بر این بازار برعهده سازمان بورس و اوراق بهادار است و به شرکت‌ها اجازه می‌دهد با رعایت حداقل استاندارد‌ها به تامین مالی بپردازند. شاخصکل فرابورس ایران، طی هشت ماهه نخست ۱۴۰۴ به میزان مثبت ۹/۱۵درصد افزایش یافته و از محدوده ۲۵هزار واحد به ۵/۲۸هزار واحد رسیده است که تفاوت چندانی با رشد شاخص‌های کل و هم‌وزن ندارد و این طور که مشاهده می‌شود، هر سه شاخص تقریبا بازده یکسانی را به ثبت رسانده‌اند.
ارزندگی سهام؛ معاملات بی‌رمق
ارزش بازار بورس از ۹هزار و ۸۵۷ همت در فروردین‌ماه ۱۴۰۴ با رشد ۷/۹درصدی به ۱۰هزار و ۸۱۲ همت در پایان آبان‌ماه ۱۴۰۴ رسیده است که نشان می‌دهد نه‌تنها ارزش دلاری بازار افزایش پیدا نکرده بلکه ارزش ریالی کل بازار هم نتوانسته خود را با انتظارات تورمی، هزینه فرصت‌های از دست رفته و بازده سایر بازارها وفق دهد.
نسبت قیمت به سود (P/E TTM) کل بازار به صورت میانگین از ۷واحد در فروردین‌ماه به ۴/۶واحد در پایان آبان ماه رسیده است؛ در واقع، شاهد کاهش ۶/۰۰واحدی این نسبت در عرض هشت ماه هستیم. نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B) بازار سرمایه از ۷/۲واحد به ۲/۲واحد در پایان این هشت ماه افت کرده و کاهش ۵/۰واحدی این نسبت مهم، نشان می‌دهد ارزش ویژه شرکت‌ها نسبت به قیمت سهامی که دارند افزایش یافته و ارزنده‌تر شده است.
