ساز ناکوک جنگ

جهان‌صنعت- ایالات‌متحده آمریکا بامداد دیروز در اقدامی که مغایر با اصول و موازین بین‌المللی بوده، مستقیما وارد جنگ علیه کشورمان شده و با بمباران تاسیسات هسته‌ای نطنز، فردو و اصفهان به‌صورت رسمی از رژیم صهیونیستی در جنگ کنونی حمایت کرده است. در همین رابطه و درحالی‌که چنین اقدامی باعث پیچیده‌تر شدن معادلات درگیری‌ها شده و ممکن است تنش‌ها را به سراسر منطقه گسترش دهد، روز گذشته شبکه انگلیسی بی‌سی‌سی جهانی در گزارشی با عنوان «خطرات بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران چیست»؟ آورده است: آمریکا و اسرائیل زیرساخت‌های هسته‌ای ایران را با تمرکز ویژه بر تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم زیرزمینی این کشور هدف قرار داده‌اند. تاسیسات نطنز، واقع در مرکز ایران، طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، متحمل خسارات قابل‌توجهی شده است. تاسیسات دیگر، فردو، در عمق یک کوه قرار دارد. دسترسی به این تاسیسات زیرزمینی نیازمند بمب‌های قدرتمند «بونکرباستر» است که تنها ایالات‌متحده در اختیار دارد.

در ادامه این گزارش در پاسخ به این سوال که «پس خطرات بمباران فردو چیست؟» آمده است: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حملات به تاسیسات هسته‌ای ایران را عمیقا نگران‌کننده توصیف کرده است به‌طوری‌که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس اظهار داشت که تشدید حملات نظامی «احتمال نشت رادیواکتیو با پیامدهای جدی برای مردم و محیط‌زیست را افزایش می‌دهد.» در همین رابطه،  پروفسور پدی ریگان از دانشگاه Surrey و آزمایشگاه ملی فیزیک بریتانیا توضیح می‌دهد: «وقتی اورانیوم از زمین استخراج می‌شود، به دو شکل وجود دارد: ۳/۹۹‌درصد آن اورانیوم-۲۳۸ و ۷/۰‌درصد، یا حدود یک اتم از هر ۱۵۰ اتم، اورانیوم-۲۳۵ است که برای کار در رآکتور هسته‌ای مورد نیاز است.

به گزارش ایرنا، در ادامه گزارش این سایت انگلیسی آمده است: فرآیند غنی‌سازی هسته‌ای اساسا به معنای افزایش مقدار اورانیوم-۲۳۵ است. پروفسور ریگان توضیح داد که این کار با تبدیل اورانیوم به حالت گازی و چرخاندن آن در دستگاه‌هایی به نام سانتریفیوژ انجام می‌شود. از آنجا که اورانیوم-۲۳۸ سنگین‌تر از اورانیوم-۲۳۵ مورد نیاز است، این دو در حین چرخش از هم جدا می‌شوند. این فرآیند بارها تکرار می‌شود تا غنی‌سازی افزایش یابد. نیروگاه‌های هسته‌ای معمولا به حدود ۳ تا ۵درصد اورانیوم غنی‌شده برای ایجاد یک واکنش هسته‌ای کنترل‌شده که انرژی آزاد می‌کند، نیاز دارند اما برای ساخت سلاح هسته‌ای، به درصد بسیار بالاتری از اورانیوم-۲۳۵ حدود ۹۰درصد نیاز است. به‌طور کلی، هرچه اورانیوم غنی‌تر باشد، انرژی آزادشده هنگام شکافت اتم‌ها بیشتر خواهد بود.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده که شلیک موشک به ذخایر اورانیوم غنی‌شده، «حادثه هسته‌ای» در مقیاس فجایع نیروگاه‌های هسته‌ای فوکوشیما یا چرنوبیل ایجاد نمی‌کند. پروفسور جیم اسمیت از دانشگاه پورتسموث که پیامدهای فاجعه چرنوبیل را مطالعه کرده، توضیح می‌دهد: «اورانیوم با غنای بالا حدود سه برابر اورانیوم غنی‌نشده رادیواکتیو است اما در واقع، در مقیاس کلی، هیچ‌کدام از آنها به‌ویژه رادیواکتیو متراکم نیستند. این باعث آلودگی زیست‌محیطی عمده نمی‌شود.»

او افزود: «ما بیشتر نگران محصولات شکافت هستیم، موادی که اورانیوم در رآکتور یا بمب به آنها تجزیه می‌شود، مانند سزیم رادیواکتیو، استرانسیم رادیواکتیو، ید رادیواکتیو. اینها بیشتر مساله آلودگی زیست‌محیطی هستند.» از آنجا که در تاسیسات غنی‌سازی هیچ واکنش هسته‌ای در جریان نیست‌- و انفجار بمب نیز واکنشی را ایجاد نمی‌کند‌- این محصولات رادیواکتیو خطرناک «محصولات شکافت» وجود نخواهند داشت. در عوض، اورانیوم ممکن است به صورت محلی توسط انفجار پراکنده شود.

این گزارش می‌افزاید: در تاسیسات نطنز، پس از بمباران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آلودگی رادیواکتیو در محل را شناسایی کرد اما اعلام کرد که سطح رادیواکتیویته در خارج از سایت بدون تغییر و در سطح عادی باقی مانده است.

پروفسور «کلر کورکهیل» رییس کرسی کانی‌شناسی و مدیریت زباله‌های رادیواکتیو در دانشگاه بریستول می‌گوید: «تشعشعات اورانیوم واقعا مسافت زیادی را طی نمی‌کنند اما برای افرادی که در نزدیکی محل هستند، ممکن است خطراتی برای سلامتی وجود داشته باشد.»

او گفت: «از نظر اسمیت برای بدن انسان، قطعا نباید ذرات اورانیوم را تنفس کنید یا آنها را بلعید.» او توضیح داد: «زیرا ذرات اورانیوم می‌توانند در سلول‌ها، چه در ریه‌ها و چه در معده، جاگیر شوند و به‌آرامی و به‌صورت رادیواکتیو تجزیه شوند که این باعث آسیب می‌شود.» علاوه بر رادیواکتیویته، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی نیز می‌تواند برای افراد نزدیک به محل مشکل‌ساز باشد.

پروفسور سایمون میدل‌بورگ دانشمند مواد هسته‌ای از دانشگاه بنگور، به بی‌بی‌سی گفت: «اگر حادثه‌ای رخ دهد و سانتریفیوژها اورانیوم هگزافلوراید، گاز موجود در سانتریفیوژها را آزاد کنند، یک حادثه شیمیایی بسیار شدید خواهد بود.» او افزود: «اگر این اورانیوم هگزافلوراید با رطوبت هوا تماس پیدا کند، بسیار خورنده و خطرناک است زیرا می‌تواند اسید بسیار قوی تولید کند.» او تاکید کرد: «اما این تاثیر زیست‌محیطی عظیمی فراتر از منطقه بسیار محلی نخواهد داشت.»

در پایان این گزارش آمده است: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که مرکز حوادث و اضطرار آن به‌صورت شبانه‌روزی فعالیت می‌کند و همچنان بر وضعیت تاسیسات هسته‌ای ایران و سطح تشعشعات در این سایت‌ها نظارت خواهد داشت.

حمله بدون کسب مجوز کنگره

همزمان با این موضوع آدام اسمیت نماینده ارشد دموکرات‌ها در کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان در بیانیه‌ای درباره دستور دونالد ترامپ، برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران نوشت: من تصمیم رییس‌جمهور برای صدور دستور حمله نظامی آمریکا به سایت‌های هسته‌ای ایران را به شدیدترین شکل ممکن محکوم می‌کنم.

رییس‌جمهور بدون کسب مجوز از کنگره و بدون اثبات اینکه ایران تهدیدی فوری برای امنیت ایالات‌متحده به‌شمار می‌رود، دست به این اقدام زده است. افزون بر این، رییس‌جمهور اهداف مشخصی برای این حملات ارائه نکرده و هیچ تضمینی وجود ندارد که این اقدامات بتواند احتمال دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را از میان ببرد یا حتی مشخص نیست تا چه اندازه ممکن است برنامه هسته‌ای ایران را به عقب بیندازد.

این سیاستمدار آمریکایی ادامه داد: ورود مستقیم به درگیری، جان نیروهای نظامی آمریکا و پایگاه‌های آن در خاورمیانه را مستقیما در معرض حملات ایران و گروه‌های دیگر قرار می‌دهد. اقدام امشب می‌تواند تنش‌ها را تشدید کند، منطقه را بی‌ثبات سازد و ایالات‌متحده را به درگیر شدن در جنگی غیرضروری و قابل اجتناب بکشاند.

اسمیت در ادامه ادعا کرد: راه متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران و حفظ جان نیروهای آمریکایی، از مسیر دیپلماسی و مذاکره می‌گذرد، نه از طریق ورود به یک درگیری مستقیم. مسیری که رییس‌جمهور برگزیده، خطر آغاز جنگی گسترده‌تر در منطقه را در پی دارد؛ جنگی که به‌شدت غیرقابل پیش‌بینی و پرمخاطره است و امنیت ایالات‌متحده، اسرائیل و در نهایت امنیت جهان را تهدید می‌کند.

نتانیاهو آمریکا را به جنگ کشاند

در همین رابطه، مجله تایم در گزارشی با عنوان «چگونه نتانیاهو ترامپ را به‌سمت جنگ سوق داد» ادعا کرد که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل با ترکیبی از جسارت، بی‌رحمی و البته شانس در عرض تنها ۲۰‌ماه توازن قدرت بین اسرائیل و ایران را برهم زده و خاورمیانه را بازسازی کرده است اما مهم‌ترین پیروزی او شاید متقاعد کردن دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا به ضرورت حمله به تهران با تمام توان نظامی اسرائیل باشد.

در ادامه این گزارش آمده است: به گفته دو مقام اسرائیلی درگیر در رایزنی‌های بین دو طرف، موفقیت نتانیاهو در جلب حمایت ترامپ نتیجه یک‌سری تصمیمات استراتژیک بود. گام اولیه در ۴فوریه برداشته شد، زمانی که نخست‌وزیر اسرائیل برای اولین‌بار پس از بازگشت ترامپ به کاخ سفید به آنجا رفت.

به گفته یکی از مقامات حاضر در جلسه در اتاق بیضی شکل، نتانیاهو به ترامپ یادآوری کرد که ایران برای ترور او توطئه کرده بود. سپس او اسلایدهای مفصلی را ارائه کرد که نشان می‌داد به نظر او، ایران چگونه با افزایش ذخایر اورانیوم با غنای بالا و پیشرفت در فناوری سانتریفیوژ در حال نزدیک شدن به آستانه هسته‌ای است. نتانیاهو گفت: «دونالد، این باید حل شود، چون آنها با سرعت پیش می‌روند.» سپس برای تاثیرگذاری بیشتر مکثی کرد و مستقیم به چشمان ترامپ نگاه کرد.

 نمی‌توانی در دوره خودت یک ایران هسته‌ای داشته باشی

در ادامه آمده است: به نظر می‌رسید این حرف تاثیرگذار بود اما ترامپ آشکارا آماده تایید حمله مستقیم اسرائیل به ایران نبود. او گفت ابتدا می‌خواهد دیپلماسی را امتحان کند. به هر حال، او با وعده پایان دادن به جنگ‌ها و نه آغاز آنها انتخاب شده بود. او دوست قدیمی خود، استیو ویتکاف، غول املاک را برای میانجی‌گری توافقی با تهران انتخاب کرده بود. به‌گفته مقام حاضر، ترامپ به نتانیاهو گفت: «بیا مذاکره را با آنها امتحان کنیم.» نتانیاهو با اکراه گفت که به ترامپ زمان و فضا می‌دهد تا ببیند آیا توافقی ممکن است.

در نهایت، تیم ترامپ یک چارچوب ۶۰‌روزه برای تثبیت مفاد توافق تعیین کرد. مقامات اسرائیلی می‌گویند اجازه دادن به ادامه مذاکرات تا پایان مهلت حیاتی بود زیرا وقتی که ایران از این مهلت عبور کرد، ترامپ با طرح‌های نظامی پیشنهادی اسرائیل موافقت کرد. یک مقام اسرائیلی در گفت‌وگو با تایم ادعا می‌کند که پایان بازه زمانی ۶۰‌روزه به ترامپ ثابت کرد که ایرانی‌ها در مذاکرات جدی نیستند.

این روایت اسرائیلی‌هاست اما ترامپ هنوز تغییر ناگهانی موضع خود، از معامله‌گری برای رسیدن به توافق تا مشارکت احتمالی در حمله به تهران را به‌طور کامل توضیح نداده است. کاخ سفید به درخواست‌های مکرر برای اظهارنظر پاسخی نداد.

در ادامه این گزارش آمده است: چند هفته پیش، ترامپ اذعان کرد که به نتانیاهو هشدار داده بود در حالی که دیپلماسی ادامه دارد، از اقدام نظامی خودداری کند. با این حال، در جریان مذاکرات، نتانیاهو در حال آماده‌سازی طرح‌هایی برای حمله تمام‌عیار به توانایی‌های هسته‌ای ایران بود. او در این مسیر کمک‌هایی دریافت کرد.

تایم در ادامه ادعا می کند که گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در آن ادعاهایی درباره عدم پایبندی ایران به تعهدات پادمانی هم مطرح شده بود به کمک اسرائیل آمد.

سپس اسرائیلی‌ها اطلاعاتی را با ترامپ به اشتراک گذاشتند که ادعا می‌کردند نشان می‌دهد ایران عمدا مذاکرات را به تاخیر می‌اندازد تا مخفیانه قطعات لازم برای یک زرادخانه هسته‌ای را به دست آورد.

این گزارش می‌افزاید: همه آمریکایی‌ها متقاعد نشدند. آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا، همانطورکه تولسی گابارد، مدیر اطلاعات ملی، در ماه مارس به کنگره گفت، معتقد بودند که تهران هنوز تصمیم به ساخت بمب نگرفته است اما پس از پایان پنجره ۶۰‌روزه ترامپ، اسرائیلی‌ها از ناامیدی رییس‌جمهور استفاده کردند. آنها گفتند ایران در آستانه دستیابی به سلاح هسته‌ای در عرض چندماه است. اسرائیلی‌ها به آمریکایی‌ها اطلاع دادند که در ساعات اولیه صبح به اهداف ایرانی حمله خواهند کرد. چند ساعت بعد، ایران به این حمله پاسخ داد.

تایم در ادامه ادعا کرد که مقامات ترامپ می‌گویند در حالت ایده‌آل، اسرائیل، تهران را وادار به بازگشت به میز مذاکره و پذیرش پایان دائمی برنامه هسته‌ای خود خواهد کرد. برخی  متحدان ترامپ، از جمله استفن بنن و تاکر کارلسون، نگرانند که اسرائیل ارتش آمریکا را به این درگیری بکشاند.

هدف نهایی اسرائیل همچنان نامعلوم است. نتانیاهو گفته هدفش تغییر رژیم نیست اما ممکن است رخ دهد. حتی دستیاران نخست‌وزیر هم مطمئن نیستند نتیجه نهایی چه خواهد بود اما آنها برای جنگ بیشتر آماده می‌شوند.

در پایان این گزارش آمده است: به هر حال، به‌نظر می‌رسد نتانیاهو موفق شده ترامپ را به دیدگاه خود درباره برنامه هسته‌ای ایران متقاعد کند. وقتی در ۱۷ژوئن از ترامپ درباره شهادت گابارد سوال شد، او پاسخ داد: «برایم مهم نیست او چه گفته. فکر می‌کنم ایرانی‌ها خیلی به تسلیحات هسته‌ای نزدیک بودند.»