سرنوشت مبهم پروپیلن
جهان صنعت– سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی گفت که قرار است ظرفیت تولید پروپیلن در کشور از حدود ۵/۱میلیون تن به ۱۱میلیون تن افزایش یابد. سیدحمید حسینی با بیان اینکه قرار است تولید پروپیلن در کشور به ۱۱میلیون تن افزایش یابد، اظهارداشت: این در حالی است که تولید امروز ما چیزی حدود ۵/۱میلیون تن است. او افزود: با وجود ذخایر غنی که داریم، در حال حاضر صادرات PP و محصولات پتروشیمی ما به عراق کمتر از ترکیه است؛ دلیل آن‌هم عدم سرمایه‌گذاری کافی در تولید محصولاتی همچون پروپیلن است.
حسینی با اشاره به اینکه بازار مناسبی برای پروپیلن در دنیا وجود دارد، ادامه داد: پروپیلن بعد از اتیلن دومین ماده پایه صنعت پتروشیمی از حیث میزان مصرف در دنیاست و به همین دلیل افزایش ظرفیت تولید در این محصول می‌تواند کمک زیادی به صادرات ما داشته باشد. ضمن اینکه صنایع پایین‌دست در کشور ما نیز به‌دلیل کمبود تولید این محصول نتوانسته‌اند توسعه پیدا کنند.
نیاز فعلی پروپیلن و مشتقات آن در کشور حدود چهارمیلیون تن است که با وجود تقاضای بالای صنایع در کشور مغفول مانده است. از صنایع مصرف‌کننده نهایی این ماده می‌توان به الکترونیک، خودروسازی، صنایع ساختمانی، بسته‌بندی و… اشاره کرد. پلی‌پروپیلن که یکی از مشتقات اصلی پروپیلن است در گریدهای مختلف تولید می‌شود و دارای طیف وسیعی از کاربردها مانند تولید فیلم و ورق، قالب‌گیری، بسته‌بندی غذایی، نساجی، تجهیزات آزمایشگاهی و پزشکی، لوله و اتصالات و سایر کاربردهای صنعتی مانند صنایع ساختمانی و اجزای خودرو است.
پلی‌پروپیلن با سهم ۶۶درصدی در زنجیره ارزش این ماده، بیشترین سهم را در مصرف پروپیلن در دنیا داراست. سایر محصولات کلیدی و با ارزش، همچون پروپیلن‌اکساید با ۸درصد، آکریلونیتریل ۷درصد، آکریلیک‌اسید با ۴درصد، کیومن با ۴درصد، دو اتیل هگزانول با ۴درصد در جایگاه دوم تا ششم از حیث میزان مصرف پروپیلن قرار دارند. بوتانول و ایزوپروپانول نیز با ۳ و ۱درصد در جایگاه‌های بعدی مصرف پروپیلن هستند. قسمت دردناک ماجرا اما اینجاست که صنایع پایین‌دست ما به‌دلیل نبود پروپیلن قادر به استفاده از ظرفیت کامل خود نیست. حسینی در این‌باره می‌گوید: سرمایه‌گذاری زیادی در زمینه تولید پلی‌پروپیلن در کشور ما انجام شده و بازار مناسبی هم دارد اما متاسفانه پروپیلن نداریم.
سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی با بیان اینکه ایران در حوزه تولید متانول بیش از نیاز سرمایه‌گذاری کرده و همین مساله خود به مشکلی در صنعت پتروشیمی تبدیل شده است، گفت: نیاز جهانی بازار به متانول چیزی حدود ۱۱۰میلیون تن است که از این مقدار حدود ۲۳میلیون تن آن مربوط به محصولات ایرانی است. از طرفی بیشترین بازار متانول هم کشور چین است در حالی‌که پروپیلن در همه جای دنیا بازار دارد.
منطقه شمال شرق آسیا شامل کشورهای چین، ژاپن، کره جنوبی و تایوان، هم‌اکنون با اختلاف قابل‌توجه نسبت‌به سایر مناطق، بزرگ‌ترین تولیدکننده پروپیلن در جهان است و تولید سالانه آن به ۱/۶۸میلیون‌تن می‌رسد. پس از این منطقه، آمریکای شمالی، اروپای غربی و سپس خاورمیانه در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
هم‌اکنون در ایران هفت‌پتروشیمی و دوپالایشگاه تولیدکننده پروپیلن هستند. تمامی پتروشیمی‌ها از روش کراکر بخار استفاده می‌کنند. با این وجود چندین واحد PDH در دست احداث هستند. ۹۶درصد تقاضای پروپیلن در ایران معطوف به تولید پلی‌پروپیلن است. مهم‌ترین موضوع در توسعه زنجیره ارزش پروپیلن در ایران تامین پایدار خوراک (پروپیلن) است. برای گسترش این زنجیره و افزایش سهم اقتصادی آن در سبد صنایع پتروشیمی کشور، توجه و هم‌فکری در سطح کلان ضروری است. بررسی‌ها نشان می‌دهد ۹۵درصد پروپیلن تولیدی در کشور به پلی‌پروپیلن و تنها ۵درصد آن نیز در مجتمع پتروشیمی شازند اراک به دو اتیل هگزانول تبدیل می‌شود. این در حالی است که سایر محصولات با ارزش موجود در زنجیره ارزش این ماده استراتژیک به دلایل مختلف از جمله نبود پروپیلن کافی در داخل کشور تولید نمی‌شوند.
منبع: بازار
