زبان سرخ در مسکو، بازیگر دیوانه در واشنگتن
جهان صنعت– پس از آنکه دونالد ترامپ ضرب‌الاجلی ۱۰ تا ۱۲روزه برای روسیه جهت خاتمه جنگ اوکراین مشخص کرد، یک جدال کلامی میان وی و دیمیتری مدودوف، رییس‌جمهوری سابق و معاون شورای امنیت کنونی روسیه شکل گرفت که در نهایت در اتفاقی کم‌سابقه، منجر به اعزام دو زیردریایی اتمی از سوی ایالات متحده به نزدیکی آب‌های روسیه شد؛ اقدامی که البته برخی ناظران آن را به ناامیدی ترامپ از توقف روند مذاکرات صلح و پایان یافتن جنگ اوکراین تلقی کردند.
ماجرا از آنجا آغاز شد که پس از ضرب‌الاجل اخیر ترامپ به روسیه، دیمیتری مدودوف باز هم مانند قبل دائما غرب را به جنگ اتمی تهدید می‌کرد، این اقدام آمریکا را نیز مقدمه شروع یک جنگ عنوان کرد اما این‌بار ترامپ نه‌تنها وارد یک جنگ لفظی با رییس‌جمهوری و نخست‌وزیر سابق روسیه شد، بلکه در اقدامی کم‌سابقه، زیردریایی‌های اتمی آمریکا را نیز به مجاورت آب‌های روسیه فرستاد.
اهمیت اقدام ترامپ
در همین راستا روز جمعه بود که ترامپ در شبکه اجتماعی خود به نام تروث سوشیال نوشت که دستور داده دو زیردریایی اتمی ایالات متحده به مناطق مناسب منتقل شوند. او گفت این اقدام در واکنش به اظهارات تهدیدآمیز مدودوف انجام شده است؛ اظهاراتی که به گفته ترامپ بسیار تحریک‌آمیز بوده و لزوم اتخاذ جنبه احتیاطی از سوی آمریکا را حائز اهمیت می‌کند. در همین راستا، اینکه ما از این زیردریایی‌ها چه اطلاعاتی داریم یا اینکه قرار است چه اقدامی را انجام دهند، فعلا شواهد و مستندات دقیقی مطرح نیست زیرا ترامپ تا لحظه تنظیم این گزارش در عصر دوشنبه هنوز مشخص نکرده که منظور او زیردریایی‌هایی با پیشرانه هسته‌ای است یا زیردریایی‌هایی حامل موشک‌های هسته‌ای؟ او همچنین محل استقرار آنها را افشا نکرده که البته این موضوع طبیعی است زیرا مطابق پروتکل نظامی ایالات متحده، چنین موضوعی محرمانه است.
در چنین شرایطی برخی تحلیلگران امنیتی معتقدند که این اقدام ترامپ بیشتر جنبه مانور تبلیغاتی دارد تا یک اقدام نظامی زیرا از گذشته ایالات متحده زیردریایی‌های هسته‌ای مستقر در آب‌های مجاور روسیه دارد که به گفته آنها جهت بازدارندگی در قبال مسکو کافی هستند. در نتیجه می‌توان گفت که چنین اقدامی از سوی رییس‌جمهوری آمریکا، عمدتا به واسطه ناامیدی او از روند مذاکرات صلح میان روسیه و اوکراین صورت گرفته است. اما مساله‌ای که حائز اهمیت است، درگیری لفظی مستقیم ترامپ با مدودوف بود که به نظر می‌رسد بهانه‌ای جهت اعزام دو زیر دریایی جدید را به ترامپ داده است. زیرا این دو مدتی است در شبکه‌های اجتماعی با یکدیگر درگیر هستند؛ به طوری که مدودوف اخیرا در پاسخ به ضرب‌الاجل ترامپ برای آتش‌بس گفته بود: هر اولتیماتوم جدید تهدید و گامی است به‌سوی جنگ. آن هم نه با اوکراین، بلکه با کشور خودش. راه بایدن خواب‌آلود را نرو! او همچنین در تلگرام نوشت: ترامپ بهتر است فیلم‌های موردعلاقه‌اش درباره مردگان متحرک را دوباره تماشا کند و یادش بیاید «سیستم افسانه‌ای دست مرده» چقدر می‌تواند خطرناک باشد. گفتنی است، سیستم «دست مرده روسیه»، یک سامانه خودکار انتقام هسته‌ای مربوط به دوران جنگ سرد است که برای شلیک موشک‌های هسته‌ای حتی در صورت نابودی فرماندهی روسیه طراحی شده است.
در همین راستا بود که ترامپ در پاسخ نوشت: به مدودوف، رییس‌جمهور شکست‌خورده روسیه که فکر می‌کند هنوز رییس‌جمهور است بگویید مراقب حرف‌هایش باشد. دارد وارد منطقه خطرناکی می‌شود!
دست برتر هسته‌ای با کیست؟
در همین رابطه طبق گزارشی که الجزیره روز گذشته منتشر کرده، روسیه و آمریکا مجموعا حدود ۸۷درصد از زرادخانه‌های هسته‌ای جهان را در اختیار دارند. همچنین حدود ۸۳درصد از کلاهک‌های عملیاتی نیز متعلق به این دو کشور است. در این میان هر چند از زمان جنگ سرد این کلاهک‌ها کاهش یافته اما هنوز سطح زرادخانه‌های جهانی بسیار بالا بوده و تا ژانویه ۲۰۲۵، ۹کشور دارای حدود ۱۲۲۴۱کلاهک هسته‌ای هستند.
همچنین نیروی دریایی آمریکا در حال حاضر ۷۱زیردریایی هسته‌ای دارد که بزرگ‌ترین ناوگان زیرسطحی جهان است. این ناوگان شامل ۱۴زیردریایی کلاس اوهایو با قابلیت پرتاب موشک‌های بالستیک، ۴زیردریایی کلاس اوهایو تغییر یافته با موشک‌های کروز تاماهاک و حدود ۵۳زیردریایی تهاجمی برای عملیات‌های اطلاعاتی و ضدزیردریایی می‌شود. در مقابل، نیروی دریایی روسیه کمتر از ۳۰زیردریایی هسته‌ای دارد که شامل حدود ۱۰زیردریایی راهبردی کلاس بوری و دلتا ۵ و همچنین چند زیردریایی تهاجمی کلاس آکولا است. روسیه همچنین در حال توسعه ناوگان خود از طریق زیردریایی‌های کلاس Yasen-M است. در چنین شرایطی تا لحظه تنظیم این گزارش نه مدودوف و نه کرملین به این اقدام ترامپ واکنش نشان نداده‌اند اما ویکتور وودولاتسکی نماینده ارشد دومای روسیه گفته روسیه تعداد قابل‌توجهی زیردریایی هسته‌ای در اقیانوس‌ها دارد و زیردریایی‌های آمریکا مدت‌هاست که تحت نظارت ما هستند بنابراین نیازی به پاسخگویی خاصی نمی‌بینیم.
لازم به ذکر است، ماه گذشته میلادی، ترامپ در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی گفته بود که از پوتین ناامید شده است. به گفته ترامپ، ما مذاکره خوبی داشتیم، فکر می‌کردم به توافق نزدیک هستیم اما بعد پوتین ساختمان‌ها را در کی‌یف هدف حمله قرار می‌دهد. البته پوتین نیز در واکنش غیر‌مستقیم به این صحبت‌ها اعلام کرد، هر عدم امیدواری از انتظارات غیرواقعی ناشی می‌شود؛ این یک قانون کلی است. پوتین همچنین گفته که خواهان صلحی پایدار در اوکراین است اما نشانه‌ای بروز نداده که آماده رسیدن سریع‌تر به صلح باشد.
دورنمای تنش‌ها
گفتنی است، شاهد بودیم که در سال ۲۰۱۷ ترامپ اعلام کرد دو زیردریایی هسته‌ای را به شبه‌جزیره کره اعزام کرده است؛ اقدامی که در ادامه منتهی به کاهش تنش‌ها شد و بعدها به دیدار ترامپ با کیم جونگ اون انجامید اما درباره دیدار احتمالی جدید با پوتین هنوز چیزی مشخص نیست. در همین رابطه هانس کریستنسن، مدیر پروژه اطلاعات هسته‌ای در فدراسیون دانشمندان آمریکایی در گفت‌وگو با شبکه الجزیره معتقد است: این اقدام ترامپ، تشدید لفاظی و احتمالا تنش است. در این مرحله، اشاره به تهدید هسته‌ای از سوی آمریکا نامناسب است زیرا روابط دو کشور هنوز به نقطه‌ای نرسیده که سلاح هسته‌ای نقشی مستقیم ایفا کند. به گفته کریستنسن، بعید است این اقدام ترامپ باعث تسریع توافق آتش‌بس با روسیه شود چرا که زیردریایی‌های هسته‌ای آمریکا همیشه در اقیانوس اطلس مستقر هستند و روسیه نیز این موضوع را می‌داند.
در نتیجه به گفته برخی تحلیلگران، این اقدام ترامپ را باید در راستای جنگ رسانه‌ای وی و سیاست تشدید فشار علیه مسکو برای کوتاه آمدن از مواضعش در خصوص اوکراین تعبیر کرد؛ امری که شاید به تنهایی چندان حائز اهمیت نباشد اما وقتی در حلقه اقدامات و راهبردهای ایالات متحده در قبال مسکو مورد تحلیل قرار بگیرد، آنگاه ماجرا رنگ‌‌وبویی دیگر به خود گرفته و بسیار از لحاظ راهبردی قابل تامل خواهد بود.
