رشد ۲۲درصدی ارزش معاملات بورس انرژی در نیمه نخست سال۱۴۰۴
جهان‌صنعت – مدیرعامل بورس انرژی گفت که بنابر آمار موجود در نیمه اول سال‌جاری ارزش کل معاملات بورس انرژی با رشد ۲۲درصدی همراه بوده است. بازارهای هیدروکربوری و برق در صدر جدول مبادلات بورس انرژی در شش ماه نخست سال قرار دارند. افزایش تمرکز بر توسعه بازارهای نفت، گاز، برق و تجدیدپذیرها و تامین مالی نیز برخی از مهم‌ترین برنامه‌های بورس انرژی در نیمه دوم سال۱۴۰۴ است.
محمد نظیفی به برنامه‌ها و چشم‌انداز بورس انرژی در شش ماه دوم سال۱۴۰۴ اشاره کرد و به سنا گفت: در نیمه دوم سال۱۴۰۴، بورس انرژی همچنان بر توسعه بازار نفت، گاز و سایر حامل‌های انرژی هیدروکربوری تمرکز خواهد داشت در کنار این بازار برق بورس انرژی نیز گسترش خواهد یافت.
نظیفی توضیح داد: انتظار می‌رود این بازارها در زمینه تامین مالی فعال‌تر شوند و شاهد استقبال بیشتری از تابلوهای برق سبز و آزاد باشیم. با توجه به رویکرد مثبت دولت به توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر پیش‌بینی می‌شود سرمایه‌گذاران استقبال بیشتری از این حوزه داشته باشند و بازارهای مرتبط رونق یابند. در حوزه فرآورده‌ها، بازار گازوئیل در سال‌جاری شکل گرفته استُ این فرآورده به دلیل قیمت‌گذاری دستوری و سازوکارهای سنتی اقتصاد انرژی پیشتر با چالش‌هایی در دسترسی مواجه بود که به نظر می‌رسد بورس انرژی راه‌کاری برای عبور از این چالش‌هاست. بورس انرژی با ارائه راهکارهای مناسب، دسترسی فعالان اقتصادی به گازوئیل را از طریق بازارهای خود تسهیل کرده است.
توسعه ابزارهای بورس انرژی در نیمه دوم۱۴۰۴
مدیرعامل بورس انرژی ضمن بررسی اولویت‌های این بورس در نیمه دوم سال‌جاری گفت: انتظار داریم در شش ماه آینده، ابزارهای مالی نظیر اوراق سلف و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس انرژی توسعه بیشتری یابند و نقش پررنگ‌تری در تامین مالی ایفا کنند. اصلاح ریزساختارهای بازار، بهینه‌سازی دستورالعمل‌ها، بهینه‌سازی کارمزد معاملات و بهبود زیرساخت‌های فناوری بورس انرژی از دیگر اولویت‌های بورس انرژی است. نظیفی با اشاره به نقش بورس انرژی در سیاستگذاری انرژی در کشور گفت: بورس انرژی از ابتدای سال‌جاری در سیاستگذاری حوزه انرژی در سطح ملی مشارکت فعالی داشته و این نقش در نیمه دوم سال به‌ویژه در تدوین لایحه بودجه۱۴۰۵ پررنگ‌تر خواهد شد. با وجود محدودیت‌ها و چالش‌های اقتصاد ایران و بازار سرمایه، بورس انرژی ایران به رسالت خود در توسعه بازارها پایبند بوده است.به گفته او، این نهاد با تعمیق بازار و تنوع‌بخشی به خطوط درآمدی و معاملات انرژی، عملکرد موفقی داشته است. این امر نشان‌دهنده نیاز کشور به نقش‌آفرینی جدی‌تر بورس انرژی در حل مسائل حوزه انرژی است. امیدواریم در نیمه دوم سال۱۴۰۴، این نقش را با قوت بیشتری ایفا کنیم.
عملکرد بورس انرژی در ۶ماه ابتدایی سال۱۴۰۴
مدیرعامل بورس انرژی به بررسی عملکرد این بازار در نیمه نخست سال‌جاری پرداخت و اضافه کرد: در نیمه نخست سال‌جاری ارزش کل معاملات بیش از ۱۴۱۳هزار میلیارد ریال بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشد نزدیک به ۲۲درصدی را تجربه کرده است. ارزش مازاد رقابت ریالی بیش از ۳۵هزار میلیارد ریال ثبت شده که نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیر ۲۲۴درصدی داشته و در این زمینه فرآورده گاز مایع با بیش از ۲۰هزار میلیارد ریال رقابت رتبه نخست را کسب کرده است.
او توسعه ارتباطات بین‌المللی با بورس‌های انرژی منطقه و سازمان‌های بین‌المللی مرتبط را یکی دیگر از اقدامات این بورس در نیمه نخست سال۱۴۰۴ دانست و افزود: در رینگ صادراتی نیز میزان رقابت به حدود ۴۸میلیون دلار رسیده که نسبت به دوره مشابه گذشته ۱۱۶درصد رشد داشته است. گاز مایع شرکت ملی گاز ایران با مجموع رقابت دلاری حدود ۱۲میلیون دلار، جایگاه اول از لحاظ ارزش رقابت دلاری را در این بخش به خود اختصاص داده است.
نظیفی گفت: در نیمه نخست سال‌جاری برای نخستین‌بار فرآورده‌های مختلفی مانند روغن سنگین پایه قطرانی، پساب تصفیه‌خانه فاضلاب شهری، هیدروکربن سبک و سنگین حاصل از برش میعانات گازی، بنزین پیرولیز، نفتای سنگین، نفت سفید و بلندینگ نفتا عرضه و معامله شده‌اند.
عرضه گازوئیل برای نخستین‌بار در بورس انرژی ایران
نظیفی تاکید کرد: برای نخستین‌بار عرضه فرآورده نفت‌گاز (گازوئیل) توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران طی این دوره در ۲۲مرداد سال‌جاری در رینگ داخلی بورس انرژی ایران برگزار شد. در این عرضه یک‌میلیون و ۱۵هزار لیتر گازوئیل با قیمت پایه هر لیتر ۳۷۰هزار ریال و سقف خرید ۱۱۶ هزار لیتر برای هر خریدار تعیین شد.
او افزود: در ادامه با برگزاری عرضه‌های بعدی حجم آخرین عرضه در تاریخ ۲۶شهریور به بیش از ۱۰میلیون لیتر افزایش یافت و با پیشنهاد بورس انرژی ایران و درخواست خریداران به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، محدودیت سقف خرید ۱۱۶هزار لیتر برای هر خریدار برداشته شد. از ابتدای برگزاری عرضه گازوئیل، تاکنون چهار مرتبه عرضه در رینگ داخلی بورس انرژی ایران انجام شده که به عرضه بیش از ۱۳میلیون لیتر گازوئیل منجر شده است.
مدیرعامل بورس انرژی ایران گفت: در نیمه نخست سال‌جاری پساب شرکت فاضلاب تهران از مبدا شهرک قدس برای اولین‌بار به میزان ۳۰۰هزار تن معامله شده است. در این مدت در بازار فیزیکی فرآورده‌های هیدروکربوری تعداد ۱۶۴۸عرضه در رینگ داخلی و ۵۱۶ عرضه در رینگ بینالملل برگزار شده است.
کاهش حجم عرضه برخی شرکت‌ها
به گفته مدیرعامل بورس انرژی، بررسی مقایسه‌ای نشان می‌دهد حجم عرضه در این دوره نسبت به مدت مشابه سال گذشته در رینگ داخلی با کاهش ۲۰درصدی و در رینگ بینالملل با کاهشی ۳۲درصدی همراه بوده است. این کاهش ذیل کاهش عرضه‌های برخی شرکت‌ها رقم خورد ازجمله مهم‌ترین موارد می‌توان به کاهش عرضه فرآورده گاز مایع توسط پالایش نفت آبادان(۲۴۲ه.ت) و شازند(۱۶۳ه.ت) و بندرعباس(۱۲۰ه.ت)، نفتای کامل پالایش نفت لاوان(۲۸۸ه.ت)، نفتای سبک پالایش نفت ستاره خلیج‌فارس (۲۱۰ه.ت)، رافینت پتروشیمی بوعلی سینا(۳۰۰ه.ت)، برش سنگین پتروشیمی نوری(۶۸۳ه.ت)، متانول پتروشیمی خارک (۱۶۰ه.ت)، هیدروکربن سنگین پتروشیمی بوعلی سینا(۵۰۸ه.ت)، گازوئیل پالایش نفت آبادان(۴۰۰ه.ت)، نفت سفید پالایش نفت اصفهان(۲۱۰ه.ت) را نام برد. کاهش عرضه پالایش نفت شازند به علت تغییرات عملیاتی در خط تولید، پتروشیمی بوعلی سینا و نوری به علت شرایط GTC دشوار عرضه، گازوئیل پالایش نفت آبادان به علت ناترازی سوخت نیروگاه‌ها در کشور از جمله برخی دلایل بوده است. اعمال محدودیت‌های جدی بر کارت‌های بازرگانی برای صادرات نیز تاثیر مهمی در این موضوع داشته است و صادرکنندگان باید تماما ارز حاصل از صادرات را به کشور بازگردانند.
نظیفی تاکید کرد: در نیمه نخست سال‌جاری ۱۲۶عرضه پساب برگزار شده در حالی‌که در دوره مشابه سال گذشته فقط دو عرضه از این فرآورده صورت گرفته بود، همچنین از ابتدای سال‌جاری تا پایان شهریورماه تعداد ۳۹۰موردگواهی صادراتی در رینگ بینالملل این بورس تایید شده است.
فعالیت‌ها و اقدامات توسعه‌ای بورس انرژی
نظیفی از فعالیت‌های آموزشی و توسعه‌ای انجام شده در بورس انرژی در این دوره زمانی به برگزاری سه دوره آموزش معامله‌گری بورس انرژی (بازار فرآروده‌های هیدروکربوری) در کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار، برگزاری دوره تشریح سازوکار بازار فرآورده‌های هیدروکربوری برای مرکز مالی ایران؛ برگزاری پنج جلسه آموزشی در زمینه سازوکار بازار فرآورده‌های هیدروکربوری برای نهادها و شرکت‌های مختلف در محل بورس انرژی ایران، افزودن فیلدهای شیوه تسویه، مقصد، تاریخ انتشار و وضعیت عرضه به بخش اطلاعیه عرضه در سایت بورس انرژی ایران، انجام ۵۱۲عرضه در رینگ بینالملل و ۱۶۲۹عرضه در رینگ داخلی طی نیمه اول سال جاری اشاره کرد.
مدیرعامل بورس انرژی همچنین توسعه گزارش‌های بازار و انتشار منظم گزارش‌های روزانه، هفتگی و ماهانه را از دیگر اقدامات بورس انرژی طی نیم‌سال نخست سال‌جاری اعلام کرد که در آن به تشریح و گزارش آمار و عملکرد بورس انرژی به طور مستمر پرداخته می‌شود.
اوراق منتشر شده در بورس انرژی
مدیرعامل بورس انرژی ادامه داد: در نیمه نخست سال۱۴۰۴ مجموعا حدود ۴۵۰۰میلیارد تومان تامین مالی از طریق بورس انرژی انجام شده که این عملکرد باوجود تمام محدودیت‌ها و شرایط خاص به انجام رسیده است. سررسید اوراق به ارزش ۳۵هزار میلیارد ریال نیز محقق و تسویه شده است.
او افزود: تمدید دوره معاملاتی گواهی‌های صرفه‌جویی انرژی محقق شده گاز طبیعی تا پایان سال۱۴۰۴ انتشار اطلاعیه گشایش انبار و اطلاعیه معاملاتی گواهی سپرده نفتا و گواهی سپرده برش سبک شرکت پارس بهین پالایش نفت قشم در رینگ بین الملل؛ آغاز معاملات گواهی سپرده برش سبک LHC و گواهی سپرده نفتا ذیل تابلو گواهی سپرده حامل‌های انرژی از تاریخ ۱۵شهریور۱۴۰۴ برخی از مهم‌ترین اقدامات در این دوره زمانی هستند.
نظیفی افزود: امسال ۲۶۸نیروگاه جدید نخستین معامله خود را در بورس انرژی ایران انجام داده‌اند. این نیروگاه‌ها شامل ۲۰۲نیروگاه کوچک‌مقیاس، یک نیروگاه خودتامین، ۶۴نیروگاه تجدیدپذیر و یک نیروگاه حرارتی بوده‌اند.
۹/۴۰همت؛ ارزش برق مبادله شده در نیمه نخست سال
مدیرعامل بورس انرژی در نیمه نخست سال‌جاری مجموع ارزش بازار برق بورس انرژی ایران را در حدود ۵۵میلیارد کیلووات ساعت برق، نزدیک به ۹/۴۰همت اعلام کرد و گفت: در این میان تابلوی برق آزاد با ۹/۲۷همت بیشترین ارزش ریالی و تابلوی برق عادی با ۴۷میلیارد کیلووات‌ساعت بیشترین حجم معاملات را به خود اختصاص داده‌اند. در نیمه نخست سال‌جاری، متوسط قیمت برق عادی ۱۷۷۴ریال، متوسط قیمت برق سبز ۶۵۵۴۳ریال، متوسط قیمت برق آزاد ۴۱۹۶۵ریال با حداقل ۰۰۰۱۸ریال و حداکثر ۰۰۰۷۳۰ریال ثبت شده است. متوسط قیمت برق خودتامین صنایع ۷۵۴۱۶ریال بوده که دامنه آن بین ۸۷۴۱۱ تا ۰۰۰۷۰ریال متغیر بوده است.
