رقابت جهانی آفتابگردان و کاهش ۱۱درصدی صادرات
جهان صنعت– از جمله دانههای روغنی است که در برخی مناطق جهان کشت می‌شود و طبق آمارهای منتشر شده در سال ۲۰۲۴ صادرات جهانی دانههای آفتابگردان در مجموع ۶۵/۴میلیارد دلار ارزش داشته است. در شرایطی که طبق آمار فائو در مجموع، صادرات دانههای آفتابگردان از سال ۲۰۲۰ که فروش صادراتی دانههای آفتابگردان به ۷۱/۴میلیارد دلار رسید، با کاهش متوسط ۱/۱درصدی، از نظر ارزش کل ثابت ماند.
در مقایسه با سال ۲۰۲۳ که ارزش صادراتی این دانه روغنی ۲۳/۵میلیارد دلار بوده است کاهشی ۱۱درصدی را به ثبت رسانده است. نکته جالب توجه اینکه گیاهان آفتابگردان در واقع گل ملی اوکراین هستند. با این وجود اوکراین به همراه روسیه تنها ۴/۳درصد از درآمد جهانی حاصل از دانههای آفتابگردان صادراتی را در سال ۲۰۲۴ به دست آوردند که نسبت به سال قبل‌تر ۷/۷درصد کاهش یافته است. در بحث تجارت، دو دسته اصلی از دانههای آفتابگردان تجاری فروخته شده وجود دارد که از طریق رنگ پوسته دانه قابل شناسایی هستند؛ دانههای با پوسته سیاه جامد معمولا برای استخراج روغن آفتابگردان فشرده میشوند و دسته دیگر، پوسته‌‌های راه‌راه سیاه و سفید دارند که گاهی اوقات تخمه آفتابگردان شیرینی پزی نامیده میشوند، زیرا بیشتر به عنوان میان وعده مصرف میشوند.
۵ تامینکننده اصلی
طبق آمارها از نظر ارزش، ۵ صادر‌کننده بزرگ تخمه آفتابگردان «چین، رومانی، فرانسه، بلغارستان و ترکیه» هستند. این پنج تامینکننده اصلی روی‌هم رفته تقریبا دوسوم (۴/۶۳درصد) از کل تخمه آفتابگردان صادر شده در سال ۲۰۲۴ را به فروش رسانده‌اند.
در واقع طبق آمار موجود در سال ۲۰۲۴ چین با انجام صادراتی به ارزش بیش از ۸۱۹میلیون دلار که تقریبا ۱۸درصد از کل صادرات دانههای آفتابگردان جهان محسوب می‌شود در جایگاه نخست صادرات از نظر ارزش صادراتی قرار دارد. رومانی با ۷۲۴میلیون دلار در جایگاه دوم و فرانسه با ۵۵۵میلیون دلار نیز در جایگاه سوم صادرات قرار دارد.
طبق این گزارش بعد از سه کشور نامبرده صادرکنندگان دیگری همچون بلغارستان، ترکیه، مولداوی، مجارستان، ایالات متحده آمریکا، قزاقستان، روسیه، صربستان، اسپانیا، اتریش، اسلواکی، اوکراین، ایتالیا، آلمان، کرواسی، هلند و آرژانتین قرار دارند. به این ترتیب از نظر ارزش ۲۰کشور ذکر شده در این فهرست، ۸/۹۵درصد از صادرات جهانی دانههای آفتابگردان را در سال ۲۰۲۴ به خود اختصاص دادهاند.
شگفتی صادرات صربستان
همچنین در میان صادرکنندگان برتر، سریع‌ترین رشد صادرات دانههای آفتابگردان نسبت به سال ۲۰۲۳ به مولداوی با ۱۲۰درصد افزایش، صربستان با ۵۲درصد افزایش، مجارستان و ترکیه اختصاص دارد. از سوی دیگر در میان کشورهایی که کاهش فروش دانههای آفتابگردان صادراتی خود را تجربه کردند اوکراین با ۷۶درصد کاهش قرار دارد و پس از آن اسپانیا با کاهش ۳۸درصدی، اتریش، بلغارستان و آرژانتین قرار دارند.
به گزارش بازار از سوی دیگر با در نظر گرفتن دیدگاه قاره‌‌ای، فروشندگان مستقر در اروپا با محموله‌هایی به ارزش ۱/۳میلیارد دلار یا ۷/۶۶درصد از کل جهانی، بالاترین ارزش دلاری تخمه آفتابگردان صادراتی را در سال ۲۰۲۴ عرضه کردند. در جایگاه دوم، صادرکنندگان آسیا (۴/۲۷درصد) و پس از آنها صادرکنندگان آمریکای شمالی (۴درصد)، آمریکای لاتین (۱/۱درصد) آفریقا سپس استرالیا و نیوزیلند از اقیانوسیه قرار داشتند.
لیست بزرگ‌ترین خریداران
از آن طرف در بحث بزرگ‌ترین خریداران تخمه آفتابگردان وارداتی با تغییر تمرکز به واردات، ۵واردکننده اصلی دانههای آفتابگردان در سال ۲۰۲۴ «بلغارستان، هلند، رومانی، روسیه و اسپانیا» بودند. روی‌هم رفته، این زیرمجموعه از کشورهای اصلی واردکننده، بیش از یک‌سوم یعنی حدود ۳۴درصد از دانههای آفتابگردان وارداتی جهان را براساس ارزش دلاری خریداری کرده‌‌اند. درصدهای فوق نشان می‌دهد که کل ۹۶ صادر‌کننده دانههای آفتابگردان در مقایسه با ۱۷۴کشور، جزیره و منطقه خریدار، گروه متمرکزتری هستند به این معنا که ۵واردکننده اصلی، بخش کوچک‌تری از کل دانههای آفتابگردان وارداتی جهان را با حدود ۳۴درصد در مقایسه با ۴/۶۳درصد برای ۵ کشور صادر‌کننده پیشرو به خود اختصاص دادهاند. در واقع هزینه‌‌های جهانی برای واردات دانههای آفتابگردان نیز نسبت به سال ۲۰۲۰ به میزان ۷/۲درصد کاهش یافته و در مقایسه با سال ۲۰۲۳ نیز ۸/۱۴درصد کاهش یافته است.
طبق آمارها کشورهای بلغارستان با ۴۴۹میلیون دلار که بیش از ۹درصد از کل واردات دانههای آفتابگردان است در جایگاه اول واردات جای دارد و پس از آن هلند با ۳۲۰میلیون دلار، رومانی با ۳۱۶میلیون دلار، روسیه با ۲۸۲میلیون دلار و اسپانیا با ۲۷۴میلیون دلار جای دارد.
منبع: آفتابگردان
